Nhồi máu não có hồi phục được không​, chế độ chăm sóc sau điều trị?

Nhồi máu não, hay còn gọi là đột quỵ do tắc mạch máu não, là tình trạng não bị thiếu máu nuôi đột ngột, khiến tế bào não bị tổn thương hoặc chết. Đây là bệnh lý phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp hơn ở người cao tuổi hoặc người có bệnh nền tim mạch. Điều mà nhiều người quan tâm nhất là sự hồi phục sau nhồi máu não, cần phải làm gì để cải thiện tình trạng sau cơn đột quỵ.

Nhồi máu não là gì?

Nhồi máu não là một dạng đột quỵ não xảy ra khi mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc hẹp, khiến máu không thể lưu thông bình thường. Khi nguồn cung cấp oxy và dưỡng chất bị gián đoạn quá lâu, các tế bào não tại vùng đó sẽ bị tổn thương hoặc hoại tử.

Để nhận biết cơn đột quỵ do nhồi máu não, người dân có thể ghi nhớ quy tắc FAST:

• Face (Mặt): Một bên mặt bị xệ, mất cân xứng khi cười hoặc nhe răng.
• Arm (Tay): Khi giơ hai tay, một bên tay yếu hoặc rơi xuống.
• Speech (Lời nói): Nói khó, nói ngọng, hoặc dùng từ sai.
• Time (Thời gian): Gọi 115 ngay lập tức và ghi nhớ thời điểm các triệu chứng bắt đầu.

Nếu người bệnh không được cấp cứu kịp thời, nhồi máu não có thể đe dọa tính mạng hoặc để lại di chứng như: 

• Méo miệng;
• Nói ngọng;
• Yếu liệt nửa người;
• Mất ý thức;
• Hôn mê.

Theo các chuyên gia, “thời gian vàng” để điều trị hiệu quả là trong vòng 3 – 5 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng. Sau 5 – 9 giờ, cơ hội phục hồi giảm đáng kể, và nếu vượt quá mốc này, việc điều trị sẽ không còn mang lại kết quả tối ưu. Chính vì vậy, phát hiện sớm và đưa người bệnh đến bệnh viện nhanh chóng là yếu tố quyết định khả năng hồi phục sau nhồi máu não.

Bệnh nhân nhồi máu não có hồi phục được không?

Cũng giống như nhiều bệnh lý khác, sau khi trải qua cơn nhồi máu não, người bệnh cần một quá trình phục hồi nhất định để tái tạo lại các chức năng bị ảnh hưởng. Mức độ và thời gian hồi phục phụ thuộc vào tình trạng tổn thương, thời điểm cấp cứu, cũng như chế độ chăm sóc – phục hồi sau đột quỵ.

Với những trường hợp thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA), người bệnh thường hồi phục hoàn toàn chỉ sau vài giờ, hiếm khi để lại di chứng. Các triệu chứng thường xuất hiện ngắn ngủi, khoảng 5 – 15 phút, rồi biến mất, giúp bệnh nhân trở lại bình thường. Tuy nhiên, đây là dấu hiệu cảnh báo sớm cho nguy cơ đột quỵ thực sự có thể xảy ra trong tương lai, nên vẫn cần được thăm khám và theo dõi cẩn thận.

Ngược lại, trong những trường hợp thiếu máu não kéo dài, vùng não bị tổn thương có thể không hồi phục được nếu không được cấp cứu kịp thời trong “thời gian vàng”. Khi tế bào não đã chết, chúng không thể tái sinh, dẫn đến các di chứng sau đột quỵ như yếu liệt, nói ngọng, suy giảm trí nhớ. Đây cũng chính là lý do khiến nhiều người lo lắng khi bị nhồi máu não, bởi khả năng phục hồi phụ thuộc rất lớn vào thời gian phát hiện và điều trị ban đầu.

Chăm sóc bệnh nhân nhồi máu não

Sau khi điều trị, người bệnh nhồi máu não cần được chăm sóc toàn diện, kết hợp cả tâm lý, dinh dưỡng và vệ sinh cá nhân để hỗ trợ phục hồi tốt nhất. Việc chăm sóc đúng cách không chỉ giúp người bệnh sớm cải thiện chức năng vận động mà còn giảm nguy cơ tái phát đột quỵ.

