Tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn mấy mũi? Lịch tiêm và lưu ý quan trọng

Tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn mấy mũi là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về cách phòng ngừa các bệnh do vi khuẩn phế cầu gây ra như viêm phổi, viêm màng não hay nhiễm khuẩn huyết. Việc tiêm phòng đúng và đủ liều không chỉ giúp tăng cường miễn dịch mà còn giảm nguy cơ biến chứng nặng, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có bệnh nền.

Các loại vắc xin phế cầu phổ biến cho người lớn

Hiện nay, người lớn có thể lựa chọn các loại vắc xin phế cầu phổ biến được Bộ Y tế khuyến cáo để phòng ngừa hiệu quả các bệnh nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra:

• Vắc xin phế cầu liên hợp (PCV): Bao gồm các loại như PCV13 (Prevnar 13), PCV15, PCV20. Có khả năng tạo miễn dịch mạnh và lâu dài, giúp cơ thể nhận diện và tiêu diệt phế cầu khuẩn hiệu quả. Được khuyến nghị tiêm đầu tiên cho người chưa từng tiêm phế cầu trước đó.
• Vắc xin phế cầu polysaccharide (PPSV23): Bảo vệ chống lại 23 chủng phế cầu khuẩn gây bệnh nặng ở người lớn. Thường được chỉ định tiêm sau khi đã tiêm PCV13 từ 1 năm trở lên giúp mở rộng phạm vi miễn dịch.

Tóm lại: Người lớn có thể cần 1 - 2 mũi phế cầu, tùy vào loại vắc xin và tình trạng sức khỏe (tiêm PCV trước, PPSV sau).

Lịch tiêm chi tiết phế cầu cho người lớn

Lịch tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn cần được xây dựng phù hợp với từng nhóm đối tượng từ người trưởng thành khỏe mạnh đến người cao tuổi. Việc tiêm đúng loại và đúng thời điểm không chỉ giúp cơ thể tạo miễn dịch bền vững mà còn ngăn ngừa các biến chứng nặng do vi khuẩn phế cầu gây ra. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết theo từng nhóm.

Người lớn khỏe mạnh

Với nhóm người trưởng thành khỏe mạnh, lịch tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn chủ yếu nhằm tăng cường khả năng miễn dịch sớm và phòng ngừa lâu dài:

• Chưa từng tiêm phế cầu: Có thể tiêm 1 mũi PCV20 (vắc xin thế hệ mới bao phủ 20 chủng phế cầu) hoặc 2 mũi gồm PCV15 trước, sau đó PPSV23 cách nhau ít nhất 1 năm.
• Đã tiêm PCV13: Chỉ cần bổ sung 1 mũi PPSV23 sau tối thiểu 1 năm để mở rộng phổ kháng thể bảo vệ.

Người cao tuổi

Đối với người lớn tuổi, hệ miễn dịch suy giảm theo thời gian khiến nguy cơ mắc các bệnh do phế cầu khuẩn cao hơn. Vì vậy, việc tiêm phòng là biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe:

• Theo khuyến cáo của CDC: Có thể tiêm 1 mũi PCV20 duy nhất hoặc phác đồ 2 mũi PCV15, PPSV23 cách nhau 1 năm.
• Nếu đã tiêm PPSV23 trước đây: Nên bổ sung 1 mũi PCV15 hoặc PCV20 sau ít nhất 1 năm để củng cố miễn dịch và ngăn ngừa tái nhiễm.

Đối tượng nên tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn

Vắc xin phế cầu được khuyến cáo cho hầu hết người trưởng thành, tuy nhiên một số nhóm dưới đây cần được ưu tiên tiêm sớm để đảm bảo hiệu quả phòng bệnh tốt nhất:

• Người từ 19 tuổi trở lên chưa từng tiêm phế cầu: Đây là nhóm có nguy cơ lây nhiễm từ môi trường hoặc người mang mầm bệnh mà không có kháng thể bảo vệ.
• Người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên): Hệ miễn dịch suy yếu khiến người lớn tuổi dễ mắc viêm phổi, viêm màng não do phế cầu khuẩn, vì vậy tiêm vắc xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.
• Người suy giảm miễn dịch, cắt lách hoặc sau ghép tạng:Cơ thể không thể tự chống lại vi khuẩn nên cần tiêm phế cầu để tăng khả năng bảo vệ.
• Nhân viên y tế hoặc người làm việc, sinh hoạt trong môi trường dễ lây nhiễm: Tiêm phòng giúp bảo vệ bản thân và hạn chế nguy cơ lây lan cho người xung quanh.

Những lưu ý khi tiêm phế cầu cho người lớn

Để đảm bảo hiệu quả miễn dịch tối đa và giảm thiểu tác dụng phụ, người lớn cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng trước và sau khi tiêm vắc xin phế cầu. Việc tiêm đúng thời điểm, đúng chỉ định và theo dõi kỹ sau tiêm giúp cơ thể thích ứng tốt, đồng thời hạn chế các phản ứng không mong muốn, vì vậy:

• Khám sàng lọc trước tiêm: Giúp bác sĩ đánh giá sức khỏe và xác định có đủ điều kiện tiêm hay không.
• Không tiêm khi đang bệnh: Tránh tiêm lúc sốt, cảm cúm hoặc mắc bệnh cấp tính.
• Theo dõi sau tiêm: Ở lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút để quan sát phản ứng.
• Phản ứng sau tiêm: Có thể đau, sưng nhẹ, sốt hoặc mệt mỏi thường tự hết sau 1 - 2 ngày.
• Tiêm nhắc lại: Chỉ cần thiết ở người suy giảm miễn dịch hoặc có nguy cơ cao, theo chỉ định bác sĩ.

Câu hỏi thường gặp về tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn

Ngoài thắc mắc “Tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn mấy mũi” dưới đây là những câu hỏi thường gặp về tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn được nhiều người quan tâm.

Tiêm phế cầu có an toàn cho người già và người có bệnh nền không?

Có, các nghiên cứu và khuyến cáo của CDC cho thấy vắc xin phế cầu an toàn cho người cao tuổi và người có bệnh nền. Tuy nhiên, cần tiêm tại cơ sở y tế uy tín và được bác sĩ đánh giá trước khi thực hiện.

Tiêm phế cầu có tác dụng phụ gì, cần lưu ý gì sau khi tiêm?

Phản ứng phụ thường nhẹ như đau, sưng đỏ tại chỗ tiêm hoặc sốt nhẹ sau đó sẽ hết. Nếu có biểu hiện bất thường như khó thở, sốt cao kéo dài cần đến cơ sở y tế ngay.

Có cần tiêm vắc xin phế cầu mỗi năm không?

Không cần. Hầu hết người lớn chỉ cần tiêm 1 - 2 mũi trong đời. Chỉ những người có bệnh lý đặc biệt hoặc hệ miễn dịch yếu mới cần tiêm nhắc lại theo hướng dẫn của bác sĩ.

Tiêm vắc xin phế cầu là biện pháp quan trọng giúp người lớn tăng cường miễn dịch và phòng ngừa hiệu quả các bệnh nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra. Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu, bạn nên tham khảo bác sĩ về tiêm vắc xin phế cầu cho người lớn mấy mũi cũng như lịch tiêm phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.