Người 50 tuổi có tiêm phòng HPV được không? Biện pháp phòng HPV

Nhiều chuyên gia nhận định rằng, một số bệnh mạn tính thường được phát hiện khi bước sang tuổi 50. Trong đó, các bệnh ung thư liên quan đến HPV, đặc biệt là ung thư cổ tử cung, có tỷ lệ cao nhất trong nhóm tuổi từ 40 – 64. Vậy 50 tuổi có tiêm phòng HPV được không? Đâu là độ tuổi phù hợp nhất để tiêm ngừa, và ngoài vắc xin, người 50 tuổi có thể làm gì để phòng tránh HPV?

Người 50 tuổi có tiêm phòng HPV được không?

Nhiều người quan tâm đến việc 50 tuổi có tiêm phòng HPV được không, đặc biệt khi tuổi tác ngày càng cao nhưng nguy cơ nhiễm virus HPV vẫn còn hiện hữu. Tuy nhiên, hiện nay, tại Việt Nam, chưa có khuyến nghị tiêm vắc xin HPV cho người từ 50 tuổi trở lên. Vào tháng 5/2024, Bộ Y tế đã mở rộng độ tuổi tiêm phòng vắc xin Gardasil 9 cho nhóm 27 - 45 tuổi, nhằm tăng tỷ lệ bao phủ vắc xin HPV ở người trưởng thành. Tuy nhiên, đến nay, chưa có dữ liệu nghiên cứu chứng minh hiệu quả phòng ngừa của vắc xin HPV khi tiêm cho người trên 45 tuổi.

Các chuyên gia khuyến nghị rằng tiêm vắc xin HPV càng sớm càng tốt, vì đây là cách hiệu quả nhất để bảo vệ cơ thể trước nguy cơ nhiễm virus. Do đó, những người trong độ tuổi 9 - 45 tuổi nên chủ động tiêm phòng sớm để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu.

HPV là một loại virus có khoảng 200 chủng, trong đó đây cũng là tác nhân lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất. Có khoảng 40 chủng gây nhiễm trùng ở đường sinh dục, trong đó 15 chủng nguy cơ cao có thể dẫn đến các bệnh ung thư nghiêm trọng như ung thư cổ tử cung, hậu môn, âm hộ, dương vật, hầu họng, cũng như các bệnh lý đường sinh dục như mụn cóc sinh dục, sùi mào gà.

Thông thường, những chủng HPV lành tính có thể tự đào thải khỏi cơ thể. Tuy nhiên, đối với người có hệ miễn dịch suy yếu, các chủng HPV nguy cơ cao khó loại bỏ, có thể âm thầm phát triển thành ung thư và gây nguy hiểm đến tính mạng. Hiện nay, hai loại vắc xin Gardasil 4 và Gardasil 9 được đánh giá có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa các chủng HPV gây ung thư. Với hiệu quả bảo vệ hơn 90%, tiêm vắc xin phòng HPV là phương pháp tối ưu giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

Độ tuổi lý tưởng để tiêm HPV là bao nhiêu?

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị độ tuổi phù hợp để tiêm vắc xin HPV (Gardasil 9) là từ 9 - 45 tuổi. Trẻ em có thể bắt đầu tiêm từ 9 tuổi, và thời điểm lý tưởng nhất là trong giai đoạn 11 - 12 tuổi, khi hệ miễn dịch có khả năng đáp ứng tốt nhất và chưa có nguy cơ lây nhiễm qua quan hệ tình dục.

Theo các nghiên cứu, những người chưa từng quan hệ tình dục có nguy cơ nhiễm HPV rất thấp, do virus này chủ yếu lây qua tiếp xúc trực tiếp niêm mạc và không thể tồn tại lâu trong môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, HPV vẫn có thể lây nhiễm qua các con đường khác như tiếp xúc da kề da, lây truyền từ mẹ sang con (hiếm gặp), tiếp xúc với dụng cụ phụ khoa, đồ lót nhiễm mầm bệnh hoặc qua vết loét, vết thương hở. Thực tế cho thấy, khoảng 46% phụ nữ phát hiện bị nhiễm HPV trước lần quan hệ tình dục đầu tiên qua đường âm đạo.

Một nghiên cứu tại Bắc Mỹ cho thấy, khoảng 45,5% bé gái từ 15 - 16 tuổi có HPV trong âm đạo dù chưa có hoạt động tình dục. Ngoài ra, 20% phụ nữ phát hiện nhiễm HPV chỉ sau 4 tháng quan hệ và 45% trường hợp nhiễm bệnh sau 26 tháng kể từ lần quan hệ đầu tiên.

