Viêm thanh quản là bệnh lý phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ do triệu chứng ban đầu khá nhẹ nhàng như khàn tiếng hay mất tiếng tạm thời. Tuy nhiên, nếu không được xử lý đúng cách, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng ảnh hưởng đến giọng nói và sức khỏe hô hấp. Vậy viêm thanh quản có nguy hiểm không, và làm sao để phòng tránh hiệu quả?
Nhận biết viêm thanh quản và những nguyên nhân thường gặp
Viêm thanh quản là hiện tượng lớp niêm mạc thanh quản bị viêm do tác động từ virus, vi khuẩn hoặc các yếu tố kích thích khác. Bộ phận này nằm ở vùng cổ, kết nối giữa khí quản và hầu họng, đóng vai trò quan trọng trong việc phát âm. Bệnh có thể xuất hiện ở cả người lớn lẫn trẻ nhỏ, và thường được phân thành hai dạng: cấp tính và mạn tính.

Nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm thanh quản gồm:
- Nhiễm virus đường hô hấp trên như cúm, sởi, rhinovirus hoặc parainfluenza.
- Các bệnh lý liên quan như viêm phổi, viêm phế quản, ho gà, cúm mùa, hoặc bạch hầu.
- Hoạt động giọng nói quá mức: Nói nhiều, hét to, ca hát liên tục.
- Dị ứng thời tiết, phấn hoa hoặc lông động vật.
- Trào ngược axit dạ dày lên họng.
- Tiếp xúc với các chất gây kích thích: khói thuốc, bụi, ô nhiễm không khí.
- Trường hợp hiếm hơn, viêm thanh quản có thể do nhiễm vi khuẩn.
Dễ bị nhầm với viêm họng do vị trí và triệu chứng tương đồng, viêm thanh quản chỉ có khả năng lây lan khi tác nhân là vi sinh vật truyền nhiễm. Một số dấu hiệu nhận biết thường thấy gồm:
- Giọng nói trở nên khàn, nhỏ hoặc mất hẳn tiếng.
- Cổ họng đau rát, kèm theo ho khan.
- Cảm giác có vật cản, vướng nghẹn khi nuốt.
- Liên tục phải hắng giọng để cảm thấy dễ chịu.
- Có thể sốt nhẹ hoặc thấy mệt mỏi.
- Trường hợp nặng, thanh quản sưng phù gây khó thở.
Những đối tượng có nguy cơ cao bị viêm thanh quản gồm: người làm nghề nói nhiều (giáo viên, ca sĩ), người thường xuyên hút thuốc, bệnh nhân viêm xoang, viêm phế quản, người suy giảm miễn dịch hoặc có thói quen dùng rượu bia.
Viêm thanh quản có nguy hiểm không? Những điều bạn cần lưu ý
Mức độ nghiêm trọng của bệnh viêm thanh quản phụ thuộc vào nguyên nhân gây viêm, tình trạng sức khỏe tổng thể và mức độ tổn thương tại thanh quản. Trong đa số trường hợp, bệnh không quá nguy hiểm và có thể tự khỏi sau vài ngày nếu được nghỉ ngơi hợp lý. Tuy nhiên, một số dạng viêm thanh quản do vi khuẩn nguy hiểm như bạch hầu lại có thể đe dọa tính mạng nếu không điều trị kịp thời.

Ở giai đoạn đầu, niêm mạc thanh quản thường xuất hiện sưng đỏ, phù nhẹ, có thể ảnh hưởng đến dây thanh âm. Nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng có thể tiến triển xấu, dẫn đến tổn thương mô, xuất huyết và ảnh hưởng lâu dài đến giọng nói. Một số thể viêm thanh quản nghiêm trọng bao gồm:
- Viêm thanh quản co thắt: Gây sưng tấy vùng thanh môn, làm hẹp đường thở, người bệnh có thể cảm thấy khó thở, đặc biệt vào ban đêm.
- Viêm nắp thanh quản: Viêm xảy ra ở phần nắp che khí quản, có thể gây cản trở cả hô hấp và nuốt, nhất là khi nằm.
- Viêm thanh quản do vi khuẩn bạch hầu: Do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae, thường xảy ra ở trẻ nhỏ, gây giả mạc trắng ở thanh quản, phù nề và có nguy cơ tử vong nếu không xử lý kịp.
Biến chứng của viêm thanh quản: Không thể chủ quan
Biến chứng ở trẻ nhỏ
Viêm thanh quản là bệnh lý dễ gây biến chứng ở trẻ em do đường thở hẹp hơn người lớn. Trường hợp viêm làm sưng nắp thanh quản có thể khiến trẻ thở khò khè, khó thở, nguy hiểm đến tính mạng. Cha mẹ cần đặc biệt lưu ý nếu thấy trẻ có các dấu hiệu như:
- Trẻ dưới 3 tháng sốt cao trên 38°C.
- Trẻ trên 3 tháng sốt trên 38,5°C kéo dài không dứt.
- Có âm thanh lạ khi thở hoặc trẻ thở gấp, chảy nước dãi nhiều.
Biến chứng ở người trưởng thành
Dù hiếm khi gây biến chứng nghiêm trọng, viêm thanh quản kéo dài cũng có thể làm giảm chất lượng giọng nói, gây cản trở công việc và sinh hoạt. Người bệnh cần đi khám nếu:
- Giọng nói khàn kéo dài hơn 2 tuần.
- Có cảm giác đau họng dữ dội, ho ra máu hoặc khó thở.

