Top 5 triệu chứng viêm phế quản: Nhận biết sớm để điều trị kịp thời

Viêm phế quản là tình trạng viêm lớp niêm mạc bên trong ống phế quản – nơi dẫn khí vào phổi. Người bệnh thường gặp những triệu chứng viêm phế quản như ho, khó thở, khò khè... Hiểu rõ các triệu chứng viêm phế quản này là bước đầu quan trọng để nhận biết bệnh, thăm khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Tổng quan về bệnh viêm phế quản

Viêm phế quản là tình trạng viêm cấp hoặc mạn tính lớp niêm mạc của ống phế quản. Tình trạng này gây sưng, thu hẹp và kích ứng đường thở dẫn đến các triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến hô hấp.

Viêm phế quản được chia thành hai dạng chính bao gồm viêm phế quản cấp tính và viêm phế quản mạn tính. Trong đó:

• Viêm phế quản cấp tính: Đây là dạng phổ biến, thường do virus gây ra (như virus cúm, rhinovirus) và ít gặp hơn là do vi khuẩn. Bệnh thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần và đa số các trường hợp sẽ tự khỏi nếu được chăm sóc và điều trị triệu chứng đúng cách.
• Viêm phế quản mạn tính: Đây là một tình trạng nghiêm trọng hơn, được định nghĩa là tình trạng ho có đờm kéo dài ít nhất 3 tháng mỗi năm và trong ít nhất 2 năm liên tiếp. Viêm phế quản mạn tính thường liên quan mật thiết đến việc hút thuốc lá hoặc tiếp xúc lâu dài với các yếu tố gây kích ứng đường thở như bụi, hóa chất hoặc khí độc hại. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm phế quản mạn tính là một thành phần chính của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Top 5 triệu chứng viêm phế quản thường gặp

Các triệu chứng viêm phế quản thay đổi tùy theo thể cấp hoặc mãn tính. Dưới đây là top 5 triệu chứng viêm phế quản thường gặp, bạn đọc có thể tham khảo:

Ho dai dẳng, có thể kèm đờm

Ho là triệu chứng đặc trưng nhất của viêm phế quản. Ban đầu, cơn ho có thể khan nhưng sau đó thường chuyển sang ho có đờm. Màu sắc của đờm có thể khác nhau (trắng, vàng hoặc xanh) tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

Đối với viêm phế quản cấp tính, cơn ho thường kéo dài từ vài ngày đến ba tuần. Trong khi đó, viêm phế quản mạn tính được đặc trưng bởi tình trạng ho có đờm kéo dài ít nhất ba tháng mỗi năm, liên tục trong ít nhất hai năm. 

Khó thở, đặc biệt khi gắng sức

Ngoài ho, khó thở là một triệu chứng quan trọng khác của viêm phế quản, đặc biệt khi bệnh tiến triển. Người bệnh thường cảm thấy hụt hơi, thở nông hoặc mệt mỏi ngay cả khi thực hiện các vận động nhẹ nhàng như đi bộ hoặc leo cầu thang.

Nguyên nhân của tình trạng này là do quá trình viêm làm hẹp lòng phế quản và tăng tiết dịch nhầy, gây cản trở đáng kể luồng khí lưu thông vào phổi.

Ở những bệnh nhân mắc viêm phế quản mạn tính, tình trạng khó thở có thể trở nên nghiêm trọng hơn, thậm chí xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi nếu bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nặng.

Thở khò khè

Tiếng rít hoặc khò khè là một trong những triệu chứng thường gặp ở người mắc viêm phế quản, xuất hiện khi luồng khí đi qua đường thở bị hẹp. Âm thanh này thường rõ hơn khi bệnh nhân nằm ngửa hoặc vào ban đêm. 

Đặc biệt, thở khò khè hay gặp ở những người có tiền sử hen suyễn hoặc dị ứng, cho thấy sự nhạy cảm của đường hô hấp.

Tức ngực, nặng ngực

Tức ngực là triệu chứng thường gặp ở người bị viêm phế quản, đặc biệt khi các cơn ho kéo dài hoặc gắng sức thở sâu. Một số người mô tả cảm giác như có vật nặng đè lên ngực, khiến việc hít thở trở nên khó khăn và không thoải mái.

