Khi nào tiêm mũi phế cầu nhắc lại? Cơ chế gây bệnh thế nào?

Với sự phát triển của y học dự phòng, vắc xin phế cầu đã trở thành một trong những biện pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm do vi khuẩn phế cầu gây ra. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng vắc xin này có thể cần được tiêm nhắc lại trong một số trường hợp để duy trì khả năng miễn dịch. Việc xác định thời điểm tiêm nhắc lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại vắc xin sử dụng, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của từng cá nhân. Vì vậy, hiểu rõ khi nào tiêm mũi phế cầu nhắc lại sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ của vắc xin.

Cơ chế gây bệnh của phế cầu khuẩn

Phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) là một loại vi khuẩn có mặt phổ biến trong khoang mũi và họng của con người mà không nhất thiết gây bệnh. Tuy nhiên, trong điều kiện thích hợp, chúng có thể phát triển mạnh mẽ và dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa và nhiễm trùng huyết. Nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất là trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch suy giảm.

Quá trình phế cầu khuẩn gây bệnh diễn ra theo nhiều giai đoạn. Ban đầu, vi khuẩn bám vào niêm mạc đường hô hấp nhờ lớp vỏ polysaccharide, giúp chúng tránh bị thực bào bởi hệ miễn dịch. Các protein bề mặt như PspA và PspC hỗ trợ vi khuẩn bám chặt hơn vào tế bào biểu mô. Sau khi xâm nhập thành công, phế cầu khuẩn tiết ra các độc tố như pneumolysin và hyaluronidase, phá hủy hàng rào bảo vệ của đường hô hấp và làm suy yếu hoạt động của lông mao, tạo điều kiện để vi khuẩn phát triển và lan rộng.

Khi vượt qua hệ miễn dịch, vi khuẩn có thể hình thành màng sinh học để tự bảo vệ, giúp chúng tồn tại lâu hơn trong cơ thể. Nếu đi vào máu, phế cầu khuẩn có thể gây nhiễm khuẩn huyết, từ đó lan đến hệ thần kinh trung ương gây viêm màng não, hoặc tấn công phổi, dẫn đến viêm phổi nặng. Độc tố pneumolysin làm tổn thương mô phổi nghiêm trọng, tạo điều kiện cho vi khuẩn lây lan sang các cơ quan khác và gây nhiễm trùng toàn thân. Chính vì mức độ nguy hiểm này, việc phòng ngừa bằng vắc xin là phương pháp hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh do phế cầu.

Vắc xin phế cầu có an toàn và hiệu quả không?

Vắc xin phòng ngừa phế cầu khuẩn đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả. Theo CDC, vắc xin Prevenar 13 có thể giảm nguy cơ mắc bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn lên đến 75% ở trẻ nhỏ, trong khi Pneumovax 23 có thể giảm nguy cơ bệnh nặng ở người lớn trên 65 tuổi khoảng 60 - 70%. Tuy nhiên, hiệu quả của vắc xin có thể cao hơn tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe của người tiêm.

Các tác dụng phụ thường gặp sau khi tiêm vắc xin phế cầu khuẩn là buồn ngủ, sốt, đau đầu, chán ăn và sưng đau ở cánh tay nơi tiêm, tất cả đều nhẹ và chỉ kéo dài trong một hoặc hai ngày. CDC khuyến nghị rằng quyết định tiêm vắc xin nên được thảo luận kĩ lưỡng giữa bệnh nhân và bác sĩ để đảm bảo hiệu quả trong việc tăng tỷ lệ tiêm chủng ở người lớn. Vắc xin phế cầu khuẩn đã được sử dụng trong nhiều năm và đã chứng minh được tính an toàn và hiệu quả trong việc phòng ngừa nhiễm trùng phế cầu khuẩn. Vậy đối với những người đã tiêm mũi đầu tiên thì khi nào tiêm mũi phế cầu nhắc lại?

