Vắc xin OPV1 là gì​? Vắc xin OPV1 có an toàn cho trẻ hay không?

Bại liệt là một căn bệnh nguy hiểm do virus poliovirus gây ra, có thể dẫn đến tàn tật vĩnh viễn hoặc thậm chí tử vong. Nhờ sự ra đời của vắc xin OPV, thế giới đã đạt được những bước tiến đáng kể trong việc loại trừ bệnh bại liệt. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh vẫn băn khoăn vắc xin OPV1 là gì? Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về vắc xin OPV1 và tầm quan trọng chủng ngừa đối với sức khỏe của trẻ.

Vắc xin OPV1 là gì?

Trước khi tìm hiểu về vắc xin OPV1, chúng ta cần hiểu rõ về vắc xin OPV nói chung. Vắc xin OPV (Oral Poliovirus Vaccine) là một loại vắc xin sống, giảm độc lực, được điều chế dưới dạng uống. Thành phần của vắc xin này chứa virus bại liệt đã bị làm suy yếu, giúp cơ thể kích thích sản sinh kháng thể để tạo miễn dịch chủ động. Nhờ đó, vắc xin OPV giúp ngăn chặn virus bại liệt xâm nhập và gây bệnh.

Trẻ em dưới 5 tuổi là nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh bại liệt do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Vì vậy, việc chủng ngừa đầy đủ vắc xin OPV là biện pháp quan trọng giúp bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh nguy hiểm này, đồng thời góp phần giảm thiểu nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Vắc xin OPV được đưa vào sử dụng từ những năm 1950 và đã đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và giảm thiểu số ca mắc bệnh bại liệt trên toàn cầu. Khi trẻ uống vắc xin OPV, virus bại liệt suy yếu trong vắc xin sẽ nhân lên trong đường ruột trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này giúp hệ miễn dịch kích thích sản sinh kháng thể bảo vệ cơ thể. Đồng thời, virus cũng bị đào thải ra môi trường, tạo ra miễn dịch thụ động cho những trẻ chưa được chủng ngừa, góp phần giảm nguy cơ lây lan bệnh trong cộng đồng.

Năm 2015, sau khi virus bại liệt hoang dại type 2 được tuyên bố loại trừ, thế giới đã chuyển từ sử dụng vắc xin OPV hóa trị III (tOPV) sang vắc xin OPV hóa trị II (bOPV). Trong đó:

• tOPV chứa cả ba type virus bại liệt (type 1, 2, 3).

• bOPV chỉ chứa hai type virus bại liệt (type 1 và 3), không còn bảo vệ chống lại type 2.

Vắc xin OPV1 bao gồm hai dạng:

• tOPV1: Chứa virus bại liệt type 1, từng được sử dụng rộng rãi trước năm 2015.

• bOPV1: Một phần của bOPV, giúp phòng ngừa bại liệt do virus type 1.

Việc chủng ngừa đầy đủ vắc xin OPV1, theo đúng lịch trình là điều cần thiết để bảo vệ trẻ nhỏ khỏi bệnh bại liệt, góp phần duy trì nỗ lực loại trừ căn bệnh này trên toàn cầu.

Vắc xin OPV1 dùng đường uống có an toàn không?

Vắc xin bại liệt đường uống OPV (Oral Poliovirus Vaccine) là một trong những loại vắc xin an toàn và hiệu quả nhất trong phòng ngừa bệnh bại liệt. Tuy nhiên, giống như bất kỳ loại vắc xin nào khác, OPV cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn.

Theo PGS.TS Trần Đắc Phú, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), một số phản ứng phụ có thể gặp sau khi uống vắc xin OPV hoặc OPV1 bao gồm:

• Mệt mỏi: Trẻ có thể cảm thấy uể oải hoặc hơi quấy khóc sau khi uống vắc xin. Đây là phản ứng bình thường của cơ thể khi đang tạo miễn dịch chống lại virus bại liệt.

• Sốt nhẹ: Một số trẻ có thể bị sốt nhẹ sau khi sử dụng vắc xin, thường kéo dài trong khoảng 1-2 ngày và tự khỏi mà không cần điều trị.

