Vai trò của hormone và các loại hormone trong cơ thể người

Trong cơ thể người, mọi hoạt động từ chuyển hóa, tăng trưởng cho đến cảm xúc đều được kiểm soát tinh vi bởi một hệ thống tín hiệu hóa học phức tạp - đó chính là hormone. Những phân tử này tuy tồn tại với lượng rất nhỏ nhưng lại có ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ chức năng sống. 

Vai trò của các loại hormone trong cơ thể

Trong cơ thể người, hệ nội tiết đảm nhiệm vai trò truyền đạt và điều hòa hoạt động giữa các cơ quan, tương tự như chức năng giao tiếp của hệ thần kinh. Tuy nhiên, thay vì sử dụng xung điện và nơron như hệ thần kinh, hệ nội tiết truyền tín hiệu thông qua các phân tử hormone - những chất trung gian hóa học có khả năng tác động sâu rộng đến hầu hết các quá trình sinh lý của cơ thể.

Các hormone kiểm soát và điều hòa nhiều hoạt động sống quan trọng như tăng trưởng, phát triển, chuyển hóa năng lượng, cân bằng nội môi và sinh sản. Sự ổn định của các hormone này có ý nghĩa quyết định đối với sức khỏe tổng thể, vì chỉ cần sự thay đổi nhỏ trong nồng độ hormone cũng có thể dẫn đến rối loạn chức năng của nhiều cơ quan.

Hormone được tổng hợp và tiết ra từ nhiều tuyến nội tiết khác nhau, bao gồm não, tuyến yên, tuyến giáp, tuyến thượng thận, tụy, gan, thận và cơ quan sinh dục. Mỗi tuyến tiết ra những loại hormone đặc trưng, đảm nhận các vai trò sinh lý riêng biệt. Do đó, sự mất cân bằng trong sản xuất hoặc điều hòa hormone có thể gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe, từ rối loạn chuyển hóa, nội tiết đến các bệnh lý mạn tính.

Các loại hormone trong cơ thể người

Cơ thể con người hoạt động hài hòa nhờ sự phối hợp tinh vi giữa các hormone - những chất truyền tin hóa học được tiết ra từ các tuyến nội tiết khác nhau. Mỗi hormone đảm nhận một vai trò sinh lý riêng, tác động đến các cơ quan đích để duy trì cân bằng nội môi, điều hòa chuyển hóa, tăng trưởng và cảm xúc. Dưới đây là một số hormone tiêu biểu trong cơ thể người cùng chức năng đặc trưng của chúng.

Hormone tuyến giáp (T3 và T4)

Tuyến giáp sản sinh hai loại hormone chính là Triiodothyronine (T3) và Thyroxine (T4), có vai trò điều hòa tốc độ chuyển hóa cơ bản của cơ thể. Chúng giúp kiểm soát nhiệt độ, năng lượng, cân nặng và sự phát triển của các mô. Khi nồng độ hormone tuyến giáp mất cân bằng, cơ thể có thể xuất hiện các rối loạn như suy giáp hoặc cường giáp (bệnh Basedow), ảnh hưởng nghiêm trọng đến tim mạch và trao đổi chất.

Insulin 

Insulin được tiết ra từ tế bào beta của tuyến tụy, có chức năng vận chuyển glucose từ máu vào tế bào để tạo năng lượng hoặc dự trữ dưới dạng glycogen. Nhờ đó, insulin giúp duy trì đường huyết ổn định. Sự thiếu hụt hoặc giảm nhạy cảm với insulin là nguyên nhân chính gây ra bệnh đái tháo đường.

Estrogen

Estrogen được sản xuất chủ yếu tại buồng trứng, có vai trò điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, phát triển đặc tính sinh dục nữ và duy trì sức khỏe làn da, tóc, xương. Thiếu hụt estrogen có thể gây rụng tóc, khô da, rối loạn kinh nguyệt, trong khi dư thừa kéo dài lại làm tăng nguy cơ ung thư vú và tử cung.

Progesterone

Progesterone được tiết ra từ buồng trứng, nhau thai và tuyến thượng thận, giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và chuẩn bị niêm mạc tử cung cho quá trình thụ thai. Ở phụ nữ mang thai, hormone này còn duy trì thai kỳ và ức chế co bóp tử cung sớm. Khi nồng độ progesterone giảm, cơ thể sẽ bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt mới.

Prolactin

Prolactin do tuyến yên trước tiết ra, đóng vai trò kích thích tuyến vú sản xuất sữa sau sinh. Trong thai kỳ, nồng độ prolactin tăng cao để ức chế rụng trứng, nhờ đó ngăn chặn việc thụ thai trong thời gian cho con bú.

Testosterone

Được sản sinh chủ yếu tại tinh hoàn, testosterone điều khiển sự phát triển cơ quan sinh dục nam, khối cơ, mật độ xương và đặc tính nam tính thứ cấp như giọng trầm, mọc râu tóc. Nồng độ testosterone giảm theo tuổi gây mãn dục nam, giảm ham muốn và yếu cơ, nhưng có thể được cải thiện bằng liệu pháp nội tiết hợp lý.