Tuy không phải lúc nào cũng là dấu hiệu nghiêm trọng nhưng nếu tức ngực đi kèm với khó thở dữ dội, thở nhanh, đau nhói vùng ngực khi hít sâu hoặc cảm giác mệt mỏi quá mức, người bệnh nên đi khám ngay để loại trừ các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, hen suyễn hoặc bệnh tim mạch.

Sốt nhẹ và mệt mỏi

Sốt nhẹ và mệt mỏi là những triệu chứng thường gặp trong giai đoạn đầu của viêm phế quản cấp. Người bệnh có thể sốt dưới 38,5°C đi kèm cảm giác ớn lạnh, gai người. Cùng với đó là tình trạng mệt mỏi toàn thân, chán ăn và rối loạn giấc ngủ do cơ thể phản ứng lại quá trình viêm nhiễm.

Ở viêm phế quản mãn tính, tình trạng sốt thường hiếm gặp, trừ khi có nhiễm trùng thứ phát (như bội nhiễm vi khuẩn). Lúc này sốt có thể tăng cao và kéo dài hơn.

Chẩn đoán và điều trị viêm phế quản

Thực tế cho thấy triệu chứng viêm phế quản thường dễ nhầm lẫn với cảm lạnh, viêm phổi hay hen suyễn. Do đó, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán chính xác và loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Chẩn đoán viêm phế quản

Để xác định viêm phế quản và phân biệt với các bệnh về đường hô hấp khác, bác sĩ sẽ thực hiện một quy trình chẩn đoán toàn diện. Để chẩn đoán viêm phế quản, sau khi thăm khám lâm sàng và đánh giá ban đầu, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh làm thêm một số thăm dò cận lâm sàng bao gồm: 

• Xét nghiệm máu: Xác định nhiễm trùng hoặc đo nồng độ oxy/carbon dioxide.
• Chụp X-quang ngực: Phân biệt với viêm phổi hoặc các nguyên nhân gây ho khác.
• Nội soi phế quản.
• Kiểm tra nồng độ oxy máu: Dùng cảm biến gắn vào ngón tay/chân.
• Kiểm tra chức năng phổi: Phát hiện khí phế thũng và hen suyễn.
• Xét nghiệm dịch nhầy: Loại trừ các bệnh do vi khuẩn như ho gà, cúm, COVID-19.

Điều trị viêm phế quản hiệu quả

Phác đồ điều trị viêm phế quản phụ thuộc vào nguyên nhân, dạng bệnh (cấp tính hay mạn tính) và mức độ nghiêm trọng, với mục tiêu chính là giảm triệu chứng, cải thiện hô hấp và ngăn ngừa biến chứng. 

Đối với viêm phế quản cấp tính

Hầu hết các trường hợp viêm phế quản cấp tính thường tự khỏi trong vài tuần. Bác sĩ có thể kê thuốc giảm triệu chứng nếu cần. Nếu nguyên nhân gây viêm phế quản là do vi khuẩn (ít gặp hơn), bạn có thể được chỉ định thuốc kháng sinh. Với người bệnh hen suyễn, dị ứng hoặc thở khò khè, bác sĩ có thể dùng thuốc xịt để làm giãn đường thở, giúp dễ thở hơn.

Các biện pháp hỗ trợ khác bao gồm:

• Uống nhiều nước ấm để làm loãng đờm.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh khói bụi và nhiệt độ lạnh.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc tắm nước ấm để làm loãng đờm.
• Dùng thuốc giảm đau, hạ sốt, giảm ho không kê đơn theo tư vấn bác sĩ.

Đối với viêm phế quản mạn tính

Điều trị viêm phế quản mãn tính chủ yếu tập trung vào việc cải thiện triệu chứng và cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Dùng thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm, thuốc giãn phế quản, thuốc tiêu nhầy theo chỉ định.
• Sử dụng thiết bị làm sạch chất nhầy giúp tống đờm dễ dàng hơn.
• Liệu pháp oxy để cải thiện hô hấp.
• Tập phục hồi chức năng phổi.

Viêm phế quản là bệnh hô hấp phổ biến nhưng có thể kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Nhận biết các triệu chứng viêm phế quản như ho dai dẳng, khó thở, khò khè hoặc tức ngực giúp bạn chủ động đi khám sớm, tránh biến chứng như viêm phổi hoặc COPD. Mong rằng, những chia sẻ hôm nay của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn đọc có thêm nhiều kiến thức hữu ích. Cảm ơn bạn đã lắng nghe và đón nhận những chia sẻ hôm nay của Tiêm chủng Long Châu.