Tuy nhiên, từ khi vắc xin phòng HPV được sử dụng rộng rãi, tỷ lệ bệnh sinh dục và tiền ung thư do virus này gây ra đã giảm đáng kể. Thống kê năm 2006 tại Hoa Kỳ cho thấy, tỷ lệ ung thư do HPV giảm 88% ở bé gái, tỷ lệ phụ nữ trẻ mắc mụn cóc sinh dục và ung thư giảm 81%, trong khi tỷ lệ tiền ung thư cổ tử cung giảm đến 40% ở những người đã tiêm chủng.

Ngoài ra, Ủy ban Cố vấn về Thực hành Tiêm chủng (ACIP) cũng khuyến nghị những người từ 26 - 45 tuổi vẫn nên tiêm phòng. Dù khả năng tạo miễn dịch không bằng độ tuổi vàng (9 - 26 tuổi), nhưng hiệu quả phòng ngừa các chủng HPV nguy cơ cao vẫn có thể đạt trên 90%.

Người 50 tuổi phòng ngừa HPV thế nào?

Như vậy chúng ta đã giải đáp thắc mắc “Người 50 tuổi có tiêm phòng HPV được không?” Vậy ở độ tuổi này làm thế nào để phòng ngừa HPV.

Ở độ tuổi 50, cả nam và nữ không còn nằm trong nhóm tuổi được khuyến nghị tiêm phòng HPV. Vì vậy, biện pháp bảo vệ bản thân hiệu quả nhất trước virus này là duy trì quan hệ tình dục an toàn. Việc sử dụng bao cao su khi quan hệ và tránh quan hệ tình dục bừa bãi sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm HPV. Đồng thời, duy trì thói quen vệ sinh vùng kín sạch sẽ cũng góp phần hạn chế sự xâm nhập của virus.

Đối với phụ nữ từ 50 tuổi trở lên, việc thực hiện các xét nghiệm Pap, Thinprep hoặc HPV DNA định kỳ mỗi 3 năm một lần là cần thiết để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường liên quan đến HPV.

Ngoài ra, chế độ ăn uống lành mạnh cũng có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh do HPV gây ra và tăng cường hệ miễn dịch. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, việc ưu tiên các thực phẩm có nguồn gốc thực vật như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt cùng các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như quả mọng, ca cao, thảo mộc,… có thể hỗ trợ cơ thể chống lại nguy cơ mắc ung thư.

50 tuổi nên tiêm vắc xin gì?

Giai đoạn 50 tuổi được xem là thời điểm quan trọng trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, bởi lúc này hệ miễn dịch bắt đầu suy giảm theo thời gian. Tuổi càng cao, cơ thể càng khó thích nghi với môi trường, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm mầm bệnh từ cộng đồng tăng cao, đặc biệt là các bệnh lý về đường hô hấp.

Bước sang độ tuổi trung niên, sau nhiều năm vất vả vì công việc và gia đình, đây là lúc bạn nên ưu tiên sức khỏe bản thân. Khi khả năng đề kháng suy yếu, cơ thể dễ bị tác động bởi các tác nhân gây bệnh, vì vậy, tiêm phòng đầy đủ sẽ trở thành lá chắn vững chắc, giúp bảo vệ trước những nguy cơ từ môi trường. Một số loại vắc xin quan trọng mà người 50 tuổi nên tiêm gồm:

Vắc xin phòng bệnh cúm

Bệnh cúm ở người trưởng thành, đặc biệt là nhóm tuổi ngoài 50, có thể diễn biến nghiêm trọng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy tim,... Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ nhập viện kéo dài, tốn kém chi phí điều trị mà còn có thể dẫn đến tỷ lệ tử vong cao.

Việc tiêm vắc xin cúm hàng năm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của người 50 tuổi. Do virus cúm có khả năng biến đổi liên tục qua hiện tượng "trôi dạt kháng nguyên", mỗi năm vắc xin cúm đều được cập nhật để phù hợp với các chủng virus lưu hành. Theo nghiên cứu, vắc xin cúm mùa có thể giảm nguy cơ mắc bệnh lên đến 90% và giảm nguy cơ tử vong khoảng 80%.

Tại Việt Nam, các loại vắc xin cúm dành cho người lớn bao gồm:

• Vắc xin Vaxigrip Tetra 0,5ml (Pháp): Phòng ngừa 4 chủng virus cúm gồm 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria). Lịch tiêm cho người 50 tuổi là 1 mũi/năm.

• Vắc xin Influvac Tetra 0,5ml (Hà Lan): Cung cấp miễn dịch với các chủng cúm A (H1N1, H3N2) và cúm B (Yamagata, Victoria). Người 50 tuổi cần tiêm 1 mũi/năm.

