Không ít người khi nghe đến cụm từ “xơ gan cổ trướng” thường cảm thấy đây là một “án tử” bởi mức độ nghiêm trọng và tiến triển phức tạp của bệnh. Tuy nhiên, thực tế y học hiện đại đã có nhiều tiến bộ giúp người bệnh kiểm soát tốt triệu chứng và kéo dài tuổi thọ nếu được điều trị đúng cách. Vậy xơ gan cổ trướng có chữa được không? Có cách nào giúp người bệnh sống khỏe dù đã bước vào giai đoạn nặng của xơ gan? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây để có cái nhìn đầy đủ và lạc quan hơn về căn bệnh này.
Nguyên nhân gây bệnh xơ gan cổ trướng
Xơ gan cổ trướng là một biến chứng nguy hiểm của bệnh xơ gan, xảy ra khi dịch tích tụ quá mức trong ổ bụng do gan mất khả năng hoạt động bình thường. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng này, trong đó nổi bật nhất là các bệnh lý về gan, thói quen sinh hoạt không lành mạnh và những yếu tố nhiễm độc từ bên ngoài.
Nhiễm virus viêm gan mạn tính
Hai loại virus viêm gan phổ biến nhất là viêm gan B và viêm gan C chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra xơ gan và sau đó là xơ gan cổ trướng nếu không được điều trị kịp thời. Các virus này gây tổn thương gan kéo dài, khiến các tế bào gan bị phá hủy và dần bị thay thế bằng mô sẹo. Khi mô sẹo tích tụ ngày càng nhiều, gan mất đi khả năng lọc máu và sản xuất protein cần thiết, dẫn đến hiện tượng tích nước trong ổ bụng. Nếu bệnh nhân không được can thiệp sớm, biến chứng này có thể tiến triển nhanh chóng và gây nguy hiểm đến tính mạng.

Nhiễm trùng huyết và suy giảm miễn dịch
Nhiễm trùng huyết là tình trạng nhiễm trùng lan rộng trong máu, làm suy giảm hệ miễn dịch nghiêm trọng. Khi cơ thể không đủ khả năng chống lại các tác nhân gây hại, gan cũng bị ảnh hưởng theo. Nếu người bệnh đã có tiền sử bệnh gan mạn tính, việc bị nhiễm trùng huyết có thể làm tăng tốc độ suy giảm chức năng gan, từ đó dẫn đến xơ gan cổ trướng.
Uống nhiều rượu bia trong thời gian dài
Rượu bia là “kẻ thù thầm lặng” của lá gan. Khi cơ thể hấp thu một lượng cồn lớn thường xuyên, gan phải làm việc quá sức để chuyển hóa và loại bỏ độc tố. Lâu ngày, các tế bào gan bị tổn thương nghiêm trọng, khả năng hồi phục kém dần và hình thành mô sẹo. Người nghiện rượu mạn tính có nguy cơ rất cao tiến triển thành xơ gan mất bù và xơ gan cổ trướng, giai đoạn cuối của bệnh gan mạn tính.
Tiếp xúc với hóa chất độc hại hoặc rối loạn chuyển hóa
Ngoài virus và rượu bia, việc hít phải hoặc tiếp xúc lâu dài với các hóa chất độc hại như asen, thạch tín, thuốc trừ sâu, dung môi công nghiệp... cũng có thể gây tổn thương gan. Những chất này phá hủy cấu trúc gan, gây viêm mạn tính, thậm chí khiến gan bị nhiễm độc nặng dẫn đến suy gan và hình thành cổ trướng. Tương tự, các tình trạng rối loạn chuyển hóa như tắc mật, gan nhiễm mỡ không do rượu... nếu không được kiểm soát, cũng có thể gây xơ hóa gan.
Triệu chứng của bệnh xơ gan cổ trướng
Xơ gan cổ trướng là một biến chứng nghiêm trọng của xơ gan, thường tiến triển âm thầm và kéo dài trong nhiều năm trước khi xuất hiện các triệu chứng rõ ràng. Điều này khiến nhiều người chỉ phát hiện ra bệnh khi đã bước vào giai đoạn nặng, làm hạn chế cơ hội điều trị hiệu quả.
Mỗi bệnh nhân có thể khởi phát triệu chứng ở thời điểm khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh như viêm gan virus B, C, rượu bia, hoặc tiếp xúc với độc chất. Tuy nhiên, đa phần người bệnh thường không có biểu hiện đặc hiệu trong giai đoạn đầu. Chính vì vậy, các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng những người có yếu tố nguy cơ cao nên thực hiện khám tầm soát định kỳ mỗi 6 tháng, đặc biệt là người mắc viêm gan mạn tính, người nghiện rượu bia lâu năm hoặc có tiền sử bệnh gan.

