Khi nào nên thực hiện xét nghiệm tuyến giáp?

Tuyến giáp giữ nhiều chức năng thiết yếu đối với sức khỏe tổng thể. Vì vậy, khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như cảm giác vướng hoặc khó chịu vùng cổ, nuốt vướng, khàn tiếng, ho kéo dài không rõ nguyên nhân, cổ to bất thường, tim đập nhanh hoặc loạn nhịp,… bạn nên chủ động kiểm tra, xét nghiệm tuyến giáp càng sớm càng tốt để kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề liên quan.

Tầm quan trọng của xét nghiệm tuyến giáp

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp là công cụ cần thiết để đánh giá khả năng hoạt động của tuyến giáp thông qua việc đo lường các hormone như TSH, T3 và T4 trong máu. Thông qua những chỉ số này, bác sĩ có thể xác định tuyến giáp đang hoạt động bình thường hay có dấu hiệu rối loạn.

Việc kiểm tra chức năng tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các bệnh lý như cường giáp, suy giáp, viêm tuyến giáp Hashimoto, bệnh Basedow hoặc các khối u tuyến giáp. Nhờ đó, người bệnh có thể được can thiệp điều trị kịp thời, giúp hạn chế các biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, xét nghiệm này còn giúp theo dõi tiến triển bệnh và hiệu quả điều trị trong các trường hợp đã được chẩn đoán trước đó.

Các phương pháp phổ biến để đánh giá chức năng tuyến giáp

Để kiểm tra tình trạng hoạt động của tuyến giáp, hiện nay có nhiều phương pháp xét nghiệm được áp dụng, tùy thuộc vào mục đích chẩn đoán và tình trạng cụ thể của từng người bệnh. Một số kỹ thuật xét nghiệm thường dùng gồm:

• Đo nồng độ hormone tuyến giáp trong máu: Đây là xét nghiệm cơ bản nhằm kiểm tra lượng hormone tuyến giáp ở trong máu như T3, T4, FT3, FT4. Kết quả giúp đánh giá trực tiếp mức độ hoạt động của tuyến giáp.
• Xét nghiệm TSH (Thyroid Stimulating Hormone): TSH là hormone do tuyến yên tiết ra để kích thích tuyến giáp sản xuất hormone. Xét nghiệm này giúp phát hiện sớm các rối loạn tuyến giáp. Nồng độ TSH cao thường cho thấy tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp), trong khi TSH thấp có thể là dấu hiệu cường giáp.
• Siêu âm tuyến giáp: Phương pháp này sử dụng sóng âm thanh để tạo hình ảnh tuyến giáp. Siêu âm giúp phát hiện các thay đổi về kích thước, cấu trúc, sự xuất hiện của các nhân giáp hay khối u, từ đó hỗ trợ chẩn đoán bướu giáp lành tính hay ác tính.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) vùng cổ: CT tuyến giáp cho phép tạo ra hình ảnh chi tiết hơn về vị trí, hình thể và cấu trúc của tuyến giáp cũng như các vùng lân cận. Phương pháp này thường được chỉ định khi nghi ngờ có khối u phức tạp hoặc cần khảo sát sâu hơn.
• Xét nghiệm miễn dịch tuyến giáp (kháng thể tuyến giáp): Phương pháp này đo nồng độ các kháng thể như anti-TPO, anti-Tg hay TRAb, đây là những yếu tố miễn dịch có thể tấn công tuyến giáp. Xét nghiệm này rất hữu ích trong việc chẩn đoán các bệnh lý tuyến giáp có liên quan đến rối loạn miễn dịch như bệnh Hashimoto hay Basedow.

Tùy vào biểu hiện lâm sàng và nghi ngờ của bác sĩ, một hoặc kết hợp nhiều phương pháp trên sẽ được chỉ định để đưa ra chẩn đoán chính xác và hướng điều trị phù hợp.

Khi nào nên thực hiện xét nghiệm tuyến giáp?

Việc xét nghiệm tuyến giáp là cần thiết trong nhiều tình huống để phát hiện sớm các rối loạn chức năng hoặc bệnh lý liên quan. Dưới đây là những trường hợp nên xét nghiệm chức năng tuyến giáp:

