Nhận biết dấu hiệu xơ gan giai đoạn đầu

Lá gan được ví như “nhà máy lọc” của cơ thể, giữ vai trò lọc độc tố, chuyển hóa dinh dưỡng và duy trì sự cân bằng nội môi. Khi gan bị tổn thương kéo dài, các tế bào gan dần bị thay thế bằng mô sẹo, quá trình này được gọi là xơ gan. Bệnh xơ gan giai đoạn đầu thường không gây triệu chứng rõ rệt, nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm qua các dấu hiệu xơ gan giai đoạn đầu, việc điều trị sẽ hiệu quả hơn rất nhiều, thậm chí có thể làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.

Những dấu hiệu xơ gan giai đoạn đầu bạn không nên bỏ qua

Xơ gan là tình trạng gan bị tổn thương kéo dài, khiến các tế bào gan bị thay thế dần bởi mô sẹo. Trong giai đoạn đầu, bệnh thường diễn tiến âm thầm, không gây ra triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, nếu bạn để ý kỹ, vẫn có thể nhận biết một số dấu hiệu ban đầu giúp phát hiện bệnh sớm và có hướng điều trị phù hợp.

Khi mô sẹo tích tụ ngày càng nhiều, gan bắt đầu giảm khả năng lọc độc tố, sản xuất protein và thực hiện các chức năng sống còn khác. Một số biểu hiện ban đầu của bệnh xơ gan có thể bao gồm:

• Chán ăn, ăn không ngon miệng.
• Mệt mỏi kéo dài, cảm giác uể oải dù nghỉ ngơi đầy đủ.
• Buồn nôn hoặc nôn, đặc biệt sau bữa ăn.
• Sốt nhẹ không rõ nguyên nhân.
• Đầy bụng, chướng bụng nhẹ, dễ nhầm với rối loạn tiêu hóa.
• Giảm cân không chủ ý, cơ thể gầy đi nhanh chóng.
• Mất ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ.

Những dấu hiệu này thường bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác. Tuy nhiên, nếu kéo dài, bạn nên chủ động đi khám để kiểm tra chức năng gan.

• Khi bệnh bước vào giai đoạn nặng hơn, các dấu hiệu lâm sàng sẽ trở nên dễ nhận biết hơn:
• Dễ bầm tím hoặc chảy máu do gan suy giảm chức năng đông máu.
• Vàng da, vàng mắt, dấu hiệu đặc trưng của bệnh gan.
• Ngứa da kéo dài, thường không rõ nguyên nhân.
• Phù chân, mắt cá, bàn chân và bụng to bất thường (cổ trướng).
• Nước tiểu sẫm màu, phân có màu nhạt hoặc rất đậm, đôi khi có máu.
• Rối loạn tâm thần như lú lẫn, mất trí nhớ, thay đổi tính cách.
• Xuất hiện sao mạch, các mạch máu nhỏ nổi đỏ như mạng nhện ở ngực hoặc lòng bàn tay.
• Nam giới có thể bị giảm ham muốn, teo tinh hoàn.
• Nữ giới có thể gặp tình trạng mãn kinh sớm.

Trong giai đoạn xơ gan còn bù khi gan vẫn còn hoạt động tương đối tốt, người bệnh có thể sống lâu dài và khỏe mạnh nếu được theo dõi sát sao và tuân thủ điều trị. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, lối sống lành mạnh và điều trị nguyên nhân gây tổn thương gan là chìa khóa giúp kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng sống cho người mắc xơ gan.

Các giai đoạn phát triển của bệnh xơ gan

Xơ gan là một bệnh lý mạn tính tiến triển chậm, trong đó các tế bào gan khỏe mạnh dần bị thay thế bởi mô sẹo, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan. Quá trình phát triển của xơ gan thường chia thành 4 giai đoạn, từ nhẹ đến nặng, với các biểu hiện và tiên lượng khác nhau.

Giai đoạn 1: Giai đoạn đầu, gan vẫn còn khả năng hồi phục

Ở giai đoạn đầu tiên, các tổn thương gan chỉ mới bắt đầu hình thành và thường chưa gây ra triệu chứng rõ rệt. Người bệnh có thể cảm thấy hơi mệt mỏi, suy giảm nhẹ năng lượng hoặc chán ăn, những dấu hiệu rất dễ bị bỏ qua. Gan vẫn còn hoạt động tốt và có khả năng tự tái tạo nếu nguyên nhân gây tổn thương gan được loại bỏ. Đây là giai đoạn điều trị hiệu quả nhất, với tỷ lệ sống sót sau 1 năm gần như tuyệt đối, lên đến 99%.

Giai đoạn 2: Tổn thương gan tăng, nhưng vẫn còn cơ hội cải thiện

Khi bệnh tiến triển sang giai đoạn hai, mô sẹo bắt đầu tích tụ nhiều hơn trong gan và thay thế dần các mô gan khỏe mạnh. Áp lực trong hệ thống tĩnh mạch cửa gia tăng, một dấu hiệu đặc trưng giúp các bác sĩ dễ chẩn đoán hơn. Một số biểu hiện bắt đầu rõ rệt hơn nhưng vẫn có thể phục hồi phần nào nếu được điều trị đúng cách. Tỷ lệ sống sót sau 1 năm ở giai đoạn này là khoảng 98%.