Khi nào cần tiêm mũi phế cầu nhắc lại?

Vắc xin phế cầu đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ trẻ em và người lớn trước các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra, đặc biệt là viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng huyết. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch do vắc xin tạo ra không kéo dài vĩnh viễn, vì vậy trong một số trường hợp, việc tiêm nhắc lại là cần thiết để duy trì hiệu quả bảo vệ. Vậy khi nào tiêm mũi phế cầu nhắc lại? Dưới đây là lịch tiêm nhắc lại vắc xin phế cầu theo từng nhóm tuổi:

Đối với trẻ em:

Trẻ từ 6 tuần đến dưới 7 tháng tuổi: Cần tiêm 4 mũi

Mũi 1: Tiêm càng sớm càng tốt.

Mũi 2: Cách mũi đầu tiên ít nhất 1 tháng.

Mũi 3: Cách mũi thứ hai ít nhất 1 tháng.

Mũi 4 (mũi nhắc lại): Tiêm khi trẻ được 12 - 15 tháng tuổi (cách mũi thứ ba ít nhất 6 tháng).

Trẻ từ 7 tháng đến dưới 12 tháng tuổi: Cần tiêm 3 mũi

Mũi 1: Tiêm ngay khi đủ điều kiện.

Mũi 2: Cách mũi đầu tiên ít nhất 1 tháng.

Mũi 3 (mũi nhắc lại): Tiêm khi trẻ được 12 - 15 tháng tuổi (cách mũi thứ hai ít nhất 6 tháng).

Trẻ từ 1 tuổi đến dưới 6 tuổi: Cần tiêm 2 mũi

Mũi 1: Tiêm ngay khi đủ điều kiện.

Mũi 2: Cách mũi đầu tiên tối thiểu 2 tháng.

Đối với người lớn và nhóm nguy cơ cao:

Người từ 65 tuổi trở lên hoặc người mắc bệnh mãn tính (bệnh phổi mạn tính, tim mạch, tiểu đường, suy giảm miễn dịch...):

Nếu chưa từng tiêm vắc xin phế cầu: Tiêm một liều PCV13, sau đó ít nhất 1 năm tiêm thêm PPSV23.

Nếu đã tiêm PPSV23 trước đó: Có thể tiêm bổ sung PCV13 sau ít nhất 1 năm.

Nếu đã tiêm PPSV23 lần đầu trước 65 tuổi: Cần tiêm nhắc lại một liều PPSV23 sau 5 năm.

Duy trì lịch tiêm chủng đúng thời điểm giúp hệ miễn dịch phát triển hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh do phế cầu khuẩn gây ra. Phụ huynh và người lớn nên theo dõi sát lịch tiêm và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo được bảo vệ tối ưu.

Bài viết trên đã giải đáp câu hỏi: “Khi nào tiêm mũi phế cầu nhắc lại?”. Tiêm nhắc lại vắc xin phế cầu là một biện pháp quan trọng nhằm duy trì miễn dịch và bảo vệ sức khỏe trước các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng. Để đảm bảo hiệu quả phòng bệnh tốt nhất, mỗi người nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để có lịch tiêm chủng phù hợp và đầy đủ.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp các loại vắc xin phòng các bệnh do phế cầu, bao gồm viêm phổi, với chất lượng cao và giá cả hợp lý. Các vắc xin hiện có gồm Synflorix với giá 1.024.000 đồng/mũi, Prevenar 13 giá 1.280.000 đồng/mũi và Pneumovax 23 (Mỹ) giá 1.440.000 đồng/mũi (Giá tham khảo, có thể thay đổi tùy theo thời điểm). Tiêm vắc xin giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh viêm phổi do phế cầu, nâng cao sức đề kháng và phòng ngừa các bệnh nguy hiểm. Hãy liên hệ ngay qua Hotline: 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm chủng nhanh chóng.

Xem thêm: