Triệu chứng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường gặp là gì?

Triệu chứng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh hô hấp thông thường, dẫn đến việc chẩn đoán trễ và làm giảm hiệu quả điều trị. Chính vì thế, việc nhận biết các dấu hiệu đặc trưng là vô cùng cần thiết, đặc biệt với những người đang hút thuốc, sống trong môi trường ô nhiễm hoặc có tiền sử bệnh hô hấp. Bài viết này sẽ điểm qua những triệu chứng phổ biến giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe.

Các triệu chứng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường gặp

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một tình trạng hô hấp nghiêm trọng, thường tiến triển âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh viêm đường hô hấp thông thường. Người bệnh có thể không nhận ra sự hiện diện của bệnh cho đến khi tổn thương phổi đã xuất hiện rõ ràng và các triệu chứng bắt đầu nặng dần theo thời gian. Ở giai đoạn đầu, triệu chứng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường biểu hiện âm thầm với tổn thương chủ yếu tại các phế quản nhỏ có đường kính dưới 2mm và vùng nhu mô phổi.

Triệu chứng chính (ổn định):

• Khó thở khi gắng sức, tiến triển từ từ;
• Ho mạn tính, thường kèm đờm;
• Khò khè, cảm giác tức ngực;
• Mệt mỏi, giảm khả năng gắng sức.

Triệu chứng đợt cấp:

• Ho tăng tiết đờm, đờm đổi màu;
• Khó thở nặng hơn;
• Sốt, ớn lạnh.

Biến chứng giai đoạn muộn:

• Phù chi dưới do cor pulmonale;
• Sụt cân, mất cơ;
• Giảm oxy máu mạn tính.

Nếu không kiểm soát tốt các đợt cấp, người bệnh có thể phải nhập viện và dùng thuốc kháng sinh, corticoid hoặc thậm chí cần thở máy. Khi bệnh diễn tiến nặng, chức năng hô hấp sẽ bị suy giảm nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống và tuổi thọ.

Nguyên nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

Yếu tố nội tại

Một số người có nguy cơ mắc COPD cao hơn do di truyền, điển hình là tình trạng thiếu hụt men alpha-1 antitrypsin – một loại protein có vai trò bảo vệ phổi khỏi tổn thương. Thiếu hụt men này khiến phổi dễ bị phá huỷ khi tiếp xúc với các chất kích thích từ môi trường.

Yếu tố môi trường và lối sống

Tác nhân hàng đầu gây nên bệnh là khói thuốc lá, chiếm hơn 90% các trường hợp mắc COPD. Thống kê cho thấy, khoảng 20 – 30% người hút từ 20 điếu thuốc mỗi ngày có nguy cơ xuất hiện triệu chứng của bệnh dù sớm hay muộn.

Bên cạnh đó, việc tiếp xúc lâu dài với các chất gây ô nhiễm không khí như khói thuốc lào, khí thải công nghiệp, mạt bụi cũng là nguyên nhân phổ biến. Những người làm việc trong các ngành như khai thác mỏ, xây dựng, luyện kim, dệt may hoặc nông nghiệp,… thường xuyên phải tiếp xúc với khí độc, bụi xi măng, silic, than đá và các hóa chất nông nghiệp đều là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, các yếu tố như ô nhiễm không khí dù không trực tiếp gây bệnh nhưng có thể khiến bệnh tiến triển nhanh hơn, làm nặng thêm tình trạng khó thở, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc người đã có tổn thương phổi trước đó.

Cách phòng tránh bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

Không hút thuốc lá, hạn chế tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ

Biện pháp đơn giản mà hiệu quả nhất để phòng ngừa và làm chậm tiến triển của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ở mọi giai đoạn, kể cả khi chưa có triệu chứng hay đã ở mức độ nặng đó chính là không hút thuốc lá. Bên cạnh việc bỏ thuốc lá, người dân cần hạn chế tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như khói bụi, khí thải độc hại, hóa chất công nghiệp. Trong trường hợp bắt buộc phải làm việc trong môi trường ô nhiễm, cần sử dụng dụng cụ bảo hộ lao động đạt chuẩn, đặc biệt là khẩu trang chuyên dụng để bảo vệ đường hô hấp.

Tiêm phòng

Tiêm vắc xin cũng là một trong những giải pháp phòng bệnh hiệu quả, đặc biệt đối với người cao tuổi và những người có bệnh lý mãn tính ở phổi. Các chuyên gia khuyến cáo nên tiêm vắc xin phòng cúm và vắc xin phòng bệnh do phế cầu để giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, vốn là nguyên nhân làm bùng phát các đợt cấp COPD. 

Tập luyện đúng cách giúp cải thiện hô hấp

Duy trì thói quen tập thể dục đều đặn mỗi ngày, kết hợp với các bài tập thở đúng kỹ thuật sẽ giúp cải thiện chức năng phổi, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ điều hòa nhịp thở. Dưới đây là ba bài tập thở đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao:

Thở chúm môi

• Hít vào bằng mũi, mím môi lại.
• Thở ra chậm rãi bằng miệng, chúm môi như khi thổi sáo.
• Thời gian thở ra nên gấp đôi thời gian hít vào.
• Thực hiện 5 – 10 lần/lượt, ít nhất 3 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 15 phút.

Thở bằng bụng (thở hoành)

• Nằm ngửa hoặc ngồi thẳng, một tay đặt lên ngực, một tay lên bụng.
• Hít sâu, chậm và đều qua mũi, cảm nhận bụng phồng lên.
• Thở ra từ từ và cảm nhận bụng xẹp xuống.
• Cố gắng giữ ngực cố định, chỉ để bụng di chuyển.
• Lặp lại 5 – 10 nhịp thở.

Tập ho có kiểm soát

• Hít vào sâu rồi thở mạnh và nhanh ra bằng miệng.
• Sau đó, ho từ 2 – 3 lần liên tiếp với miệng hé mở, giúp tống đờm ra khỏi đường thở.
• Động tác này rất hữu ích để làm sạch phế quản, giảm tắc nghẽn.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là một trong những bệnh lý hô hấp phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm cũng như tuân thủ điều trị đúng cách. Việc nhận biết các triệu chứng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường gặp, chủ động loại bỏ yếu tố nguy cơ như thuốc lá, ô nhiễm môi trường, kết hợp với tiêm phòng và rèn luyện thể chất đúng phương pháp chính là “chìa khóa” để bảo vệ lá phổi khỏe mạnh. Hãy lắng nghe cơ thể mình, đừng chủ quan với những cơn ho kéo dài hay cảm giác khó thở thoáng qua. Khi có nghi ngờ, hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời.