Sỏi niệu quản 1/3 trên 9mm là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu

Khi sỏi niệu quản hình thành ở đoạn 1/3 trên và có kích thước khoảng 9mm, người bệnh có thể đối mặt với nhiều biến chứng như tắc nghẽn đường tiểu, ứ nước thận hay nhiễm khuẩn niệu. Đây là mức độ sỏi cần được can thiệp y khoa kịp thời để tránh ảnh hưởng đến chức năng thận.

Sỏi niệu quản 1/3 trên 9mm là gì?

Sỏi niệu quản vị trí 1/3 trên kích thước 9mm là tình trạng viên sỏi có kích thước khoảng 9mm mắc lại tại đoạn trên của niệu quản, phần nối trực tiếp với bể thận. Niệu quản là ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang, vì vậy khi sỏi di chuyển từ thận xuống và kẹt tại vị trí này, dòng chảy nước tiểu sẽ bị cản trở, gây ra ứ nước thận và các cơn đau quặn thận dữ dội.

Niệu quản được chia thành ba đoạn: 1/3 trên, 1/3 giữa và 1/3 dưới. Trong đó, sỏi ở đoạn 1/3 trên thường nguy hiểm hơn vì gần thận, dễ gây biến chứng nếu không xử lý sớm. Với kích thước 9mm, viên sỏi khó có khả năng tự đào thải qua đường tiểu mà cần đến sự can thiệp y khoa như tán sỏi ngoài cơ thể, nội soi hoặc phẫu thuật để loại bỏ, ngăn ngừa tổn thương thận và nhiễm khuẩn tiết niệu.

Nguyên nhân hình thành sỏi niệu quản đoạn trên 9mm

Sỏi niệu quản vị trí 1/3 trên kích thước 9mm thường bắt nguồn từ sỏi thận di chuyển xuống niệu quản và mắc lại ở vị trí 1/3 trên. Về bản chất, đây là sự phát triển tiếp theo của sỏi thận khi các tinh thể khoáng chất trong nước tiểu kết tụ, dần hình thành khối rắn. Khi viên sỏi đạt kích thước lớn hơn 9mm, khả năng tự thoát ra ngoài qua đường niệu là rất thấp, dễ gây tắc nghẽn và biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến sự hình thành sỏi niệu quản 1/3 trên kích thước lớn:

• Uống ít nước: Cơ thể không được cung cấp đủ nước khiến lượng nước tiểu giảm, dẫn đến tình trạng nước tiểu cô đặc và tăng nồng độ các khoáng chất như canxi, oxalat, urat.
• Chế độ ăn nhiều muối và protein: Chế độ ăn mặn, giàu đạm động vật làm tăng lượng canxi và acid uric trong nước tiểu, đồng thời giảm citrate, một chất có khả năng ngăn kết tinh sỏi.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu mạn tính: Một số loại vi khuẩn có khả năng kiềm hóa nước tiểu, tạo điều kiện thuận lợi cho sỏi hình thành. Sỏi loại này thường lớn, phát triển nhanh và có thể gây tắc nghẽn niệu quản.
• Rối loạn chuyển hóa: Các rối loạn như tăng canxi niệu, tăng oxalat niệu, bệnh gút, tiểu đường hoặc giảm citrate niệu đều làm thay đổi thành phần nước tiểu, thúc đẩy quá trình kết tinh tạo sỏi.
• Những người béo phì, mắc bệnh tiêu hóa mạn tính (như Crohn), cường cận giáp hoặc dùng thuốc lợi tiểu kéo dài có nguy cơ cao hình thành sỏi. Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng có thể góp phần làm tăng khả năng mắc bệnh.

Triệu chứng bệnh sỏi niệu quản 1/3 trên

Sỏi niệu quản 1/3 trên là tình trạng viên sỏi mắc kẹt ở đoạn nối giữa thận và niệu quản, gây cản trở dòng nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Tùy theo kích thước và vị trí sỏi, người bệnh có thể xuất hiện nhiều triệu chứng khác nhau. Nhận biết sớm những triệu chứng này giúp người bệnh được điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Đau lưng và đau vùng hông lưng

Đây là triệu chứng đặc trưng nhất. Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ hoặc đau quặn thắt vùng thắt lưng, hông, đôi khi lan xuống bụng dưới hoặc vùng sinh dục. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, dữ dội, kéo dài vài phút đến vài giờ do sỏi di chuyển và gây tắc nghẽn niệu quản, làm ứ nước và tăng áp lực trong thận.

Rối loạn tiểu tiện

Sỏi gây tắc nghẽn khiến người bệnh có cảm giác buồn tiểu nhưng tiểu khó, tiểu rắt hoặc tiểu ngắt quãng. Bề mặt sỏi sắc nhọn có thể cọ xát với niêm mạc đường tiểu, gây tiểu buốt và tiểu ra máu, nước tiểu có màu hồng hoặc đỏ nhạt.

Nước tiểu bất thường

Nước tiểu có thể trở nên đục, có mùi hôi do nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Một số trường hợp xuất hiện váng hoặc cặn nhỏ trong nước tiểu.

Sốt và ớn lạnh

Nhiễm trùng niệu quản hoặc thận do sỏi gây ra có thể dẫn đến sốt cao, rét run, mệt mỏi toàn thân. Đây là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nặng cần được điều trị y tế ngay.

Buồn nôn, chán ăn

Khi sỏi lớn, chèn ép vào dây thần kinh vùng bụng, người bệnh có thể xuất hiện buồn nôn, khó tiêu, ăn không ngon, sút cân. Triệu chứng này thường gặp ở giai đoạn sỏi gây ứ nước hoặc viêm kéo dài.

Sỏi niệu quản 1/3 trên 9mm có nguy hiểm không?

Sỏi niệu quản 1/3 trên có kích thước 9mm là dạng sỏi lớn, khó có khả năng tự thoát ra ngoài qua đường tiểu. Khi không được phát hiện và xử trí kịp thời, sỏi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chức năng thận và sức khỏe toàn thân. Dưới đây là những biến chứng nguy hiểm thường gặp ở người bệnh sỏi niệu quản 1/3 trên:

• Tắc nghẽn đường tiểu và ứ nước thận: Viên sỏi kích thước lớn có thể làm tắc hoàn toàn niệu quản, khiến nước tiểu không thể chảy xuống bàng quang.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Bề mặt sỏi gồ ghề có thể làm trầy xước niêm mạc niệu quản, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển.
• Suy giảm chức năng thận: Sỏi gây tắc nghẽn kéo dài khiến máu lưu thông đến thận bị cản trở, làm giảm chức năng lọc của cơ quan này.
• Tổn thương niệu quản: Sỏi di chuyển hoặc cọ xát lâu ngày có thể gây loét, xơ hóa, hẹp niệu quản, dẫn đến rối loạn dòng chảy nước tiểu và tăng nguy cơ tái phát sỏi sau điều trị.

Sỏi niệu quản 1/3 trên 9mm là một bệnh lý tiết niệu nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tùy vào vị trí và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp như tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi nội soi ngược dòng hoặc phẫu thuật lấy sỏi. Bên cạnh đó, người bệnh cần chủ động thay đổi chế độ ăn uống, uống đủ nước, hạn chế muối và đạm động vật, đồng thời tái khám định kỳ để ngăn ngừa sỏi tái phát.