Tại sao trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài? Dấu hiệu và hướng xử trí cha mẹ cần biết

Trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài có thể do cảm lạnh, viêm xoang hoặc dị ứng. Nếu tình trạng kéo dài quá 10 ngày, kèm theo dấu hiệu sốt, dịch mũi đặc hoặc bé mệt mỏi, bố mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay. Việc giữ vệ sinh mũi sạch, dùng nước muối sinh lý và tạo không gian sống trong lành giúp bé nhanh phục hồi.

Nguyên nhân khiến trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài

Khi bé bị chảy nước mũi lâu ngày, hầu hết cha mẹ đều lo lắng không biết nguyên nhân do đâu, có nguy hiểm hay không. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp khiến trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài mà bạn cần biết:

• Cảm lạnh thông thường: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ bị chảy nước mũi. Thông thường, dịch mũi trong sẽ chảy khoảng 7 - 10 ngày, sau đó tự khỏi. Tuy nhiên, nếu sức đề kháng của bé yếu, tình trạng này có thể kéo dài hơn.
• Viêm xoang cấp hoặc mãn tính: Nếu nước mũi bé chuyển sang màu vàng hoặc xanh, đặc, có thể kèm sốt và ho kéo dài thì nguy cơ cao là bé bị viêm xoang. Lúc này, dịch nhầy tích tụ nhiều trong hốc xoang khiến trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài và cần điều trị sớm.
• Dị ứng thời tiết hoặc môi trường: Vào những ngày giao mùa, phấn hoa, lông thú cưng, bụi nhà… có thể khiến bé bị dị ứng. Khi đó, trẻ thường chảy nước mũi trong liên tục, hắt hơi liên tục và ngứa mũi.
• Tiếp xúc với khói bụi, môi trường ô nhiễm: Không khí bẩn, khói thuốc, khí thải cũng là tác nhân kích thích niêm mạc mũi, gây tăng tiết dịch và dẫn đến trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài.
• Bé nhét dị vật vào mũi: Trẻ nhỏ rất hiếu động, đôi khi nhét hạt, đồ chơi nhỏ vào mũi mà người lớn không để ý. Điều này khiến mũi tiết dịch liên tục một bên, kèm mùi hôi hoặc chảy máu mũi.

Cách xử lý khi trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài tại nhà

Nếu tình trạng của bé chưa quá nặng, không sốt cao, không thở khò khè, mệt mỏi hoặc khó bú, cha mẹ có thể chăm sóc trẻ tại nhà bằng những cách sau:

• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý NaCl 0,9%: Nhỏ nhẹ nhàng vào từng bên mũi 2 - 3 lần/ngày để làm sạch dịch nhầy, giúp bé dễ thở và ngăn nguy cơ nhiễm trùng thứ phát.
• Duy trì độ ẩm không khí: Dùng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước nhỏ trong phòng để giữ độ ẩm ổn định, đặc biệt trong mùa lạnh hoặc khi dùng máy lạnh.
• Hút mũi đúng cách: Dùng dụng cụ hút mũi mềm và sạch để hút dịch mũi khi bé bị nghẹt, nên làm 1 - 2 lần/ngày. Không hút quá nhiều lần để tránh tổn thương niêm mạc.
• Cho bé uống đủ nước: Với trẻ lớn, khuyến khích uống nhiều nước để làm loãng dịch mũi và hỗ trợ đào thải virus. Với trẻ sơ sinh 6 tháng, chỉ bú mẹ hoặc sữa công thức, không tự ý cho uống nước thêm.
• Bổ sung vitamin C qua thực phẩm: Cho bé ăn nhiều trái cây giàu vitamin C như cam, chanh, kiwi (nếu đã ăn dặm), giúp tăng cường sức đề kháng tự nhiên.
• Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh: Chỉ dùng khi có chỉ định cụ thể từ bác sĩ. Tự ý dùng thuốc có thể gây kháng thuốc và ảnh hưởng sức khỏe của trẻ.

Biện pháp phòng ngừa tình trạng chảy nước mũi trong kéo dài ở trẻ nhỏ

Để hạn chế nguy cơ trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài, đặc biệt vào thời điểm giao mùa hoặc khi môi trường sống không đảm bảo, cha mẹ nên thực hiện các biện pháp sau:

