Nguyên nhân gây ra tình trạng nhức mắt và cách khắc phục hiệu quả

Bạn ắt hẳn đã từng có cảm giác mắt mỏi, đau, cơn đau nhẹ lan ra quanh vùng hốc mắt sau một ngày dài làm việc trước màn hình. Nhức mắt không những khiến bạn khó tập trung, giảm hiệu suất công việc mà còn gây ra nhiều lo lắng. Hiểu đúng về nhức mắt không chỉ giúp bạn giảm khó chịu tức thì mà còn giúp phòng tránh tình trạng lặp lại. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu các nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nhức mắt và cách chăm sóc mắt hiệu quả nhé.

Nhức mắt là gì?

Nhức mắt là một trong những biểu hiện khó chịu liên quan đến hệ thống thị giác, thường khiến người bệnh cảm thấy đau âm ỉ hoặc đau sâu trong hốc mắt. Khi nhức mắt người bệnh cảm giác mắt nặng trĩu, rát nóng hoặc như có áp lực đè nén quanh mắt. Cơn nhức có thể kéo dài hoặc chỉ xuất hiện thoáng qua sau thời gian dài làm việc với máy tính, đọc sách hoặc tiếp xúc với ánh sáng mạnh. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, nhức mắt còn là biểu hiện ban đầu của một số bệnh lý nghiêm trọng như viêm thần kinh thị giác, tăng nhãn áp cấp tính hay các bệnh lý về xoang. Do đó, việc theo dõi các triệu chứng đi kèm và tần suất xuất hiện có ý nghĩa quan trọng trong việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời các tình trạng tiềm ẩn.

Một số nguyên nhân phổ biến gây nhức mắt 

Nhức mắt có thể xuất phát từ nhiều yếu tố bao gồm cả thói quen làm việc, môi trường sống đến các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra tình trạng nhức mắt như: 

Hội chứng thị giác máy tính

Theo một nghiên cứu, khoảng 60% - 90% người làm việc lâu với màn hình máy tính gặp các triệu chứng nhức mắt, khô mắt hoặc mỏi mắt. Bởi vì sử dụng máy tính, điện thoại hoặc các thiết bị điện tử kéo dài sẽ làm giảm tần suất chớp mắt, dẫn đến khô mắt và nhức mắt. Ngoài ra, ánh sáng xanh từ màn hình thiết bị điện tử cũng gây căng thẳng thị lực.

Sử dụng kính không phù hợp với tật khúc xạ 

Khi người bệnh mắc các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị mà sử dụng kính không phù hợp sẽ khiến mắt phải làm việc quá sức để lấy nét, dẫn đến tình trạng nhức mỏi kéo dài. Việc điều tiết liên tục này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng thị lực.

Lão thị ở người lớn tuổi 

Lão thị là tình trạng mắt giảm khả năng điều tiết sau tuổi 40, khiến việc đọc sách hoặc nhìn gần trở nên khó khăn và dễ gây mỏi mắt và nhức mắt. Việc sử dụng kính lão hoặc kính đa tròng là giải pháp phổ biến giúp cải thiện hiệu quả tình trạng này.

Hội chứng khô mắt

Tình trạng khô mắt xảy ra khi mắt thiếu hụt nước mắt hoặc nước mắt bốc hơi nhanh, thường do tác động của điều hòa, gió mạnh hoặc môi trường ô nhiễm. Theo nghiên cứu tại Bệnh viện Mắt TP.HCM vào năm 2023 cho thấy 15 - 20% người dân đô thị Việt Nam bị khô mắt liên quan đến chất lượng không khí kém. 

Ánh sáng không phù hợp

Ánh sáng quá mạnh hoặc quá yếu đều buộc mắt phải điều chỉnh liên tục, dẫn đến tình trạng mỏi và nhức mắt. Cụ thể, ánh sáng chói từ màn hình thiết bị điện tử hoặc ánh sáng không đủ khi đọc sách khiến mắt hoạt động quá mức để nhìn rõ, từ đó gây ra cảm giác khó chịu và giảm hiệu suất thị giác.

