Khi nào cần xét nghiệm dịch mũi? Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm dịch mũi

Xét nghiệm dịch mũi là một kỹ thuật hỗ trợ chẩn đoán quan trọng, giúp phát hiện các tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp như vi khuẩn, virus hoặc nấm. Tuy không phải tất cả các trường hợp có triệu chứng hô hấp đều cần thực hiện xét nghiệm này, nhưng trong một số tình huống đặc biệt như nghi ngờ nhiễm bệnh trong mùa dịch, tiếp xúc gần với người bệnh hoặc có triệu chứng kéo dài, xét nghiệm dịch mũi đóng vai trò thiết yếu trong việc xác định nguyên nhân gây bệnh và định hướng điều trị phù hợp. Vậy khi nào cần xét nghiệm dịch mũi và kết quả xét nghiệm có ý nghĩa gì? Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Xét nghiệm dịch mũi tiến hành như thế nào?

Xét nghiệm dịch mũi là một phương pháp đơn giản và hiệu quả để phát hiện các bệnh lý hô hấp như COVID-19, cúm, hoặc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác. Quá trình lấy mẫu thường được thực hiện bằng một que tăm bông đặc biệt, có thiết kế phù hợp để đưa vào khoang mũi một cách an toàn và nhẹ nhàng. Que này có phần đầu mềm, được làm từ chất liệu thấm hút như sợi nhung hoặc polyester, giúp thu thập mẫu dịch một cách hiệu quả mà không gây khó chịu nhiều cho người bệnh. Phần tay cầm thường làm bằng nhựa polystyrene, đủ cứng để thao tác dễ dàng nhưng vẫn đảm bảo an toàn.

Khi tiến hành xét nghiệm, nhân viên y tế hoặc chính người bệnh (nếu là xét nghiệm tại nhà) sẽ nhẹ nhàng đưa đầu que tăm bông vào bên trong lỗ mũi, sâu khoảng 1,2 đến 2 cm. Sau đó, que được xoay nhẹ nhàng dọc theo thành mũi trong khoảng 10 đến 15 giây để lấy đủ lượng mẫu dịch cần thiết. Tiếp theo, cùng một que sẽ được sử dụng để lặp lại thao tác tương tự ở lỗ mũi còn lại.

Vì chỉ cần đưa vào phần trước của mũi và không xâm lấn sâu, nên phương pháp này thường mang lại cảm giác thoải mái hơn cho người được lấy mẫu, đặc biệt là trẻ em hoặc người có cơ địa nhạy cảm. Đây cũng là lý do xét nghiệm dịch mũi kiểu này được áp dụng phổ biến trong các bộ kit tự xét nghiệm tại nhà, đồng thời vẫn được sử dụng rộng rãi tại các cơ sở y tế chuyên nghiệp nhờ độ chính xác và dễ thực hiện.

Khi nào cần xét nghiệm dịch mũi?

Xét nghiệm dịch mũi thường được chỉ định khi có các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm trùng đường hô hấp, đặc biệt trong bối cảnh đang có dịch hoặc tiếp xúc với người mắc bệnh. Phương pháp này giúp phát hiện nhanh và chính xác các tác nhân gây bệnh, từ đó hỗ trợ bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và ngăn ngừa sự lây lan.

Nên thực hiện xét nghiệm dịch mũi khi có những triệu chứng như ho kéo dài, sốt, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, đau họng, nhức đầu, mệt mỏi, hoặc đau nhức cơ thể. Đây đều là những dấu hiệu có thể liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp. Xét nghiệm này sẽ giúp xác định nguyên nhân gây bệnh, chẳng hạn như virus cúm, virus corona (COVID-19), virus hợp bào hô hấp (RSV), vi khuẩn gây ho gà, hoặc viêm màng não. Ở một số trường hợp đặc biệt, xét nghiệm dịch mũi cũng được dùng để phát hiện vi khuẩn MRSA, một tác nhân nhiễm trùng nặng, có khả năng kháng thuốc cao.

Ngoài ra, trẻ sơ sinh, người cao tuổi, người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc bệnh nền nên đặc biệt chú ý đến các triệu chứng hô hấp, vì những đối tượng này có nguy cơ cao gặp biến chứng nghiêm trọng nếu nhiễm bệnh. Việc xét nghiệm sớm không chỉ giúp điều trị hiệu quả hơn mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Kết quả của xét nghiệm dịch mũi có ý nghĩa gì?

Kết quả xét nghiệm dịch mũi giúp xác định liệu cơ thể có đang nhiễm một loại vi-rút hoặc vi khuẩn gây bệnh hô hấp hay không. Kết quả này đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và hướng dẫn điều trị phù hợp.

Nếu kết quả âm tính, điều đó có nghĩa là trong mẫu dịch mũi không phát hiện vi-rút hoặc vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, kết quả âm tính không hoàn toàn loại trừ khả năng nhiễm trùng, đặc biệt nếu triệu chứng vẫn kéo dài. Có thể do lượng vi-rút quá thấp tại thời điểm lấy mẫu, hoặc do nguyên nhân gây bệnh không nằm trong danh sách được xét nghiệm. Khi đó, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác để làm rõ chẩn đoán.

Ngược lại, nếu kết quả dương tính, điều đó cho thấy một tác nhân gây bệnh cụ thể, chẳng hạn như virus cúm, RSV, COVID-19 hoặc vi khuẩn gây ho gà, đã được phát hiện trong mẫu dịch mũi. Lúc này, bác sĩ sẽ dựa vào kết quả xét nghiệm, kết hợp với các triệu chứng, tiền sử bệnh và các xét nghiệm bổ sung khác để xác định mức độ nghiêm trọng và đưa ra hướng điều trị. Bạn có thể được kê đơn thuốc (như kháng sinh, thuốc kháng virus hoặc thuốc giảm triệu chứng), đồng thời được hướng dẫn cách chăm sóc và cách ly nhằm ngăn ngừa lây lan cho người khác.

Nói cách khác, kết quả xét nghiệm dịch mũi là một phần quan trọng trong quá trình chẩn đoán, nhưng để hiểu và xử lý chính xác tình trạng sức khỏe, cần đặt kết quả đó trong bối cảnh tổng thể, bao gồm triệu chứng lâm sàng và đánh giá chuyên môn từ bác sĩ.

Bên cạnh xét nghiệm dịch mũi giúp phát hiện sớm các tác nhân gây bệnh đường hô hấp, việc chủ động phòng ngừa bằng vắc xin là bước quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện đang cung cấp các loại vắc xin phòng các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do phế cầu khuẩn – một trong những tác nhân gây bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa và viêm màng não. Các vắc xin hiện có bao gồm: Synflorix (PCV10), Prevenar 13 (PCV13) và Pneumovax 23 (PPSV23). Việc tiêm vắc xin phế cầu giúp làm giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh lý hô hấp nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có bệnh lý nền. Hãy liên hệ ngay với Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm chủng kịp thời.

Bài viết trên đã cung cấp những thông tin hữu ích về các trường hợp cần xét nghiệm dịch mũi, cũng như ý nghĩa của kết quả xét nghiệm. Xét nghiệm dịch mũi nên được chỉ định trong các trường hợp nghi ngờ nhiễm trùng đường hô hấp, ho, chảy nước mũi kéo dài không rõ nguyên nhân, không đáp ứng điều trị hoặc cần phân biệt viêm mũi dị ứng với các bệnh lý khác. Việc thực hiện xét nghiệm đúng lúc sẽ giúp bác sĩ có cơ sở chính xác để đưa ra phương án điều trị phù hợp, từ đó cải thiện hiệu quả điều trị và hạn chế tái phát.