Tiểu đường tuýp 2 có chữa được không? Những phương pháp giúp kiểm soát bệnh

Tại Việt Nam, số lượng người mắc tiểu đường tuýp 2 đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở nhóm người trung niên và cao tuổi. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Vậy tiểu đường tuýp 2 có chữa được không hay chỉ có thể kiểm soát? Các chuyên gia y tế sẽ giải đáp chi tiết trong bài viết này, từ cơ chế bệnh sinh đến các phương pháp điều trị hiệu quả.

Tiểu đường tuýp 2 có chữa được không? 

Câu hỏi “tiểu đường tuýp 2 có chữa được không” là thắc mắc phổ biến của nhiều bệnh nhân khi đến khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa nội tiết. Nhiều người kỳ vọng rằng bệnh có thể được “chữa khỏi hoàn toàn” nhưng để trả lời chính xác, chúng ta cần hiểu rõ định nghĩa “chữa khỏi” trong y học.

Trong y học, “chữa khỏi” đồng nghĩa với việc loại bỏ hoàn toàn nguyên nhân gây bệnh và khôi phục chức năng sinh lý như ban đầu. Tuy nhiên, với tiểu đường tuýp 2, nguyên nhân cốt lõi là tình trạng kháng insulin và rối loạn chuyển hóa đường huyết mạn tính. Những rối loạn này thường không thể phục hồi hoàn toàn do liên quan đến các yếu tố di truyền, tuổi tác và lối sống tích lũy qua nhiều năm.

Dù vậy, điều này không có nghĩa là người bệnh phải phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc suốt đời. Với lối sống khoa học và phương pháp điều trị phù hợp, nhiều bệnh nhân có thể đạt được trạng thái thuyên giảm bệnh. Ở trạng thái này, chỉ số đường huyết được duy trì ở mức bình thường mà không cần dùng thuốc. Tuy nhiên, trạng thái thuyên giảm không đồng nghĩa với việc tiểu đường tuýp 2 có thể chữa được vì bệnh vẫn có thể tái phát nếu không duy trì lối sống lành mạnh.

Theo các hướng dẫn từ các tổ chức y tế quốc tế, tiểu đường tuýp 2 hiện chưa thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể được kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Nhiều bệnh nhân có thể sống khỏe mạnh, không gặp biến chứng và thậm chí giảm phụ thuộc vào thuốc nếu tuân thủ nghiêm ngặt các khuyến nghị y tế.

Nguyên nhân và cơ chế hình thành bệnh tiểu đường tuýp 2

Hiểu rõ nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh là bước đầu tiên để trả lời câu hỏi “tiểu đường tuýp 2 có chữa được không” bởi điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng kiểm soát và điều trị bệnh.

Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh

Nguyên nhân chính của tiểu đường tuýp 2 là kháng insulin. Điều này có nghĩa các tế bào trong cơ thể không sử dụng insulin một cách hiệu quả. Ban đầu, tuyến tụy sẽ phải sản xuất nhiều insulin hơn để bù đắp nhưng về lâu dài, nó bị kiệt sức và giảm khả năng sản xuất insulin. Sự kết hợp giữa kháng insulin và giảm sản xuất insulin này làm tăng đường huyết và gây ra bệnh đái tháo đường tuýp 2.

Các yếu tố nguy cơ phổ biến

Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 tăng lên đáng kể khi có sự hiện diện của các yếu tố sau:

• Yếu tố di truyền: Tiền sử gia đình có cha, mẹ hoặc anh chị em ruột mắc bệnh tiểu đường làm tăng khả năng bạn cũng sẽ mắc bệnh.
• Thừa cân, béo phì: Đặc biệt là béo bụng, mỡ nội tạng làm tăng tình trạng kháng insulin - một trong những nguyên nhân gốc rễ của bệnh.
• Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh tăng dần theo tuổi, đặc biệt là sau tuổi 40 do quá trình chuyển hóa của cơ thể chậm lại.
• Lối sống: Thường xuyên ít vận động và chế độ ăn uống không lành mạnh (nhiều đường, chất béo bão hòa) là những yếu tố quan trọng thúc đẩy bệnh phát triển.