• Vắc xin Ivacflu-S 0,5ml (Việt Nam): Ngăn ngừa 3 chủng cúm A(H3N2), A(H1N1), và 1 chủng cúm B (Victoria hoặc Yamagata), chỉ định cho người 18 – 60 tuổi với lịch tiêm 1 mũi/năm.

Lưu ý: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo tiêm nhắc vắc xin cúm hàng năm, tốt nhất là cách 12 tháng kể từ lần tiêm trước, hoặc theo chỉ định của bác sĩ đối với người thuộc nhóm nguy cơ cao.

Vắc xin phòng viêm phổi do phế cầu khuẩn

Phế cầu khuẩn có khả năng lây lan nhanh chóng, là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết. Ở người lớn tuổi, hệ hô hấp thường bị suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển, làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Vì vậy, tiêm vắc xin phòng phế cầu khuẩn là giải pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe hô hấp. Theo WHO, vắc xin phòng phế cầu khuẩn có thể ngăn ngừa 7,5 triệu ca nhiễm bệnh, với hiệu quả bảo vệ lên đến 97%.

Hiện tại, các loại vắc xin phế cầu khuẩn dành cho người lớn gồm:

• Vắc xin Prevenar 13 (Bỉ): Phòng 13 chủng phế cầu khuẩn Streptococcus pneumoniae, bảo vệ trước các bệnh lý nghiêm trọng do phế cầu xâm lấn. Người 50 tuổi chưa từng tiêm phòng hoặc chưa tiêm Pneumo 23 sẽ cần tiêm 1 mũi duy nhất. Nếu đã từng tiêm Pneumo 23, cần tham khảo chỉ định của bác sĩ.

• Vắc xin Pneumovax 23 (Mỹ): Ngăn ngừa 23 chủng phế cầu phổ biến, bảo vệ trước các bệnh viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết. Lịch tiêm áp dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn là 1 mũi duy nhất.

Vắc xin phòng bệnh bạch hầu – ho gà – uốn ván

Người 50 tuổi thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc các bệnh đường hô hấp như bạch hầu, ho gà, do hệ miễn dịch dần suy yếu. Tiêm phòng vắc xin kết hợp bạch hầu – ho gà – uốn ván giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình cũng như cộng đồng.

Các loại vắc xin phòng bạch hầu – ho gà – uốn ván phổ biến hiện nay:

• Vắc xin Boostrix (Bỉ);

• Vắc xin Adacel (Canada).

Lịch tiêm:

• Nếu đã từng tiêm đầy đủ vắc xin bạch hầu – ho gà – uốn ván trước đó: Chỉ cần 1 mũi nhắc lại và sau đó nhắc lại mỗi 10 năm.

• Nếu chưa tiêm phòng đầy đủ: Cần tiêm 3 mũi, sau đó nhắc lại mỗi 10 năm để duy trì miễn dịch.

Lưu ý: Boostrix và Adacel có thể thay thế cho nhau trong các liều tiêm nhắc tiếp theo.

Vắc xin phòng bệnh thủy đậu

Ở người lớn, bệnh thủy đậu có xu hướng diễn tiến nhanh và triệu chứng nghiêm trọng hơn so với trẻ em. Tỷ lệ mắc bệnh và tử vong của thủy đậu vào khoảng 31/100.000 trường hợp. Việc tiêm chủng đầy đủ giúp bảo vệ cơ thể khỏi virus Varicella Zoster với hiệu quả lên đến 98%. Nếu chưa từng tiêm phòng, người lớn nên chủ động tiêm vắc xin càng sớm càng tốt.

Hiện nay, có các loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu dành cho người lớn, bao gồm:

• Varivax (Mỹ): Tạo miễn dịch chủ động chống lại virus thủy đậu. Lịch tiêm cho người 50 tuổi gồm 2 mũi, cách nhau tối thiểu 1 tháng.

• Varilrix (Bỉ): Là vắc xin thế hệ mới với độ an toàn và hiệu quả cao trong phòng bệnh thủy đậu. Người 50 tuổi cần tiêm đủ 2 mũi, khoảng cách giữa các mũi tối thiểu 1 tháng.

Ngoài ra, nếu đã tiếp xúc với nguồn bệnh, việc tiêm vắc xin trong vòng 72 giờ có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Vắc xin phòng bệnh viêm gan A

Viêm gan A có khả năng lây lan mạnh và tỷ lệ mắc bệnh cao trên toàn cầu. Dù không gây tổn thương gan lâu dài, bệnh có thể kéo dài từ 1 – 2 tháng trước khi cơ thể hồi phục. Tuy nhiên, ở những người lớn tuổi hoặc có bệnh nền, viêm gan A có thể diễn tiến nghiêm trọng và kéo dài hơn. Do đó, người từ 50 tuổi trở lên nên chủ động tiêm phòng để được bảo vệ tốt hơn.

