Ung thư thanh quản là gì? Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Ung thư thanh quản là một loại ung thư vùng họng ảnh hưởng đến thanh quản. Thanh quản chứa sụn và cơ, giúp bạn nói, thở, nuốt và chứa các dây thanh âm.

Ung thư ảnh hưởng đến thanh quản hoặc dây thanh âm xảy ra khi các tế bào trong thanh quản phát triển mất kiểm soát. Khi các tế bào ung thư (ác tính) này nhân lên, sẽ xâm lấn các mô và gây tổn thương cho cơ thể bạn.

Ung thư thanh quản có thể hình thành ở bất kỳ vị trí nào trong ba phần chính của thanh quản:

• Thượng thanh môn - phần trên dây thanh quản: Hơn 1/3 trường hợp ung thư thanh quản (35%) bắt đầu từ đây.
• Thanh môn - phần giữa chứa dây thanh quản: Hơn một nửa số ca ung thư thanh quản (60%) bắt đầu từ đây – nơi có các dây thanh âm.
• Hạ thanh môn - phần dưới dây thanh quản và phía trên khí quản: Khoảng 5% trường hợp ung thư thanh quản bắt đầu từ vùng này.

Ung thư thanh quản chiếm một phần ba số ca ung thư đầu và cổ, gây ra mối quan ngại đáng kể về sức khỏe toàn cầu do tác động của bệnh đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ung thư thanh quản

Các dấu hiệu đầu tiên của ung thư thanh quản rất dễ bị nhầm lẫn với những tình trạng bệnh lý khác. Triệu chứng phổ biến nhất là khàn tiếng kéo dài không cải thiện sau vài tuần. Triệu chứng này thường bị nhầm là dấu hiệu của cúm mùa. Ngoài ra một số triệu chứng có thể gặp gồm:

• Đau họng hoặc ho không thuyên giảm.
• Thay đổi giọng nói, chẳng hạn như khàn tiếng, không cải thiện sau hai tuần.
• Đau hoặc gặp khó khăn khi nuốt.
• Xuất hiện khối u ở cổ hoặc họng.
• Khó phát ra âm thanh.
• Đau tai.
• Ho ra máu.
• Đau cổ.
• Khó nuốt thức ăn.
• Sưng vùng cổ.
• Sụt cân đột ngột.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh ung thư thanh quản

Khi mắc ung thư thanh quản, bạn có thể gặp phải một số biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Mất giọng hoặc thay đổi giọng nói: Do khối u ảnh hưởng đến dây thanh âm hoặc do phải phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ thanh quản.
• Khó nuốt: Ung thư hoặc các phương pháp điều trị có thể ảnh hưởng đến khả năng nuốt, dễ gây sặc thức ăn hoặc suy dinh dưỡng.
• Khó thở: Khối u có thể gây tắc nghẽn đường thở, hoặc sau điều trị, người bệnh có thể phải mở khí quản để thở (mở khí quản vĩnh viễn sau phẫu thuật cắt thanh quản toàn phần).

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có các triệu chứng sau hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức:

• Khó thở;
• Thở ồn ào, có âm cao;
• Cảm giác có vật gì đó mắc trong họng;
• Ho ra máu.

Ung thư thường xảy ra khi các tế bào khỏe mạnh bị tổn thương và bắt đầu phát triển quá mức. Những tế bào này có thể biến thành khối u. Ung thư thanh quản là các khối u phát sinh từ thanh quản của bạn.

Những đột biến gây tổn thương tế bào trong thanh quản thường là do hút thuốc lá. Ngoài ra, chúng cũng có thể xuất phát từ các nguyên nhân sau:

• Uống rượu nhiều.
• Chế độ dinh dưỡng kém.
• Phơi nhiễm với virus HPV.
• Suy giảm hệ miễn dịch.
• Tiếp xúc với độc chất tại nơi làm việc, chẳng hạn như amiăng.
• Một số bệnh di truyền hiếm gặp, như thiếu máu Fanconi.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh ung thư thanh quản?

Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh ung thư thanh quản là:

• Tuổi tác: Ung thư thanh quản thường gặp ở những người từ 55 tuổi trở lên.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc ung thư thanh quản cao gấp khoảng 5 lần so với nữ giới, có thể do tỷ lệ hút thuốc và uống rượu nặng cao hơn ở nhóm này.
• Nghề nghiệp: Những người tiếp xúc với một số chất tại nơi làm việc có nguy cơ cao hơn. Các chất này bao gồm: Hơi axit sunfuric, bụi gỗ, niken, amiăng, hoặc khí mù tạt dùng trong công nghiệp. Người làm việc với máy móc công nghiệp cũng có nguy cơ cao hơn mắc ung thư thanh quản.
• Tiền sử ung thư vùng đầu – cổ: Khoảng 1 trong 4 người (25%) từng mắc ung thư đầu – cổ sẽ tái phát bệnh.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư thanh quản

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư thanh quản là:

• Hút thuốc lá hoặc sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá làm tăng đáng kể nguy cơ mắc ung thư thanh quản.
• Uống rượu – đặc biệt là uống nhiều (hơn một ly mỗi ngày) – cũng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Việc kết hợp uống rượu và hút thuốc càng khiến nguy cơ này tăng cao hơn nữa.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ung thư thanh quản

Bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng và tiền sử bệnh. Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, kiểm tra vùng họng và cổ. Sau khi khám ban đầu, bạn thường sẽ cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác để xác định chẩn đoán.