• Giữ ấm cơ thể trẻ, đặc biệt là vùng mũi, cổ và ngực vào những ngày thời tiết chuyển lạnh hoặc thay đổi thất thường. Việc giữ ấm giúp giảm nguy cơ nhiễm virus đường hô hấp trên.
• Vệ sinh tay thường xuyên cho trẻ và người chăm sóc, đặc biệt trước khi ăn và sau khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với người có biểu hiện cảm lạnh. Thói quen này giúp phòng ngừa lây nhiễm các loại virus hô hấp (như rhinovirus, virus cúm, RSV,…).
• Hạn chế tối đa việc trẻ tiếp xúc với các tác nhân kích thích đường hô hấp như khói thuốc lá, bụi mịn trong không khí, lông thú nuôi, phấn hoa,… Đây là những yếu tố có thể gây viêm mũi dị ứng hoặc làm nặng thêm tình trạng chảy nước mũi kéo dài.
• Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, đặc biệt là phòng ngủ của trẻ. Loại bỏ bụi bẩn, nấm mốc, sử dụng máy lọc không khí nếu cần thiết để giảm tiếp xúc với các chất gây dị ứng tiềm ẩn.
• Đảm bảo trẻ được tiêm chủng đầy đủ, theo lịch tiêm chủng quốc gia và khuyến cáo mở rộng, đặc biệt là các vắc xin phòng cúm và phế cầu khuẩn. Đây là hai loại vắc xin quan trọng giúp phòng ngừa các bệnh lý hô hấp cấp và biến chứng như viêm phổi, viêm xoang, viêm tai giữa.
• Tăng cường các thực phẩm giàu vitamin C (cam, bưởi, kiwi), vitamin A (cà rốt, bí đỏ) và kẽm (thịt, hải sản, các loại đậu). Những vi chất này có vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức đề kháng và bảo vệ hệ miễn dịch hô hấp của trẻ.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Nếu trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài quá 7 - 10 ngày mà không thuyên giảm, hoặc xuất hiện những dấu hiệu bất thường như sốt cao liên tục, cơ thể mệt mỏi, dịch mũi chuyển từ trong sang vàng hoặc xanh, có mùi hôi khó chịu, bé thở khò khè, thở gấp hoặc rút lõm lồng ngực… thì bố mẹ tuyệt đối không nên chủ quan. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý hô hấp nghiêm trọng hơn đang hình thành, ví dụ như viêm phổi, viêm tai giữa, hoặc viêm xoang cấp cần can thiệp y tế kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.

Trong những trường hợp này, cha mẹ cần nhanh chóng đưa bé đến cơ sở y tế chuyên khoa Nhi hoặc Tai Mũi Họng để bác sĩ kiểm tra trực tiếp và có chỉ định phù hợp. Việc chẩn đoán sớm không chỉ giúp xác định chính xác nguyên nhân khiến trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài mà còn giúp lựa chọn phương pháp điều trị đúng hướng, tránh để bệnh tiến triển nặng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của trẻ.

Tùy vào tình trạng của bé khi thăm khám, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp chẩn đoán và điều trị như:

• Chụp X‑quang xoang: Giúp kiểm tra tình trạng viêm, tắc nghẽn hay ứ dịch trong các xoang mũi và xoang cạnh mũi, từ đó đánh giá mức độ tổn thương để đưa ra phương án điều trị phù hợp.
• Nội soi tai mũi họng: Đối với trẻ lớn, bác sĩ có thể thực hiện nội soi để quan sát trực tiếp niêm mạc mũi và vùng xoang, kiểm tra xem có polyp, u lành tính hay dị vật gây chảy mũi kéo dài hay không.
• Xét nghiệm dịch mũi: Trường hợp nghi ngờ nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ lấy mẫu dịch mũi để xét nghiệm tìm vi khuẩn, virus hoặc nấm, giúp xác định chính xác tác nhân gây bệnh.
• Sử dụng thuốc điều trị chuyên biệt: Tùy nguyên nhân cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc chống viêm, thuốc giảm phù nề, thuốc chống dị ứng hoặc kháng sinh nếu có dấu hiệu nhiễm khuẩn. Thuốc được kê theo tình trạng và độ tuổi của bé, tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về dùng.

Ngoài ra, với các trường hợp dị ứng kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm test dị ứng hoặc kiểm tra máu để tìm nguyên nhân dị ứng, từ đó đưa ra phác đồ điều trị dị nguyên và chăm sóc lâu dài cho bé. Tình trạng trẻ bị chảy nước mũi trong kéo dài tuy không quá nguy hiểm nếu xử lý đúng cách, nhưng cũng dễ dẫn đến nhiều biến chứng nếu chủ quan. Bố mẹ nên trang bị kiến thức chăm sóc bé tại nhà và nhận biết các dấu hiệu bất thường để xử lý kịp thời. Hãy luôn tạo cho con môi trường sống trong lành, sạch sẽ, tiêm phòng đầy đủ và bổ sung dưỡng chất để tăng cường sức đề kháng, giúp bé khỏe mạnh suốt 4 mùa.