Serotonin

Serotonin là một dẫn truyền thần kinh đồng thời là hormone giúp ổn định tâm trạng, điều hòa giấc ngủ, cảm giác thèm ăn và trí nhớ. Nồng độ serotonin thấp thường liên quan đến trầm cảm, mất ngủ, tăng cân, trong khi quá cao có thể gây kích động và rối loạn tri giác.

Cortisol

Cortisol được sản xuất tại tuyến thượng thận, có vai trò trong điều hòa chuyển hóa năng lượng, chống viêm và phản ứng stress. Khi căng thẳng, cơ thể tăng tiết cortisol để duy trì huyết áp và đường huyết, giúp phản ứng nhanh với tình huống nguy hiểm. Tuy nhiên, nồng độ cortisol cao kéo dài có thể dẫn đến tăng huyết áp, lo âu và rối loạn chuyển hóa.

Adrenaline

Còn gọi là epinephrine, hormone này được tiết ra bởi tuyến thượng thận và hệ thần kinh trung ương trong các tình huống khẩn cấp. Adrenaline giúp tăng nhịp tim, huyết áp, nhịp thở và năng lượng cơ bắp, chuẩn bị cho cơ thể phản ứng nhanh. Ngoài ra, nó còn tăng tốc độ trao đổi chất và cải thiện lưu thông máu đến cơ quan thiết yếu.

Somatotropin

Somatotropin, hay hormone tăng trưởng (Growth Hormone - GH), là một protein gồm 190 acid amin được tiết ra bởi tuyến yên trước. Hormone này kích thích tăng sinh tế bào, tổng hợp protein, phát triển xương và cơ bắp. Sự thiếu hụt GH gây chậm phát triển thể chất ở trẻ em, trong khi dư thừa dẫn đến bệnh to đầu chi ở người trưởng thành.

Các bệnh lý liên quan đến hormone

Rối loạn hormone xảy ra khi cơ thể sản xuất quá nhiều hoặc quá ít một hay nhiều loại hormone, hoặc khi các thụ thể mất khả năng đáp ứng bình thường. Sự mất cân bằng này ảnh hưởng đến chuyển hóa, sinh sản, tâm trạng và nhiều chức năng sinh lý khác. Dưới đây là một số bệnh lý thường gặp:

• Mãn kinh: Xảy ra ở nữ giới do suy giảm estrogen; gây bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, rối loạn giấc ngủ, khô âm đạo và giảm ham muốn.
• Hội chứng Cushing: Do nồng độ cortisol trong máu tăng cao bất thường hoặc lạm dụng glucocorticoid.
• Bệnh Graves (cường giáp tự miễn): Hệ miễn dịch kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức. Triệu chứng: Run tay, sụt cân, tim đập nhanh, mắt lồi, bướu cổ, dễ cáu gắt.
• Đái tháo đường: Do thiếu insulin hoặc kháng insulin.
• Viêm tuyến giáp Hashimoto: Rối loạn tự miễn gây suy giáp mạn tính.

Biểu hiện bệnh là mệt mỏi, tăng cân, da khô, táo bón, bướu cổ, rối loạn kinh nguyệt.

• Cường giáp: Tuyến giáp tiết quá nhiều hormon gây sụt cân, hồi hộp, đổ mồ hôi nhiều.
• Suy giáp: Thiếu hormon giáp dẫn đến mệt mỏi, trầm cảm, táo bón, tăng cân.
• U tuyến yên tăng tiết Prolactin: Gây sản xuất prolactin quá mức. Dẫn đến tiết sữa bất thường, rối loạn kinh nguyệt, giảm ham muốn và vô sinh.
• Ung thư tuyến nội tiết: Gặp ở tuyến giáp, thượng thận, tuyến yên… Làm rối loạn nội tiết, gây suy giảm chức năng cơ quan và có thể di căn.
• Béo phì do rối loạn nội tiết: Mất cân bằng insulin, leptin, ghrelin, cortisol, estrogen, progesterone. Dẫn đến tăng cảm giác thèm ăn, tích mỡ vùng bụng và giảm chuyển hóa năng lượng.

Trên đây là vai trò của các loại hormone trong cơ thể người mà chúng tôi cung cấp đến bạn. Hormone giữ vai trò then chốt trong việc điều hòa hầu hết hoạt động sống của cơ thể. Sự cân bằng hormone giúp duy trì sức khỏe, năng lượng và tâm trạng ổn định, trong khi rối loạn nội tiết có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng. Do đó, việc chăm sóc sức khỏe nội tiết là nền tảng cho một cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy sức sống.

Tiêm phòng đầy đủ giúp cơ thể duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh, giảm nguy cơ viêm nhiễm - yếu tố có thể làm rối loạn nội tiết. Khi sức khỏe tổng thể được củng cố, hoạt động sản xuất và cân bằng hormone trong cơ thể cũng diễn ra ổn định hơn. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp vắc xin chính hãng, bảo quản đạt chuẩn GSP, cùng đội ngũ y tế giàu kinh nghiệm. Liên hệ tổng đài miễn phí 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm phù hợp.