Một số triệu chứng thường gặp của xơ gan cổ trướng bao gồm:
- Chướng bụng: Do dịch cổ trướng tích tụ trong ổ bụng, bụng phình to bất thường, gây căng tức và nặng nề.
- Tăng hoặc giảm cân bất thường: Trọng lượng cơ thể có thể thay đổi đột ngột do phù nề và tích tụ dịch, dù chế độ ăn không thay đổi.
- Phù chi: Tay chân bị phù, nhất là ở bàn chân và mắt cá, do gan không còn khả năng sản xuất đủ albumin – một loại protein giữ nước trong lòng mạch.
- Đau bụng, buồn nôn, khó thở: Dịch ổ bụng làm áp lực lên các cơ quan nội tạng, gây chèn ép dạ dày, ruột và cơ hoành.
- Chán ăn, tiêu hóa kém: Người bệnh thường gặp tình trạng đầy bụng, táo bón, khó tiêu kéo dài.
- Đau lưng, đỏ lòng bàn tay chân, cảm giác mệt mỏi khi ngồi lâu.
Khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng, sẽ xuất hiện thêm các dấu hiệu nghiêm trọng như:
- Vàng da, vàng mắt do gan mất khả năng thải bilirubin.
- Giãn mạch máu vùng cổ và ngực, dễ chảy máu hoặc bầm tím.
- Lá lách to, dễ gây thiếu máu, giảm tiểu cầu.
- Xuất huyết tiêu hóa như nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.
- Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể choáng váng, rối loạn tri giác, thậm chí hôn mê, dấu hiệu cảnh báo bệnh lý não gan nguy hiểm.
Việc nhận biết sớm các triệu chứng này và chủ động thăm khám sẽ giúp người bệnh có cơ hội điều trị kịp thời, kiểm soát biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Bệnh xơ gan cổ trướng có chữa được không?
Hiện nay, y học vẫn chưa có phương pháp nào giúp điều trị dứt điểm hoàn toàn bệnh xơ gan cổ trướng. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, người bệnh vẫn có thể kiểm soát tốt bệnh, sống khỏe và kéo dài tuổi thọ một cách đáng kể. Mục tiêu của việc điều trị chủ yếu là làm chậm tiến trình tổn thương gan, giảm thiểu biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Tùy theo mức độ bệnh, thể trạng và nguyên nhân gây xơ gan cổ trướng, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Một số phương pháp phổ biến bao gồm:
- Chế độ ăn uống giảm muối: Hạn chế natri trong khẩu phần ăn giúp kiểm soát tình trạng tích tụ dịch, làm giảm phù nề và bớt cảm giác chướng bụng.
- Theo dõi cân nặng hằng ngày: Đây là cách đơn giản để theo dõi tình trạng giữ nước và hiệu quả của việc điều trị.
- Dùng thuốc lợi tiểu: Giúp cơ thể đào thải bớt dịch dư thừa trong ổ bụng và mô mềm, giúp bệnh nhân thấy nhẹ nhàng và dễ chịu hơn.
- Chọc hút dịch cổ trướng: Được chỉ định khi dịch nhiều gây khó thở hoặc dùng thuốc lợi tiểu không còn hiệu quả.
- Nội soi dạ dày - thực quản: Nhằm phát hiện và phòng ngừa nguy cơ giãn tĩnh mạch và xuất huyết tiêu hóa – biến chứng có thể đe dọa đến tính mạng.
- Điều trị nguyên nhân gốc: Ví dụ như khống chế viêm gan B, C bằng thuốc kháng virus; dừng hoàn toàn việc sử dụng rượu bia nếu nguyên nhân do cồn.
- Ghép gan: Là giải pháp tối ưu cho các trường hợp xơ gan giai đoạn cuối hoặc gan mất hoàn toàn chức năng.
Bên cạnh việc điều trị y tế, người bệnh cũng cần chủ động thay đổi lối sống và duy trì chế độ sinh hoạt khoa học, cụ thể như:
- Tuyệt đối kiêng rượu bia và các loại đồ uống có cồn.
- Tránh dùng thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc thảo dược hoặc thực phẩm chức năng không được chỉ định.
- Hạn chế thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ, thay vào đó nên ăn thức ăn hấp, luộc dễ tiêu.
- Tăng cường đạm từ nguồn thực phẩm lành mạnh như cá, trứng, đậu hũ... nếu bác sĩ cho phép.
- Hạn chế uống nhiều nước khi tình trạng cổ trướng nặng.

Việc tuân thủ điều trị và chăm sóc đúng cách sẽ giúp người bệnh giữ được chất lượng cuộc sống ổn định, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm và kéo dài tuổi thọ.
Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về xơ gan cổ trướng có chữa được không? Tuy chưa có phương pháp nào chữa khỏi hoàn toàn bệnh xơ gan cổ trướng, nhưng nếu phát hiện sớm và tuân thủ điều trị đúng cách, người bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh và kéo dài tuổi thọ đáng kể. Bệnh nhân nên giữ thái độ tích cực, xây dựng lối sống lành mạnh, tránh xa rượu bia, tuân thủ chỉ định của bác sĩ và theo dõi sức khỏe định kỳ.