• Hình ảnh học: Chụp CT hoặc MRI cung cấp hình ảnh chi tiết bên trong cơ thể, giúp xác định kích thước và vị trí khối u. Chụp X-quang ngực có thể cho thấy ung thư đã lan đến phổi hay chưa.
• Nội soi thanh quản: Trong thủ thuật này, bác sĩ sử dụng một ống soi mỏng có gắn đèn (gọi là ống nội soi) để quan sát thanh quản.
• Chụp PET: Trong quá trình chụp PET, bác sĩ sẽ tiêm một lượng nhỏ chất phóng xạ an toàn vào tĩnh mạch. Chất này sẽ làm nổi bật các khu vực có tế bào ung thư trong cơ thể.
• Sinh thiết: Bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô bất thường nhỏ từ thanh quản để quan sát dưới kính hiển vi. Một chuyên gia gọi là bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ phân tích mẫu mô để tìm kiếm các dấu ấn protein đặc hiệu. Một số loại điều trị ung thư chỉ hiệu quả với các tế bào ung thư có mang những dấu ấn protein nhất định.

Phương pháp điều trị ung thư thanh quản hiệu quả

Việc điều trị ung thư thanh quản sẽ phụ thuộc vào mức độ lan rộng của ung thư. Ở giai đoạn đầu, bác sĩ có thể lựa chọn xạ trị hoặc phẫu thuật. Phẫu thuật là phương pháp phổ biến để loại bỏ khối u. Sau đó, xạ trị được sử dụng để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại. Đôi khi, bác sĩ có thể chỉ định xạ trị đơn độc để điều trị những khối u nhỏ.

Các phương pháp điều trị ung thư thanh quản hiện nay gồm:

Xạ trị

Bác sĩ chuyên khoa xạ trị sử dụng các tia bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Bức xạ được định hướng chính xác vào khối u nhằm giảm thiểu tổn thương cho các mô lành xung quanh.

Hóa trị

Bác sĩ ung bướu sử dụng thuốc để tiêu diệt hoặc làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư. Hóa trị thường được truyền qua tĩnh mạch. Phương pháp này có thể gây ra tác dụng phụ trong quá trình điều trị, và bác sĩ sẽ giúp bạn kiểm soát các tác dụng này.

Miễn dịch trị liệu

Phương pháp này sử dụng hệ miễn dịch – cơ chế phòng vệ tự nhiên của cơ thể – để giúp chống lại ung thư. Miễn dịch trị liệu còn được gọi là liệu pháp sinh học.

Liệu pháp nhắm trúng đích

Phương pháp này tác động trực tiếp đến các tế bào ung thư có mang những loại protein đặc hiệu, ngăn chặn chúng nhân lên.

Phẫu thuật

Với ung thư thanh quản giai đoạn sớm, phẫu thuật có thể loại bỏ khối u mà vẫn giữ lại thanh quản, giúp người bệnh tiếp tục nói và nuốt được.

Với ung thư giai đoạn tiến triển, bác sĩ thường phải thực hiện phẫu thuật cắt thanh quản, loại bỏ toàn bộ thanh quản.

Bạn có thể cần kết hợp nhiều phương pháp điều trị. Ví dụ, một số người sẽ được hóa trị hoặc xạ trị sau phẫu thuật để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại.

Ung thư thanh quản giai đoạn muộn thường cần kết hợp nhiều phương pháp: phẫu thuật, xạ trị và hóa trị để đạt hiệu quả điều trị cao nhất.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của ung thư thanh quản

Chế độ sinh hoạt:

• Tái khám đúng hẹn, theo dõi và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Tập các bài thể dục nhẹ như đi bộ, yoga, thở sâu, tùy theo sức khỏe.
• Không hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc.
• Giảm hoặc ngừng hoàn toàn việc uống rượu.
• Đánh răng sau mỗi bữa ăn và vệ sinh miệng sạch sẽ.
• Duy trì tinh thần lạc quan, tham gia các nhóm hỗ trợ nếu cần thiết để tránh trầm cảm, lo âu.

Chế độ dinh dưỡng:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt.
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, chiên rán, và nhiều đường.

Phương pháp phòng ngừa ung thư thanh quản hiệu quả

Bạn không thể ngăn ngừa hoàn toàn tất cả các loại ung thư, trong đó có ung thư thực quản. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách duy trì các thói quen sống lành mạnh:

• Nếu bạn hút thuốc, hãy giảm dần và tốt nhất là ngừng hoàn toàn việc sử dụng thuốc lá dưới mọi hình thức.
• Nếu bạn uống rượu, hãy hạn chế và chỉ uống ở mức độ vừa phải.
• Nếu công việc khiến bạn tiếp xúc với amiăng hoặc các chất độc hại, hãy sử dụng thiết bị bảo hộ an toàn phù hợp.
• Ăn uống lành mạnh, ưu tiên các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, như rau xanh, trái cây tươi, các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt.