Mẹ bầu bị ngộ độc thực phẩm​: Dấu hiệu và những lưu ý cần biết

Mẹ bầu bị ngộ độc thực phẩm trong thai kỳ không chỉ gây suy giảm sức khỏe cho mẹ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với thai nhi. Các biến chứng như sảy thai, thai lưu hoặc sinh non có thể xảy ra nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Vì vậy, việc nhận diện sớm các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, sốt, đau bụng… là điều cần thiết để can thiệp y tế đúng lúc, nhằm hạn chế tối đa tác động bất lợi cho cả mẹ và bé. 

Nguyên nhân mẹ bầu bị ngộ độc thực phẩm

Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao bị ngộ độc thực phẩm do hệ miễn dịch bị suy giảm sinh lý trong thai kỳ. Sự thay đổi nồng độ hormone, đặc biệt là progesterone và estrogen, gây ra sự ức chế miễn dịch nhằm bảo vệ thai nhi. Tuy nhiên, điều này cũng khiến cơ thể người mẹ dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh từ thực phẩm.

Ngoài ra, thai nhi có hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh nên không thể chống lại các tác nhân gây nhiễm nếu mẹ bị ngộ độc nặng. Một số vi sinh vật thường gặp gây ngộ độc trong thai kỳ bao gồm: Listeria monocytogenes, Toxoplasma gondii, Salmonella và E. coli, những vi khuẩn này thường có trong thực phẩm sống, sữa chưa tiệt trùng, rau quả không rửa sạch hoặc thịt tái, trứng sống. Khi mẹ bầu sử dụng nước không được xử lý đúng cách (nước giếng, nước suối...) cũng làm tăng nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh.

Dấu hiệu mẹ bầu bị ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm ở phụ nữ mang thai có thể gây ra nhiều triệu chứng lâm sàng khác nhau, xuất hiện từ 30 phút đến vài giờ hoặc thậm chí sau vài ngày kể từ khi ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn hoặc chứa độc tố. Các triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến mẹ mà còn tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe của thai nhi.

Dưới đây là những dấu hiệu ngộ độc thực phẩm ở bà bầu điển hình nhất:

• Đau bụng vùng quanh rốn hoặc hạ vị, có thể kèm theo co thắt.
• Buồn nôn, nôn ói nhiều lần.
• Tiêu chảy, phân lỏng, thậm chí có máu trong phân nếu nguyên nhân là vi khuẩn xâm nhập niêm mạc ruột như E.coli hay Shigella.
• Bụng chướng, khó chịu, đầy hơi.

Ngoài ra, các biểu hiện toàn thân có thể xảy ra như:

• Sốt cao (≥ 38,5°C).
• Ớn lạnh, vã mồ hôi.
• Đau đầu, mệt mỏi toàn thân, đau nhức cơ bắp.
• Chóng mặt, hoa mắt, cảm giác choáng váng khi đứng lên.

Trong trường hợp nặng, thai phụ có thể xuất hiện triệu chứng thần kinh như mê sảng, co giật hoặc rối loạn ý thức.

Mức độ nghiêm trọng của ngộ độc thực phẩm ở mẹ bầu phụ thuộc vào lượng thực phẩm bị nhiễm độc đã tiêu thụ, loại vi sinh vật hoặc độc tố gây bệnh, cũng như thể trạng miễn dịch của thai phụ. Đặc biệt, những trường hợp kéo dài tiêu chảy, nôn ói liên tục, hoặc có dấu hiệu mất nước (khô miệng, tiểu ít, da khô, lừ đừ) cần được cấp cứu ngay để tránh biến chứng như suy tuần hoàn, sinh non, sảy thai hoặc thai lưu. 

Bầu bị ngộ độc thực phẩm có nguy hiểm không?

Ngộ độc thực phẩm ở phụ nữ mang thai là một tình trạng y khoa nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của thai phụ và sự phát triển của thai nhi. Trong thai kỳ, hệ miễn dịch của người mẹ thường bị suy giảm sinh lý nhằm đảm bảo sự dung nạp của cơ thể với thai nhi, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm trầm trọng hậu quả của ngộ độc thực phẩm.

Tùy vào nguyên nhân gây ngộ độc, độc lực của vi sinh vật cũng như giai đoạn của thai kỳ, các biến chứng có thể dao động từ mức độ nhẹ đến nặng, thậm chí đe dọa tính mạng:

• Trong tam cá nguyệt đầu tiên, ngộ độc thực phẩm có thể gây dọa sảy thai, sảy thai tự nhiên hoặc thai chết lưu do tổn thương nhau thai và tử cung.
• Ở giai đoạn giữa và cuối thai kỳ, tình trạng này có thể làm suy dinh dưỡng bào thai, thai nhi phát triển chậm trong tử cung, dẫn đến sinh non, suy thai hoặc thai lưu.

Một số tác nhân vi sinh vật đặc biệt nguy hiểm như:

• Listeria monocytogenes có thể xâm nhập hàng rào nhau thai, gây viêm màng não sơ sinh hoặc tổn thương hệ thần kinh trung ương của thai nhi.
• Escherichia coli và Salmonella có khả năng gây tiêu chảy ra máu, viêm khớp phản ứng, suy thận và nhiễm khuẩn huyết.
• Norovirus là nguyên nhân phổ biến gây viêm dạ dày – ruột cấp với triệu chứng tiêu chảy và nôn ói, có thể dẫn đến mất nước ở thai phụ nếu không bù dịch kịp thời.

Do vậy, phòng tránh ngộ độc thực phẩm bằng cách ăn chín, uống sôi, kiểm soát nguồn thực phẩm và tuân thủ nguyên tắc an toàn vệ sinh thực phẩm là đặc biệt cần thiết trong thai kỳ.

Cách phòng ngừa ngộ độc thực phẩm ở mẹ bầu

Ngộ độc thực phẩm trong thai kỳ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Dưới đây là một số khuyến nghị giúp mẹ bầu phòng tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm:

• Chọn thực phẩm tươi sống, có nguồn gốc rõ ràng, không sử dụng thực phẩm nghi ngờ ôi thiu, biến chất dù chưa có mùi bất thường.
• Không ăn thực phẩm tái, sống như gỏi cá, thịt tái, trứng sống hoặc các loại hải sản chưa nấu chín kỹ.
• Nấu chín kỹ và ăn ngay khi còn nóng, tránh hâm đi hâm lại nhiều lần.
• Rửa kỹ rau củ, trái cây dưới vòi nước sạch, có thể ngâm với nước muối loãng để loại bỏ vi khuẩn và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
• Tránh dùng sữa, nước ép, phô mai từ sữa chưa tiệt trùng, vì có nguy cơ chứa vi khuẩn Listeria.
• Không tiêu thụ thịt nguội, xúc xích chưa được hâm nóng kỹ, vì dễ nhiễm vi sinh vật gây bệnh.
• Bảo quản thực phẩm sống và chín tách biệt trong tủ lạnh, tránh lây nhiễm chéo.
• Thức ăn thừa phải được bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng trong vòng 24-48 giờ.
• Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước sạch trước khi chế biến, sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với thực phẩm sống.

Tuân thủ các nguyên tắc trên sẽ giúp mẹ bầu giảm thiểu đáng kể nguy cơ ngộ độc thực phẩm, bảo vệ thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.

Mẹ bầu bị ngộ độc thực phẩm​ trong thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho thai nhi. Do đó, mẹ bầu cần đặc biệt chú ý đến chế độ ăn uống, lựa chọn thực phẩm an toàn và thăm khám kịp thời nếu xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ. Chủ động phòng ngừa chính là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé trong suốt thai kỳ.