Viêm phổi do virus ở trẻ em: Nguyên nhân và cách xử trí

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin quan trọng về nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách chăm sóc và phòng ngừa viêm phổi do virus ở trẻ em. Việc nắm vững kiến thức này giúp cha mẹ kịp thời nhận biết bất thường, đưa trẻ đi khám sớm và chủ động bảo vệ sức khỏe hô hấp của con. Hãy cùng tìm hiểu ngay nhé!

Tổng quan về tình trạng viêm phổi do virus ở trẻ em

Viêm phổi do virus ở trẻ em nguyên nhân do đâu?

Viêm phổi do virus ở trẻ em thường gặp nhất là do RSV, adenovirus hoặc rhinovirus gây ra. Bệnh có xu hướng bùng phát vào mùa đông khi thời tiết lạnh, ẩm và đặc biệt ở những khu vực dân cư đông đúc.

Mức độ bệnh của viêm phổi do virus thay đổi tùy theo độ tuổi và khả năng miễn dịch của trẻ. Nhóm đối tượng nguy cơ cao gồm trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc mắc các bệnh lý tim phổi bẩm sinh. Đây là những trẻ dễ mắc bệnh hơn và thường có diễn tiến nặng.

Viêm phổi do virus có khả năng lây lan rất nhanh. Con đường lây phổ biến nhất là qua giọt bắn khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, virus xâm nhập vào cơ thể qua mũi hoặc miệng. Ngoài ra, virus còn tồn tại trên các bề mặt như tay nắm cửa, nút bấm thang máy, tay vịn cầu thang,… Khi trẻ chạm vào và đưa tay lên miệng hoặc mũi, nguy cơ nhiễm bệnh sẽ tăng cao.

Biểu hiện bệnh viêm phổi do virus ở trẻ em

Triệu chứng viêm phổi do virus ở trẻ em thay đổi tùy thuộc vào loại virus gây bệnh, độ tuổi và sức đề kháng của trẻ. Thông thường, bệnh diễn tiến qua ba giai đoạn bao gồm ủ bệnh, khởi phát và toàn phát, mỗi giai đoạn có những biểu hiện khác nhau.

Ở giai đoạn ủ bệnh, virus đã xâm nhập vào cơ thể nhưng chưa gây ra triệu chứng rõ ràng. Thời gian ủ bệnh có thể ngắn hoặc dài, tùy vào sức khỏe miễn dịch của trẻ cũng như loại virus. Đây là giai đoạn khó nhận biết vì trẻ hầu như không có dấu hiệu bất thường.

Khi bước sang giai đoạn khởi phát, trẻ bắt đầu xuất hiện những triệu chứng nhẹ, dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm hắt hơi, sổ mũi, ho, đau họng, sốt nhẹ, ớn lạnh và khó thở nhẹ. Do các biểu hiện không đặc hiệu, nhiều cha mẹ dễ chủ quan hoặc điều trị sai cách.

Đến giai đoạn toàn phát, các triệu chứng trở nên rõ rệt và nặng nề hơn. Trẻ có thể sốt cao, ho nhiều kèm đờm đặc, đổ mồ hôi, đau đầu, chán ăn, đau tức ngực khi hít vào và co lõm ngực (thường thấy ở trẻ lớn). Ở những trường hợp nặng, đặc biệt là trẻ nhỏ, trẻ có thể tím tái, mệt lả, thở rên và khó thở nghiêm trọng. Ngoài các triệu chứng hô hấp, một số trẻ còn xuất hiện rối loạn tiêu hóa như nôn trớ, tiêu chảy hoặc phát ban trên da. Đây là giai đoạn nguy hiểm, trẻ cần được thăm khám và điều trị y tế kịp thời để ngăn ngừa biến chứng như suy hô hấp hoặc bội nhiễm.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị viêm phổi do virus ở trẻ em

Viêm phổi do virus ở trẻ em được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán chính xác viêm phổi do virus ở trẻ em, bác sĩ thường sử dụng kết hợp nhiều phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh.

