Nguyên nhân gây trầm cảm cấp độ 1 và dấu hiệu bệnh cần biết

Trầm cảm cấp độ 1 là giai đoạn khởi phát của rối loạn trầm cảm, thường được coi là mức độ nhẹ. Ở giai đoạn này, các biểu hiện có thể chưa quá rõ ràng, đôi khi dễ bị nhầm lẫn với tình trạng căng thẳng hay mệt mỏi thông thường. Tuy nhiên, việc nhận diện sớm nguyên nhân và triệu chứng bệnh đóng vai trò quan trọng, giúp người bệnh can thiệp kịp thời và phòng tránh tiến triển sang giai đoạn nặng hơn.

Nguyên nhân gây bệnh trầm cảm cấp độ 1

Bệnh có thể khởi phát từ nhiều yếu tố khác nhau, thường liên quan đến sự kết hợp giữa yếu tố sinh học, tâm lý và môi trường sống:

• Mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh: Sự suy giảm serotonin, dopamine và norepinephrine trong não có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cảm xúc, gây ra trạng thái buồn bã, mệt mỏi kéo dài.
• Yếu tố di truyền: Người có người thân từng mắc trầm cảm hoặc rối loạn tâm thần có nguy cơ cao mắc bệnh.
• Áp lực tâm lý: Các sự kiện căng thẳng như mất việc, thất bại trong học tập, đổ vỡ hôn nhân hay mâu thuẫn gia đình là những tác nhân phổ biến khởi phát trầm cảm.
• Môi trường sống: Thiếu sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội hoặc sống trong môi trường nhiều biến động, áp lực kéo dài cũng làm tăng nguy cơ trầm cảm.
• Các bệnh lý cơ thể: Người mắc bệnh mãn tính như tim mạch, đái tháo đường, bệnh tuyến giáp thường có nguy cơ bị trầm cảm cao hơn.

Các nghiên cứu y khoa gần đây cho thấy ngoài những yếu tố nêu trên, việc lạm dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá hoặc ma túy cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm. Những chất này tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, gây rối loạn điều hòa cảm xúc và làm suy giảm chức năng não bộ. Ngoài ra, yếu tố xã hội như thất nghiệp kéo dài, áp lực kinh tế hoặc bị kỳ thị trong môi trường sống cũng là nguyên nhân được ghi nhận. 

Biểu hiện của người mắc trầm cảm cấp độ 1

Biểu hiện của trầm cảm cấp độ 1 thường nhẹ, đôi khi người bệnh và gia đình khó nhận biết. Một số triệu chứng đặc trưng gồm:

• Khí sắc u buồn: Người bệnh thường cảm thấy buồn rầu, trống rỗng kéo dài trong nhiều ngày, dù không có lý do rõ ràng.
• Mất hứng thú: Họ giảm hứng thú trong các hoạt động thường ngày, ngay cả với sở thích cá nhân.
• Giảm tập trung: Người bệnh khó tập trung khi làm việc hoặc học tập, dễ bị phân tâm.
• Rối loạn giấc ngủ: Thường gặp tình trạng khó ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc hay tỉnh dậy sớm.
• Mệt mỏi: Cảm giác kiệt sức, thiếu năng lượng, dù không hoạt động nhiều.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trầm cảm là rối loạn tâm thần phổ biến, ảnh hưởng đến hơn 280 triệu người trên toàn cầu. WHO nhấn mạnh rằng việc nhận diện sớm các triệu chứng trầm cảm, kể cả ở giai đoạn nhẹ, sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều trị và hạn chế tiến triển sang giai đoạn nặng hơn.

Phòng mắc trầm cảm cấp độ 1 như thế nào?

Phòng ngừa trầm cảm giai đoạn 1 không chỉ dừng ở việc tránh căng thẳng mà còn cần xây dựng một lối sống khoa học, cân bằng cả thể chất và tinh thần.

Tích cực vận động

Tập luyện thể dục thường xuyên giúp cơ thể giải phóng endorphin, đây là chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác vui vẻ, cải thiện tâm trạng. Người trưởng thành nên duy trì ít nhất 150 phút vận động vừa phải mỗi tuần, có thể lựa chọn đi bộ nhanh, bơi lội, yoga hoặc đạp xe. 

Ngoài ra, việc tham gia các hoạt động ngoài trời còn giúp tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên, góp phần cân bằng serotonin và cải thiện giấc ngủ. Hoạt động thể chất không chỉ tốt cho tim mạch, cơ xương mà còn giúp giảm đáng kể nguy cơ trầm cảm, đặc biệt ở những người trẻ thường xuyên đối diện áp lực học tập và công việc.

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi năng lượng và duy trì sự cân bằng tâm lý. Người trưởng thành nên ngủ từ 7 - 8 giờ mỗi đêm. Để nâng cao chất lượng giấc ngủ, cần tạo không gian yên tĩnh, tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ và duy trì giờ đi ngủ cố định.

Mất ngủ kéo dài không chỉ gây mệt mỏi mà còn làm suy giảm khả năng điều tiết cảm xúc, từ đó làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm cấp độ 1. Việc xây dựng thói quen ngủ khoa học sẽ góp phần quan trọng trong phòng bệnh.

Chế độ dinh dưỡng khoa học

Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tâm thần. Người có nguy cơ trầm cảm nên bổ sung thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, cá thu, hạt óc chó), vitamin B, vitamin D và khoáng chất như kẽm, magie. Đây là những dưỡng chất giúp ổn định hoạt động của hệ thần kinh và tăng cường sản xuất serotonin.

Ngược lại, việc tiêu thụ quá nhiều đồ ăn nhanh, thức ăn nhiều đường và chất béo bão hòa có thể làm gia tăng cảm giác mệt mỏi và lo âu. Một chế độ ăn cân bằng, đa dạng sẽ góp phần quan trọng trong việc duy trì tinh thần lạc quan, ổn định.

Tập luyện thói quen chia sẻ

Chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý là cách hiệu quả để giải tỏa áp lực tinh thần. Khi đối diện khó khăn, việc có người lắng nghe sẽ giúp người bệnh giảm bớt cảm giác cô đơn, đồng thời nhận được sự hỗ trợ kịp thời.

Việc tham gia các nhóm cộng đồng, câu lạc bộ hoặc trị liệu nhóm cũng là phương pháp hữu ích để phòng ngừa trầm cảm. Những mối quan hệ xã hội tích cực không chỉ giúp cải thiện tâm trạng mà còn nâng cao khả năng đối phó với căng thẳng.

Trầm cảm cấp độ 1 là giai đoạn nhẹ nhưng không nên xem nhẹ. Việc nhận diện sớm nguyên nhân, biểu hiện và chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tiến triển bệnh. Hãy quan tâm đến bảo vệ sức khỏe tinh thần và duy trì chất lượng cuộc sống ngay từ hôm nay.