Theo thống kê, tiểu đường tuýp 2 chiếm hơn 90% tổng số ca tiểu đường trên toàn cầu. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh đang tăng nhanh, đặc biệt ở khu vực thành thị - nơi lối sống ít vận động và chế độ ăn nhiều đường, chất béo bão hòa trở nên phổ biến.

Những phương pháp giúp kiểm soát hiệu quả bệnh tiểu đường tuýp 2

Dù câu hỏi “tiểu đường tuýp 2 có chữa được không” vẫn chưa có lời giải dứt khoát về việc chữa khỏi hoàn toàn, việc kiểm soát bệnh hiệu quả là điều hoàn toàn khả thi nếu người bệnh chủ động thay đổi lối sống và tuân thủ điều trị.

Chế độ ăn uống và vận động hợp lý

Một chế độ ăn uống và vận động khoa học góp phần giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả. Theo đó, người bệnh nên:

• Ăn uống khoa học: Người bệnh tiểu đường nên ăn gì? Ưu tiên thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp như gạo lứt, rau xanh, ngũ cốc nguyên cám đồng thời hạn chế tinh bột trắng, đường tinh luyện và chất béo bão hòa. Các chế độ ăn uống được khuyến nghị bao gồm chế độ DASH, Địa Trung Hải hoặc low-carb, tùy thuộc vào thể trạng và nhu cầu của từng người.
• Tập luyện thường xuyên: Duy trì 150 - 300 phút hoạt động thể chất mỗi tuần, chẳng hạn như đi bộ nhanh, đạp xe, yoga hoặc bơi lội. Vận động đều đặn giúp cải thiện độ nhạy insulin, hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả.

Điều trị bằng thuốc

Để kiểm soát bệnh tiểu đường tuýp 2, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng một số loại thuốc như:

• Thuốc đường uống: Các nhóm thuốc phổ biến bao gồm biguanide (như metformin), sulfonylurea, DPP-4 hoặc SGLT2. Những loại thuốc này giúp cải thiện chuyển hóa glucose và hạ đường huyết.
• Insulin: Được chỉ định khi đường huyết không kiểm soát được bằng thuốc uống hoặc khi tuyến tụy đã suy yếu nghiêm trọng.

Lưu ý, bệnh nhân tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc hoặc điều chỉnh liều lượng mà không có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa nội tiết.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Để đảm bảo bệnh được kiểm soát tốt, việc theo dõi sức khỏe thường xuyên là cần thiết. Các biện pháp bao gồm:

• Tự theo dõi đường huyết: Sử dụng máy đo đường huyết cá nhân để kiểm tra mức đường huyết hàng ngày, đặc biệt trước và sau bữa ăn.
• Xét nghiệm HbA1c: Thực hiện mỗi 3 - 6 tháng để đánh giá mức đường huyết trung bình trong thời gian dài.
• Tái khám định kỳ: Kiểm tra chức năng thận, mắt và tim mạch để phát hiện sớm các biến chứng tiềm ẩn.

Tiểu đường tuýp 2 có chữa được không? Câu trả lời là không. Ở thời điểm hiện tại, bệnh chưa thể chữa khỏi hoàn toàn do bản chất mạn tính của nó. Tuy nhiên, người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, gần như bình thường nếu kiểm soát tốt đường huyết và duy trì lối sống khoa học. 

Việc thay đổi chế độ ăn uống, tập luyện đều đặn, tuân thủ điều trị bằng thuốc và theo dõi sức khỏe định kỳ là những yếu tố then chốt giúp ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Đừng chờ đến khi biến chứng xuất hiện mới hành động. Chủ động chăm sóc sức khỏe từ hôm nay chính là cách tốt nhất để sống khỏe cùng tiểu đường tuýp 2.