Tâm lý

Sau cơn nhồi máu não, nhiều bệnh nhân gặp phải những thay đổi lớn về thể chất như liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ, hoặc mất khả năng tự sinh hoạt. Những khó khăn này khiến họ dễ mất tự tin, lo âu, trầm cảm.

Vì vậy, gia đình và người chăm sóc đóng vai trò rất quan trọng trong việc giúp người bệnh lấy lại tinh thần. Hãy thường xuyên động viên, trò chuyện nhẹ nhàng, khuyến khích họ tham gia các hoạt động phù hợp, và tự chăm sóc bản thân ở mức có thể. Có thể dùng các dụng cụ hỗ trợ giúp người bệnh tự ăn, tự vệ sinh… để họ cảm thấy mình vẫn hữu ích và độc lập. Một tinh thần tích cực chính là “liều thuốc” quý giúp người bệnh hồi phục nhanh hơn.

Dinh dưỡng

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục sau đột quỵ. Một chế độ ăn khoa học sẽ giúp người bệnh tăng sức đề kháng, phục hồi nhanh và phòng ngừa tái phát nhồi máu não.

Nếu có điều kiện, gia đình nên nhờ chuyên gia dinh dưỡng tư vấn khẩu phần ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe của người bệnh. Trong trường hợp không thể, có thể tham khảo một số nguyên tắc cơ bản sau:

• Ăn 3 bữa chính và 1 – 2 bữa phụ mỗi ngày, cung cấp khoảng 1000 – 1500 kcal tùy thể trạng.
• Ưu tiên thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, giàu vitamin và khoáng chất.
• Hạn chế muối, đường, chất béo bão hòa và đồ chiên rán để tránh tăng huyết áp hoặc mỡ máu.
• Không nên ép ăn quá nhiều trong một bữa; thay vào đó, chia nhỏ khẩu phần và thay đổi món thường xuyên để kích thích vị giác.

Vệ sinh

Do phải nằm nhiều hoặc gặp khó khăn trong vận động, người bệnh nhồi máu não rất dễ bị loét da, nhiễm trùng và viêm phổi do nằm lâu. Vì thế, việc giữ vệ sinh sạch sẽ và chăm sóc da hằng ngày là vô cùng cần thiết.

• Giữ da khô thoáng, sạch sẽ, thay quần áo thường xuyên.
• Thường xuyên xoa bóp, trở mình cho người bệnh để tránh loét tì đè và giúp máu lưu thông tốt hơn.
• Hỗ trợ người bệnh trong việc tắm rửa, vệ sinh răng miệng, đại tiểu tiện để phòng nhiễm khuẩn.
• Luôn quan sát dấu hiệu bất thường như sốt, mẩn đỏ, loét da… và báo cho nhân viên y tế nếu cần.

Việc chăm sóc người bệnh sau nhồi máu não cần sự kiên nhẫn, yêu thương và hiểu biết. Một kế hoạch chăm sóc hợp lý, kết hợp giữa tinh thần tích cực, chế độ dinh dưỡng khoa học và vệ sinh đúng cách sẽ giúp người bệnh cải thiện chất lượng cuộc sống và tăng khả năng hồi phục sau đột quỵ.

Tóm lại, nhồi máu não có hồi phục được không? Câu trả lời là có thể hồi phục, nếu người bệnh được phát hiện sớm, điều trị đúng hướng và kiên trì tập phục hồi chức năng. Tuy nhiên, mức độ hồi phục sau nhồi máu não không giống nhau ở mỗi người, mà phụ thuộc vào vị trí tổn thương, mức độ nghiêm trọng và thời điểm cấp cứu. Điều quan trọng nhất là giữ tinh thần lạc quan, tuân thủ phác đồ điều trị và hướng dẫn của bác sĩ, đồng thời bắt đầu phục hồi càng sớm càng tốt.