• Tiêu chảy nhẹ: Một số trường hợp trẻ có thể bị tiêu chảy thoáng qua, nhưng tình trạng này thường không nghiêm trọng và sẽ hết sau một vài ngày.

• Liệt nhẹ (hiếm gặp): Trong những trường hợp cực kỳ hiếm, virus bại liệt đã bị làm suy yếu trong vắc xin OPV có thể đột biến và phục hồi khả năng gây bệnh, dẫn đến tình trạng liệt nhẹ. Tuy nhiên, tỷ lệ này rất thấp, đặc biệt khi trẻ được chủng ngừa đầy đủ.

Dù có thể gây ra một số tác dụng phụ, vắc xin OPV vẫn được đánh giá là một trong những vắc xin an toàn nhất từng được phát minh. Các phản ứng phụ kể trên phần lớn là nhẹ và chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn, không gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ.

Trên thực tế, tính đến nay, chưa ghi nhận trường hợp nào bị tai biến nghiêm trọng sau khi uống vắc xin OPV hoặc OPV1. Hơn nữa, lợi ích của việc chủng ngừa vượt xa những rủi ro hiếm gặp. Việc sử dụng vắc xin OPV không chỉ giúp bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ mắc bệnh bại liệt mà còn góp phần xây dựng miễn dịch cộng đồng, giúp kiểm soát và tiến tới loại trừ hoàn toàn căn bệnh này trên toàn cầu.

Cha mẹ cần làm gì sau khi trẻ uống vắc xin OPV?

Mặc dù phần lớn trẻ em đều dung nạp vắc xin OPV tốt, cha mẹ vẫn nên theo dõi tình trạng sức khỏe của bé sau khi chủng ngừa. Một số lưu ý quan trọng:

• Nếu trẻ bị sốt nhẹ, cha mẹ có thể cho bé uống nhiều nước và mặc quần áo thoáng mát để giúp hạ nhiệt. Trong trường hợp sốt cao hoặc kéo dài, nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc hạ sốt.

• Nếu trẻ bị tiêu chảy nhẹ, tiếp tục cho bé bú mẹ hoặc uống nhiều nước để tránh mất nước. Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 2-3 ngày hoặc có dấu hiệu mất nước (môi khô, ít đi tiểu), cần đưa bé đến cơ sở y tế để được kiểm tra.

Trong trường hợp hiếm gặp trẻ có dấu hiệu yếu cơ, liệt nhẹ hoặc bất kỳ triệu chứng bất thường nào, cha mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay để được theo dõi và điều trị kịp thời.

Tóm lại, vắc xin OPV là phương pháp phòng bệnh bại liệt an toàn và hiệu quả. Những tác dụng phụ không mong muốn nếu có thường chỉ là phản ứng nhẹ và thoáng qua. Cha mẹ không nên quá lo lắng nhưng vẫn cần theo dõi trẻ cẩn thận sau khi uống vắc xin để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho con.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực tiêm chủng, cung cấp đầy đủ các loại vắc xin thế hệ mới từ những tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới. Không chỉ chú trọng đến chất lượng vắc xin, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu còn sở hữu đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng giàu kinh nghiệm, có chuyên môn cao, cùng sự cố vấn từ các chuyên gia hàng đầu đảm bảo quy trình tiêm chủng an toàn, nhẹ nhàng và giảm thiểu tối đa cảm giác khó chịu cho khách hàng.

Đặc biệt, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu còn tiên phong trong ứng dụng công nghệ với Sổ tiêm chủng điện tử, giúp khách hàng dễ dàng theo dõi lịch sử tiêm chủng và chủ động đặt lịch hẹn cho bản thân cũng như gia đình. Với sự kết hợp giữa chất lượng vắc xin, đội ngũ y tế chuyên nghiệp và công nghệ hiện đại, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cam kết mang đến trải nghiệm tiêm chủng an toàn, tiện lợi và đáng tin cậy.