Viêm khớp gối ở trẻ em và hướng xử lý hiệu quả giúp phục hồi sớm

Cấu trúc xương khớp của trẻ em vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nên rất nhạy cảm với những tác động từ bên ngoài. Khi khớp gối - bộ phận chịu lực lớn nhất của cơ thể - bị tổn thương, trẻ dễ gặp phải các vấn đề về đau nhức, sưng viêm và hạn chế vận động. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời không chỉ giúp ngăn biến chứng mà còn bảo vệ khả năng phát triển thể chất của trẻ trong tương lai.

Dấu hiệu cảnh báo viêm khớp gối ở trẻ em

Viêm khớp gối ở trẻ em là bệnh lý có thể tiến triển âm thầm với nhiều mức độ khác nhau. Ban đầu, trẻ chỉ cảm thấy đau nhẹ nhưng nếu kéo dài, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Đau khớp gối

Đây là triệu chứng sớm nhất và phổ biến nhất. Trẻ cảm thấy đau khi chạy nhảy hoặc di chuyển, mức độ đau tăng dần theo thời gian. Cơn đau khớp có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng và tái phát nhiều lần. Nếu không điều trị sớm, vùng khớp gối sẽ trở nên nhạy cảm, đau ngay cả khi nghỉ ngơi hoặc khi thời tiết thay đổi.

Đau ở các khớp khác

Bên cạnh khớp gối, trẻ có thể cảm thấy đau ở cổ tay, háng hoặc mắt cá chân. Đây là dấu hiệu cho thấy tình trạng viêm có thể lan rộng sang các khớp khác. Việc theo dõi vị trí đau giúp bác sĩ xác định phạm vi tổn thương và hướng điều trị phù hợp.

Cứng khớp

Triệu chứng này thường xuất hiện vào buổi sáng hoặc sau thời gian nghỉ ngơi dài. Trẻ khó duỗi hoặc co gối, cảm giác như khớp bị "đơ". Nếu tình trạng cứng khớp kéo dài, nguy cơ teo cơ và giảm linh hoạt khớp là rất cao.

Tiếng động lạ ở khớp

Tiếng “rắc rắc” hoặc “lụp cụp” khi vận động có thể là dấu hiệu bình thường do cấu trúc xương khớp chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đó lại là dấu hiệu của viêm khớp. Nếu trẻ xuất hiện tiếng kêu kèm đau và sưng, cần đưa trẻ đi khám để loại trừ nguy cơ tổn thương khớp.

Sưng khớp và các dấu hiệu toàn thân

Trẻ có thể bị sưng, phù nề, khớp biến dạng hoặc lồi ra. Ngoài ra, các triệu chứng đi kèm như mệt mỏi, sốt cao, biếng ăn, mất ngủ hoặc sụt cân cũng có thể xuất hiện khi tình trạng viêm kéo dài.

Nguyên nhân gây viêm khớp gối ở trẻ em

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm khớp gối ở trẻ em, bao gồm yếu tố miễn dịch, nhiễm khuẩn, chấn thương hoặc bệnh lý toàn thân.

Viêm khớp thiếu niên tự phát (JIA)

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, xảy ra ở trẻ dưới 16 tuổi. JIA là dạng viêm khớp vô căn, gây sưng đau ở nhiều khớp như gối, cổ tay hoặc khuỷu tay. Căn bệnh này có thể kéo dài nhiều năm, ảnh hưởng đến khả năng vận động và sự phát triển của xương. 

Viêm khớp gối do nhiễm khuẩn

Tình trạng này xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào khoang khớp, gây viêm cấp tính. Trẻ bị sốt, sưng khớp và đau dữ dội khi vận động. Đây là dạng viêm khớp nguy hiểm, có thể làm hủy sụn khớp nếu không xử lý sớm. 