• Xuất hiện triệu chứng nghi ngờ rối loạn tuyến giáp: Cảm thấy mệt mỏi kéo dài, suy nhược, dễ lạnh hoặc nóng, chán ăn, trầm cảm, khó tập trung hay lo âu kéo dài không rõ nguyên nhân.
• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú: Hormone tuyến giáp ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi và quá trình tiết sữa, vì vậy cần theo dõi chặt chẽ trong giai đoạn này.
• Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh hoặc đã mãn kinh: Những thay đổi nội tiết trong giai đoạn này có thể liên quan đến chức năng tuyến giáp nên cần kiểm tra định kỳ.
• Người có tiền sử bệnh tuyến giáp hoặc trong gia đình có người mắc bệnh này: Đây là nhóm nguy cơ cao, nên làm xét nghiệm định kỳ để tầm soát bệnh sớm.
• Thay đổi bất thường về cân nặng: Tăng hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân dù chế độ ăn và sinh hoạt không thay đổi.
• Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc có sự thay đổi đáng kể.
• Biểu hiện về tim mạch: Nhịp tim nhanh, chậm hoặc không đều, đặc biệt ở những người có sẵn bệnh lý tim mạch.
• Biểu hiện ngoài da và tóc: Rụng tóc, khô mắt, khô miệng kéo dài cũng có thể là dấu hiệu liên quan đến tuyến giáp.
• Người sống ở khu vực thiếu vi chất hoặc ô nhiễm môi trường: Những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp.
• Bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, ung thư hoặc rối loạn chuyển hóa: Các bệnh này có thể tác động hoặc bị ảnh hưởng bởi chức năng tuyến giáp, do đó cần được theo dõi song song.

Quy trình xét nghiệm chức năng tuyến giáp

Các bước thực hiện xét nghiệm tuyến giáp:

Chuẩn bị trước khi làm xét nghiệm

Trước khi tiến hành xét nghiệm chức năng tuyến giáp, người bệnh nên tuân thủ một số lưu ý để đảm bảo kết quả chính xác:

• Tạm ngưng sử dụng một số loại thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ vì một số thuốc có thể ảnh hưởng đến chỉ số hormone.
• Tránh sử dụng rượu bia, cà phê, thuốc lá và các chất kích thích trước ngày xét nghiệm.
• Giữ tinh thần thư giãn, tránh căng thẳng.

Lưu ý: Việc nhịn ăn không bắt buộc đối với các xét nghiệm này.

Giải thích kết quả xét nghiệm

Khi có kết quả, bạn nên gặp bác sĩ chuyên khoa nội tiết để được giải thích rõ về ý nghĩa các chỉ số như TSH, T3, T4,… nhằm đánh giá chính xác tình trạng tuyến giáp. Bác sĩ sẽ dựa vào kết quả này để tư vấn về hướng điều trị phù hợp nếu phát hiện bất thường.

Các phương pháp điều trị đối với bệnh lý tuyến giáp

Việc điều trị bệnh tuyến giáp phụ thuộc vào từng loại bệnh cụ thể cũng như mức độ ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp. Với những rối loạn liên quan đến hormone như Basedow, viêm tuyến giáp hay suy giáp, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc điều hòa hormone (có thể là thuốc ức chế sản xuất hormone giáp hoặc bổ sung hormone tổng hợp), tùy thuộc vào chẩn đoán từng trường hợp.

Trường hợp nhân giáp nhỏ, không gây khó chịu hay ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi định kỳ thay vì điều trị ngay. Người bệnh nên tái khám đúng lịch để kịp thời phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Nếu nhân giáp lớn, gây chèn ép khó thở, khó nuốt hoặc có dấu hiệu ác tính, các phương pháp điều trị sau đây có thể được áp dụng:

• Phẫu thuật tuyến giáp: Áp dụng với các trường hợp bướu cổ to, chèn ép cơ quan lân cận hoặc ung thư tuyến giáp. Bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp. Sau phẫu thuật, người bệnh thường phải dùng thuốc hormone thay thế suốt đời.
• Iod phóng xạ: Thường chỉ định trong các trường hợp cường giáp, u tuyến giáp độc, hoặc sau phẫu thuật ung thư tuyến giáp nhằm tiêu diệt mô giáp còn sót lại. Sau điều trị bằng iod phóng xạ, người bệnh có thể bị suy giáp và cần bổ sung hormone tuyến giáp tổng hợp lâu dài, điển hình là levothyroxin.

Xét nghiệm tuyến giáp là một bước kiểm tra quan trọng giúp đánh giá chính xác hoạt động của tuyến giáp và phát hiện sớm các rối loạn nội tiết liên quan. Việc thăm khám và làm xét nghiệm định kỳ sẽ góp phần hỗ trợ chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, đừng chần chừ mà hãy đến cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và kiểm tra đúng cách.

Nếu bạn đang tìm một nơi tiêm chủng uy tín, an toàn và tiện lợi cho cả người lớn lẫn trẻ nhỏ, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu chính là lựa chọn lý tưởng. Tại đây, bạn sẽ được tiêm các loại vắc xin chất lượng cao, có nguồn gốc rõ ràng, được bảo quản đúng quy chuẩn y tế. Không gian sạch sẽ, thoáng mát cùng đội ngũ nhân viên y tế tận tâm sẽ giúp bạn yên tâm trong suốt quá trình tiêm. Đặc biệt, Long Châu còn hỗ trợ tư vấn miễn phí và nhắc lịch tiêm, giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe. Gọi ngay 1800 6928 để được hỗ trợ đặt lịch và chăm sóc tốt nhất cho bạn và gia đình.