Loại vắc xin phòng viêm gan A được khuyến nghị cho người 50 tuổi là:

Twinrix (Bỉ): Đây là vắc xin kết hợp giúp phòng cả viêm gan A và viêm gan B. Lịch tiêm gồm 3 mũi:

• Mũi 1: Tiêm lần đầu

• Mũi 2: 1 tháng sau mũi đầu.

• Mũi 3: 5 tháng sau mũi 2.

Vắc xin phòng bệnh viêm gan B

Viêm gan B là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu liên quan đến bệnh gan, với khoảng 884.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn thế giới. Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ nhiễm viêm gan B cao nhất, với khoảng 10 triệu ca mắc. Người lớn tuổi có nguy cơ cao bị nhiễm virus này, do đó việc tiêm phòng đầy đủ là rất quan trọng.

Hiện nay, có một số loại vắc xin phòng viêm gan B dành cho người 50 tuổi:

• Gene Hbvax (Việt Nam): Giúp cơ thể tạo miễn dịch chủ động với virus viêm gan B, với lịch tiêm 3 mũi trong 6 tháng.

• Heberbiovac (Cuba): Được chỉ định cho người trên 10 tuổi với phác đồ 3 mũi trong 6 tháng.

• Twinrix (Bỉ): Vắc xin kết hợp phòng cả viêm gan A và viêm gan B, tiêm đủ 3 mũi trong vòng 6 tháng.

Vắc xin phòng bệnh sởi – quai bị – Rubella

Ba bệnh truyền nhiễm này lây lan qua đường hô hấp với tốc độ nhanh. Người lớn nếu nhiễm sởi có nguy cơ biến chứng nặng như viêm não, liệt, co giật và có thể dẫn đến tử vong. Quai bị có thể gây viêm tinh hoàn ở nam giới và viêm buồng trứng ở nữ giới, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Rubella đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai vì có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi.

Các loại vắc xin phòng sởi – quai bị – Rubella cho người 50 tuổi gồm:

• MMR II (Mỹ): Vắc xin sống giảm độc lực giúp bảo vệ trước ba bệnh trên. Lịch tiêm gồm 2 mũi, cách nhau 1 tháng.

• Priorix (Bỉ): Bảo vệ hiệu quả lên đến 98% đối với sởi – quai bị – Rubella. Lịch tiêm gồm 2 mũi, khoảng cách giữa các mũi tối thiểu 1 tháng.

Vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu

Viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu không chỉ xảy ra ở trẻ em mà người lớn cũng có nguy cơ mắc bệnh. Đây là bệnh nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao, cứ 100 người mắc bệnh có khoảng 20 – 25 trường hợp tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Người 50 tuổi có thể tiêm một trong loại vắc xin sau để phòng bệnh:

Menactra (Mỹ): Ngăn ngừa bệnh do các nhóm huyết thanh A, C, Y, W-135. Lịch tiêm cho người từ 2 – 55 tuổi gồm 1 mũi, tiêm nhắc lại sau 4 năm nếu cần.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa điểm uy tín cung cấp các loại vắc xin chất lượng cao, phù hợp cho mọi lứa tuổi, bao gồm cả người 50 tuổi trở lên. Ở độ tuổi này, hệ miễn dịch có xu hướng suy giảm, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng. Do đó, việc tiêm phòng đầy đủ là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe.

Lựa chọn Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là quyết định đúng đắn nhờ vào nguồn vắc xin chính hãng, đội ngũ nhân viên y tế tận tâm và quy trình tiêm chủng an toàn, hiện đại. Đặc biệt, trung tâm luôn cập nhật đầy đủ các loại vắc xin cần thiết cho người lớn tuổi, giúp bảo vệ sức khỏe toàn diện. Đến ngay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và tiêm phòng đầy đủ, đảm bảo một cuộc sống khỏe mạnh và an toàn hơn!

Trên đây là lời giải đáp cho câu hỏi "50 tuổi có tiêm phòng HPV được không?" dành cho những người ở độ tuổi trung niên. Hiện nay, vắc xin HPV chưa được chỉ định cho người trên 45 tuổi. Vì vậy, những ai ở tuổi 50 nên chú ý thực hiện quan hệ tình dục an toàn, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và xây dựng lối sống khoa học để giảm nguy cơ lây nhiễm HPV. Đặc biệt, việc thăm khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư sẽ giúp phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn, góp phần bảo vệ sức khỏe một cách hiệu quả.