Tác nhân từ môi trường

Ô nhiễm không khí và khói bụi tại các đô thị lớn như TP.HCM làm tăng nguy cơ gây khô mắt và nhức mắt. Theo một số báo cáo, hạt bụi mịn PM2.5 trong không khí ô nhiễm có thể khiến các triệu chứng về mắt trở nên nghiêm trọng hơn, đặc biệt ở những người sống lâu dài trong môi trường đô thị đông đúc và chất lượng không khí kém.

Không phải mọi cơn nhức mắt đều lành tính. Một số biểu hiện nguy hiểm cần được khám mắt khẩn cấp, bao gồm: Đau nhức dữ dội kèm đỏ mắt, nhìn mờ, buồn nôn hoặc thấy ánh sáng chớp lạ (dị giác), nhức mắt một bên, đau tăng khi nhìn ánh sáng, xuất hiện quầng sáng quanh đèn, đau lan lên thái dương kéo dài có thể liên quan đau nửa đầu hoặc nhức mắt kèm sốt, viêm xoang.

Trong những trường hợp này, người bệnh cần được nhanh chóng đến cơ sở y tế chuyên khoa để được đo nhãn áp, soi đáy mắt hoặc chụp CT/X-quang nếu cần thiết. Việc phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý liên quan đến mắt có thể ngăn ngừa tổn thương mắt vĩnh viễn, giúp bảo tồn thị lực lâu dài. 

Biện pháp khắc phục tình trạng nhức mắt tại nhà

Nhức mắt không những ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn mà còn khiến công việc và các vấn đề sinh hoạt của bạn gặp khó khăn. Để giảm nhức mắt, bạn có thể áp dụng các biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả như sau:

• Cho mắt nghỉ ngơi định kỳ: Hãy áp dụng quy tắc 20 - 20 - 20 trong quá trình làm việc, nghĩa là sau mỗi 20 phút nhìn màn hình, hãy nhìn vật cách xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong 20 giây để giảm căng thẳng thị giác.
• Điều chỉnh ánh sáng sao cho phù hợp với mắt: Đặt màn hình cách mắt từ 50 - 70 cm, góc nhìn hơi hướng xuống và sử dụng đèn chiếu sáng ổn định với độ sáng khoảng 300 - 500 lux. Bên cạnh đó, hãy tăng cường chớp mắt để duy trì độ ẩm cho mắt; trong môi trường khô, bạn nên sử dụng nước mắt nhân tạo không chứa chất bảo quản để hỗ trợ thêm.
• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng: Điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý có thể hỗ trợ giảm khô mắt và nhức mắt. Bạn nên bổ sung các loại thực phẩm giàu chất béo tốt, omega-3 như cá hồi, hạt chia hoặc hạt lanh vào chế độ dinh dưỡng hằng ngày vì chúng có khả năng cải thiện độ ổn định của màng phim nước mắt, giúp mắt đỡ khô rát và dễ chịu hơn.
• Sử dụng kính chuyên dụng: Để hạn chế tình trạng nhức mắt khi sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài, bạn nên đeo kính lọc ánh sáng xanh hoặc kính chuyên dụng chống mỏi mắt. Những loại kính này giúp giảm tác động tiêu cực từ ánh sáng màn hình, hạn chế hiện tượng nhức mỏi, khô rát và cải thiện sự thoải mái cho mắt trong quá trình làm việc hoặc học tập liên tục trước màn hình.
• Cải thiện môi trường sống và làm việc: Cải thiện môi trường sống và làm việc đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nhức mắt. Nên duy trì độ ẩm không khí ở mức 40 - 60% để hạn chế khô mắt, tránh để quạt hoặc điều hòa thổi trực tiếp vào mặt và ưu tiên sử dụng máy lọc không khí nhằm loại bỏ bụi bẩn, dị nguyên. 

Nhức mắt có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề, từ mỏi mắt do màn hình đến các bệnh lý nghiêm trọng cần điều trị. Việc nhận biết đúng nguyên nhân và áp dụng biện pháp chăm sóc phù hợp không chỉ giúp bạn thoải mái hơn mà còn bảo vệ thị lực lâu dài. Nếu bạn bị nhức mắt kèm theo các triệu chứng bất thường như đau mắt dữ dội, nhìn mờ hoặc nhức mắt kéo dài, hãy đến bác sĩ chuyên khoa mắt ngay để được hỗ trợ kịp thời nhé.