Một trong những kỹ thuật được áp dụng phổ biến hiện nay là test nhanh phát hiện kháng nguyên virus. Ngoài ra, PCR là kỹ thuật hiện đại với độ nhạy và độ đặc hiệu cao, cho phép phát hiện chính xác RNA của virus từ dịch tiết đường hô hấp. Đây được xem là phương pháp đáng tin cậy trong chẩn đoán viêm phổi do virus.

Kết quả xét nghiệm máu ở trẻ mắc bệnh thường cho thấy số lượng bạch cầu bình thường hoặc tăng nhẹ, trong đó lymphocyte chiếm ưu thế. Chỉ số CRP thường không tăng cao, đây là điểm giúp phân biệt với viêm phổi do vi khuẩn.

Bên cạnh đó, chẩn đoán hình ảnh bằng X-quang phổi cũng đóng vai trò quan trọng giúp xác định các tổn thương phổi bằng hình ảnh. Dù không đặc hiệu, nhưng dấu hiệu này góp phần định hướng nguyên nhân và hỗ trợ quyết định điều trị.

Phương pháp điều trị viêm phổi do virus ở trẻ em

Trong nhiều trường hợp, trẻ bị viêm phổi do virus có thể tự hồi phục nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà. Tuy nhiên, phụ huynh vẫn nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp. Việc lựa chọn cách điều trị sẽ phụ thuộc vào kết quả thăm khám, độ tuổi, tiền sử bệnh lý và mức độ tổn thương phổi của trẻ.

Nếu bệnh tiến triển nặng, trẻ cần được nhập viện để theo dõi sát và điều trị tích cực. Lúc này, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp hỗ trợ hô hấp, điều trị giảm nhẹ triệu chứng, sử dụng thuốc kháng virus hoặc xử lý biến chứng nếu có.

Thông thường, kháng sinh không được sử dụng trong viêm phổi do virus, bởi thuốc chỉ có tác dụng trên vi khuẩn. Kháng sinh chỉ được kê trong trường hợp có bội nhiễm vi khuẩn đi kèm. Ngoài ra, để giảm khó chịu cho trẻ, bác sĩ có thể kê thêm thuốc hạ sốt, thuốc long đờm hoặc các thuốc hỗ trợ khác.

Điều quan trọng là thuốc phải được sử dụng đúng theo chỉ định, không tự ý kết hợp hay ngừng thuốc khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Cha mẹ cũng lưu ý, dù trẻ ho nhiều, tuyệt đối không tự ý cho trẻ dùng siro trị ho hoặc thuốc giảm ho nếu chưa được bác sĩ khuyến cáo.

Biện pháp giúp trẻ phòng ngừa viêm phổi do virus

Phòng bệnh luôn là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe hô hấp cho trẻ, đặc biệt với viêm phổi do virus.

Tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch chính là cách thiết thực nhất để bảo vệ sức khỏe hô hấp của trẻ. Các loại vaccine phòng cúm mùa hoặc một số virus gây bệnh hô hấp giúp tăng cường miễn dịch và giảm nguy cơ trẻ mắc viêm phổi. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ được nhiều phụ huynh tin tưởng với hệ thống vaccine đa dạng, đảm bảo nguồn gốc và chất lượng.

Bên cạnh đó, cần duy trì thói quen vệ sinh cá nhân cho trẻ. Hãy hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đừng quên vệ sinh đồ chơi, bình sữa và các vật dụng hằng ngày để hạn chế vi khuẩn và virus bám dính.

Chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng. Dinh dưỡng cân đối với nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất sẽ giúp trẻ có sức đề kháng tốt hơn.

Cha mẹ nên giữ ấm cho trẻ trong mùa lạnh, đặc biệt khi ra ngoài trời để giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp. Đồng thời, cần hạn chế tiếp xúc với khói thuốc và môi trường ô nhiễm. Nếu sống trong khu vực nhiều bụi mịn hoặc khói thải, có thể sử dụng máy lọc không khí để cải thiện chất lượng không khí trong nhà.

Hy vọng qua bài viết trên, cha mẹ đã có thêm những kiến thức cần thiết về viêm phổi do virus ở trẻ em. Việc nhận biết sớm dấu hiệu, đưa trẻ đi khám kịp thời và chủ động tiêm phòng vắc xin sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe hô hấp cho trẻ.