Giai đoạn 3: Xuất hiện biến chứng, dấu hiệu nặng nề

Ở giai đoạn này, gan đã tổn thương nghiêm trọng hơn và bắt đầu mất chức năng. Dịch tích tụ trong ổ bụng gây hiện tượng cổ trướng, bụng phình to. Người bệnh có thể gặp thêm các triệu chứng như sụt cân, chán ăn, vàng da, ngứa ngáy, mệt mỏi, phù chân… Đây là giai đoạn bắt đầu xuất hiện các biến chứng nguy hiểm. Tỷ lệ sống sau 1 năm giảm còn 80%, và ghép gan thường được xem là lựa chọn điều trị cần thiết. Khoảng 80% bệnh nhân được ghép gan có thể sống thêm ít nhất 5 năm.

Giai đoạn 4: Giai đoạn cuối, nguy cơ tử vong cao

Giai đoạn cuối của xơ gan đặc trưng bởi mô sẹo chiếm gần như toàn bộ gan, khiến cơ quan này không thể hoạt động hiệu quả. Các biến chứng đe dọa tính mạng có thể xuất hiện như: xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch, rối loạn ý thức, lú lẫn, hôn mê gan. Tiên lượng rất dè dặt, với tỷ lệ sống sau 1 năm chỉ còn khoảng 43%. Ở giai đoạn này, chăm sóc tích cực và ghép gan là hy vọng sống còn cho người bệnh.

Các phương pháp chẩn đoán xơ gan phổ biến hiện nay

Việc phát hiện sớm xơ gan đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát tiến triển bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Mặc dù xơ gan giai đoạn đầu có thể không biểu hiện rõ ràng, nhưng với sự hỗ trợ của các phương pháp chẩn đoán hiện đại, việc phát hiện tổn thương gan trở nên dễ dàng và chính xác hơn. Dưới đây là những kỹ thuật thường được sử dụng để chẩn đoán xơ gan.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu là phương pháp đơn giản nhưng rất quan trọng để đánh giá chức năng gan. Bác sĩ sẽ dựa vào các chỉ số như:

• ALT và AST: Hai enzyme phản ánh mức độ tổn thương tế bào gan.
• Bilirubin: Tăng cao có thể là dấu hiệu gan không xử lý được sắc tố mật.
• Albumin: Nồng độ thấp cho thấy gan giảm khả năng tổng hợp protein.
• INR: Giúp đánh giá khả năng đông máu, liên quan chặt chẽ đến chức năng gan.

Đo độ đàn hồi gan (Elastography, FibroScan)

Đo độ đàn hồi gan là kỹ thuật siêu âm chuyên biệt để đánh giá độ cứng của gan – một chỉ số phản ánh mức độ xơ hóa. FibroScan đặc biệt hữu ích vì không cần phải sinh thiết, ít gây đau và cho kết quả nhanh chóng, đáng tin cậy.

Chụp CT Scan hoặc MRI quan sát chi tiết cấu trúc gan

Các kỹ thuật hình ảnh hiện đại như chụp cắt lớp vi tính (CT) và cộng hưởng từ (MRI) giúp bác sĩ quan sát rõ hơn các tổn thương, khối u hoặc biến chứng trong gan. Những phương pháp này thường được chỉ định khi cần đánh giá chuyên sâu.

Sinh thiết gan

Sinh thiết gan là phương pháp chính xác nhất để xác định mức độ xơ gan. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô gan nhỏ để phân tích dưới kính hiển vi. Mặc dù là kỹ thuật xâm lấn, nhưng sinh thiết cung cấp thông tin giá trị, giúp chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý gan khác.

Siêu âm gan

Siêu âm gan là phương pháp phổ biến, không xâm lấn, giúp kiểm tra hình thái và cấu trúc gan. Hình ảnh từ siêu âm có thể cho thấy gan to hoặc nhỏ bất thường, mô gan kém đồng nhất, hoặc xuất hiện các dấu hiệu gợi ý xơ hóa.

Xạ hình gan mật (Hepatobiliary Scintigraphy)

Xạ hình gan mật là kỹ thuật sử dụng chất phóng xạ để đánh giá chức năng bài tiết mật của gan. Phương pháp này giúp phát hiện sớm các rối loạn chức năng gan do xơ hóa, đặc biệt hữu ích trong các trường hợp khó chẩn đoán.

Việc lựa chọn phương pháp chẩn đoán sẽ phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Do đó, nếu có nghi ngờ hoặc yếu tố nguy cơ cao, bạn nên chủ động thăm khám để được bác sĩ tư vấn và chỉ định các xét nghiệm phù hợp. Phát hiện sớm là cơ hội quý giá để ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng do xơ gan gây ra.

Nhìn chung, các dấu hiệu xơ gan giai đoạn đầu có thể rất mờ nhạt và dễ nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe thông thường. Tuy nhiên, việc lắng nghe cơ thể và chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là cách tốt nhất để phát hiện sớm bệnh lý gan. Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng bất thường như mệt mỏi kéo dài, chán ăn, rối loạn tiêu hóa hay vàng da nhẹ, đừng chủ quan. Hãy thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị phù hợp, bảo vệ lá gan của bạn một cách toàn diện ngay từ những bước đầu tiên.