Chấn thương khớp gối

Tai nạn, té ngã hoặc chơi thể thao quá sức có thể làm rách dây chằng hoặc sụn chêm, tạo điều kiện cho viêm phát triển. Nếu chấn thương không được điều trị đúng cách, tình trạng viêm mạn tính sẽ xảy ra, dẫn đến thoái hóa khớp sớm. 

Lupus ban đỏ hệ thống

Đây là bệnh tự miễn, có thể gây viêm khớp gối cùng nhiều cơ quan khác như thận, tim hoặc da. Lupus thường gặp ở trẻ lớn tuổi và có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch phù hợp.

Bệnh Lyme

Bệnh Lyme do vi khuẩn Borrelia burgdorferi gây ra, lây qua vết cắn của ve. Trẻ có thể bị sưng khớp gối, đau nhức và mệt mỏi toàn thân. Bệnh này ít gặp ở Việt Nam nhưng cần được nhận diện sớm để điều trị kháng sinh kịp thời, tránh để viêm khớp mạn tính.

Khi nào nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ?

Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở khớp gối như đau kéo dài trên hai ngày, sưng đỏ hoặc trẻ khó đi lại. Việc thăm khám sớm giúp chẩn đoán nguyên nhân chính xác và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Không nên chờ đến khi khớp bị biến dạng hoặc đau dữ dội mới tìm đến bác sĩ vì khi đó việc điều trị sẽ khó khăn và tốn thời gian hơn.

Cách điều trị viêm khớp gối ở trẻ em

Điều trị cần được thực hiện tại cơ sở y tế chuyên khoa, không nên tự ý chữa tại nhà vì có thể khiến bệnh nặng hơn.

Điều trị nguyên nhân gây bệnh

Bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân cụ thể để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Nếu do nhiễm khuẩn, trẻ sẽ được hút dịch khớp và dùng kháng sinh. Nếu do tự miễn, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng viêm hoặc thuốc ức chế miễn dịch.

Thuốc

Tùy mức độ bệnh, bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau, kháng viêm hoặc kháng sinh. Việc sử dụng thuốc cần có sự giám sát chặt chẽ của phụ huynh để tránh tác dụng phụ và đảm bảo hiệu quả điều trị.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu giúp phục hồi khả năng vận động của khớp gối, ngăn ngừa teo cơ và cứng khớp. Các bài tập sẽ được điều chỉnh theo thể trạng của trẻ và cần thực hiện đều đặn dưới hướng dẫn của chuyên viên.

Can thiệp ngoại khoa

Phẫu thuật được xem xét trong trường hợp viêm khớp nặng hoặc khớp bị tổn thương nghiêm trọng. Trước khi tiến hành, bác sĩ sẽ đánh giá toàn diện về sức khỏe và khả năng phục hồi của trẻ để đảm bảo an toàn.

Cách chăm sóc và hỗ trợ giảm đau cho trẻ

Phụ huynh đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi của trẻ, không chỉ qua việc dùng thuốc mà còn qua chế độ sinh hoạt hàng ngày.

Cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý

Tránh để trẻ vận động mạnh, nhất là các môn thể thao đòi hỏi nhiều sức như đá bóng hoặc chạy nhanh.

Chườm nóng hoặc lạnh

Giúp giảm sưng đau tạm thời và cải thiện tuần hoàn quanh khớp.

Massage nhẹ nhàng

Hỗ trợ lưu thông máu và giảm co cứng cơ, tuy nhiên nên thực hiện đúng kỹ thuật.

Kiểm soát cân nặng

Giúp giảm áp lực lên khớp gối, nhất là ở trẻ thừa cân.

Bổ sung dinh dưỡng

Trẻ cần được bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin D, omega-3 như sữa, cá hồi, rau xanh và trái cây tươi. Chế độ ăn lành mạnh giúp xương khớp chắc khỏe và phục hồi nhanh hơn.

Viêm khớp gối ở trẻ em không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng hướng và chăm sóc hợp lý sẽ giúp trẻ phục hồi tốt và tránh được biến chứng lâu dài.