Cách xử lý và chăm sóc hiệu quả viêm thanh quản
Cách điều trị viêm thanh quản phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh cũng như mức độ tổn thương tại thanh quản. Ở những trường hợp cấp tính, tình trạng thường được cải thiện sau vài ngày đến vài tuần chỉ với việc chăm sóc tại nhà và thay đổi lối sống. Ngược lại, nếu viêm kéo dài hoặc tái phát nhiều lần (viêm mạn tính), người bệnh nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị tận gốc, đặc biệt khi nguyên nhân liên quan đến các bệnh lý nền như trào ngược axit, hút thuốc lá, hay sử dụng giọng nói quá mức.
Các thuốc thường được chỉ định trong điều trị viêm thanh quản
- Thuốc kháng viêm corticosteroid: Có thể giúp làm giảm sưng nhanh trong những trường hợp nặng hoặc cần phục hồi giọng nói gấp (ví dụ ca sĩ, giảng viên).
- Thuốc kháng sinh: Chỉ dùng nếu có bằng chứng cho thấy viêm do vi khuẩn. Cần lưu ý, đa số ca bệnh là do virus nên kháng sinh không có hiệu quả.
- Thuốc giảm đau hạ sốt: Paracetamol hoặc ibuprofen giúp kiểm soát cơn đau và hạ sốt nhẹ khi cần.
Trong phần lớn các trường hợp do virus, bác sĩ sẽ chỉ định các thuốc giúp giảm triệu chứng, chứ không điều trị đặc hiệu. Người bệnh nên tránh đến nơi đông người khi đang có dấu hiệu nhiễm trùng để hạn chế lây lan, đồng thời đeo khẩu trang khi ra ngoài.

Cách chăm sóc tại nhà giúp giảm triệu chứng viêm thanh quản
- Giảm thiểu nói chuyện: Nghỉ ngơi giọng nói hoàn toàn hoặc chỉ nói khi thật cần thiết. Tránh la hét, nói to hoặc hát. Nếu phải giao tiếp, nên sử dụng micro hỗ trợ.
- Uống nhiều nước: Giữ cho cổ họng luôn ẩm, tránh tình trạng khô rát. Hạn chế uống nước lạnh, rượu bia và cà phê.
- Duy trì độ ẩm không khí: Sử dụng máy tạo ẩm để giữ không khí trong nhà từ 40-60%, tránh sử dụng điều hòa quá lạnh hoặc ngồi lâu trong phòng kín thiếu ẩm.
- Sử dụng tinh dầu hoặc xông hơi: Bạc hà, tràm hoặc khuynh diệp có thể giúp giảm cảm giác đau rát cổ họng.
- Súc miệng với nước muối ấm: Giúp làm sạch vùng họng, giảm viêm, hỗ trợ làm dịu các mô bị tổn thương.
- Thuốc ngậm họng: Một số viên ngậm có tác dụng sát khuẩn nhẹ, giảm ho, làm dịu cơn đau họng.
- Tránh thì thầm: Dù tưởng nhẹ nhàng, thì thầm lại tạo áp lực lớn lên dây thanh âm và có thể làm tổn thương nặng hơn.
Phòng ngừa viêm thanh quản tái phát
- Không hút thuốc lá và tránh môi trường có khói thuốc.
- Hạn chế rượu bia và các chất kích thích.
- Tránh tiếp xúc với hóa chất, bụi mịn, hoặc môi trường ô nhiễm.
- Bảo vệ thanh quản khi nói chuyện nhiều bằng cách nghỉ ngơi định kỳ.
- Giữ cho không khí nơi ở luôn có độ ẩm phù hợp.
- Điều trị dứt điểm các bệnh lý liên quan như viêm xoang, trào ngược dạ dày.

Hy vọng qua bài viết, bạn đã hiểu rõ hơn về nội dung: "Viêm thanh quản có nguy hiểm không?". Đừng chủ quan với những triệu chứng như khàn tiếng hay đau rát cổ họng, bởi phát hiện và xử lý sớm sẽ giúp bảo vệ tốt giọng nói và sức khỏe đường hô hấp.