Trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt: Dấu hiệu sinh lý hay vấn đề bất thường?

Trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt là hiện tượng phổ biến, có thể liên quan đến sự phát triển chưa hoàn thiện của tuyến lệ hoặc các bệnh lý nhẹ ở mắt. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp cần can thiệp y tế nếu đi kèm các triệu chứng bất thường. Việc hiểu đúng và xử trí kịp thời sẽ giúp tránh các biến chứng ảnh hưởng đến thị lực lâu dài của trẻ, giúp cha mẹ yên tâm hơn khi chăm sóc con nhỏ. Vậy nên hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu rõ hơn về tình trạng trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt. 

Trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt là do đâu?

Chảy nước mắt ở trẻ sơ sinh có thể xuất phát từ nguyên nhân sinh lý hoặc bệnh lý. Hiểu rõ các nguyên nhân này sẽ giúp cha mẹ phân biệt được khi nào là bình thường và khi nào cần can thiệp y tế.

Nguyên nhân sinh lý

Trong những tuần đầu sau sinh, tuyến lệ của trẻ có thể hoạt động chưa ổn định, dẫn đến hiện tượng chảy nước mắt nhẹ, nhất là khi trẻ khóc hoặc tiếp xúc với gió, ánh sáng mạnh. Tình trạng này thường không đi kèm rỉ mắt hoặc dấu hiệu viêm, và sẽ cải thiện khi hệ thống lệ hoàn thiện dần theo thời gian.

Nguyên nhân bệnh lý

Bên cạnh các nguyên nhân sinh lý, trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt có thể do các vấn đề sức khỏe sau:

• Viêm kết mạc: Nhiễm trùng mắt do vi khuẩn hoặc virus, thường đi kèm rỉ mắt màu vàng hoặc xanh.
• Lẹo mắt hoặc tắc tuyến Meibomian: Tuyến dầu ở mí mắt bị tắc, gây kích ứng và chảy nước mắt.
• Tắc lệ đạo bẩm sinh: Ống dẫn nước mắt bị hẹp hoặc tắc, khiến nước mắt ứ đọng và chảy ra ngoài.
• Kích ứng hoặc vướng dị vật: Bụi, khói hoặc dị vật nhỏ trong mắt có thể gây chảy nước mắt liên tục.

Nếu trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt kéo dài hoặc kèm các triệu chứng bất thường, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để xác định nguyên nhân chính xác.

Những dấu hiệu nguy hiểm cha mẹ cần lưu ý

Không phải trường hợp trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt nào cũng lành tính. Cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường để kịp thời đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt. Dưới đây là những dấu hiệu cần lưu ý:

• Mắt chảy nước liên tục, kèm theo rỉ mắt màu vàng hoặc xanh, có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.
• Mí mắt sưng đỏ, trẻ hay dụi mắt, tỏ ra khó chịu hoặc quấy khóc.
• Một bên mắt thường xuyên ướt, đặc biệt nếu mắt dính vào buổi sáng.
• Trẻ có các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ, lờ đờ, ít bú hoặc bỏ bú.

Nếu các dấu hiệu trên kéo dài hơn 1 - 2 tuần hoặc trở nên nghiêm trọng, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa mắt để được kiểm tra sớm, tránh các biến chứng ảnh hưởng đến thị lực.

Cách xử lý khi trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt tại nhà

Khi trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp tại nhà để giảm triệu chứng và hỗ trợ cải thiện tình trạng. Tuy nhiên, cần thực hiện đúng cách để đảm bảo an toàn cho đôi mắt của trẻ: 

• Vệ sinh mắt đúng cách: Sử dụng nước muối sinh lý và bông sạch để lau mắt. Lau nhẹ từ góc trong của mắt ra ngoài, mỗi lần chỉ dùng một miếng bông cho một mắt để tránh lây nhiễm chéo.
• Massage tuyến lệ: Đặt ngón tay trỏ giữa khóe mắt và sống mũi, day nhẹ nhàng 3 - 5 lần mỗi ngày. Động tác này giúp kích thích thông lệ đạo, đặc biệt trong trường hợp tắc lệ đạo bẩm sinh.
• Giữ vệ sinh môi trường sống: Hạn chế khói bụi, khói thuốc lá và ánh sáng mạnh chiếu trực tiếp vào mắt trẻ. Đảm bảo phòng ngủ của trẻ thông thoáng, sạch sẽ.

Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt, kể cả thuốc kháng sinh, khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì điều này có thể gây kích ứng hoặc làm nặng thêm tình trạng của trẻ.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Trong một số trường hợp, trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt cần được bác sĩ kiểm tra để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời. Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám nếu:

• Tình trạng chảy nước mắt kéo dài quá 7 ngày mà không cải thiện.
• Xuất hiện rỉ mắt nhiều, kèm theo đỏ mắt, sưng mí hoặc rỉ mắt màu vàng/xanh.
• Massage và vệ sinh mắt không mang lại hiệu quả sau 1 - 2 tuần.
• Trẻ có dấu hiệu toàn thân như sốt, mệt mỏi, bỏ bú hoặc quấy khóc bất thường.

Tại bệnh viện hoặc phòng khám chuyên khoa mắt, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp như bơm rửa lệ đạo hoặc soi đèn chiếu sáng để kiểm tra. Trong trường hợp tắc lệ đạo nặng, bác sĩ có thể đề xuất thủ thuật thông lệ đạo để khôi phục dòng chảy của nước mắt.

Trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt có thể phòng ngừa không?

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn chặn hoàn toàn hiện tượng trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp để giảm nguy cơ và duy trì sức khỏe mắt cho trẻ:

• Tránh chạm tay bẩn vào mắt trẻ: Luôn rửa tay sạch trước khi vệ sinh hoặc chạm vào mặt trẻ để ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Đảm bảo phòng ngủ của trẻ thông thoáng, không có khói bụi hoặc các chất gây kích ứng như khói thuốc lá.
• Theo dõi mắt trẻ thường xuyên: Đặc biệt trong 6 tháng đầu đời, cha mẹ nên kiểm tra mắt trẻ mỗi ngày để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• Khám sàng lọc mắt định kỳ: Nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh về mắt hoặc trẻ sinh non, nên đưa trẻ đi khám mắt định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.

Những biện pháp này không chỉ giúp giảm nguy cơ chảy nước mắt mà còn hỗ trợ duy trì sức khỏe thị lực lâu dài cho trẻ.

Trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt là hiện tượng phổ biến và thường lành tính, đặc biệt khi liên quan đến sự phát triển chưa hoàn thiện của lệ đạo. Tuy nhiên, cha mẹ không nên chủ quan nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường như rỉ mắt vàng, sưng mí hoặc đỏ mắt. Việc vệ sinh mắt đúng cách, massage tuyến lệ và đưa trẻ đi khám kịp thời là chìa khóa để bảo vệ đôi mắt non nớt của trẻ. Hãy luôn theo dõi sức khỏe mắt của con bạn và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa khi cần thiết để đảm bảo thị lực khỏe mạnh từ những ngày đầu đời.