Khàn giọng mất tiếng uống gì? 8 loại thức uống giúp hồi phục nhanh

Khàn giọng và mất tiếng là những biểu hiện thường gặp khi dây thanh quản bị kích ứng, viêm nhiễm hoặc phải hoạt động quá mức. Việc lựa chọn đúng các loại thức uống hỗ trợ, kết hợp chăm sóc họng đúng cách, có thể giúp làm dịu niêm mạc, giảm phù nề và rút ngắn thời gian hồi phục. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp các thức uống có lợi, những yếu tố cần tránh và các lưu ý quan trọng giúp phục hồi giọng nói một cách an toàn và hiệu quả.

Khàn giọng mất tiếng uống gì?

Khàn giọng và mất tiếng thường xuất hiện khi dây thanh quản bị viêm, phù nề hoặc kích ứng, khiến rung động của dây thanh không còn bình thường. Bên cạnh việc nghỉ ngơi giọng và hạn chế các yếu tố kích thích, lựa chọn đúng loại thức uống là một trong những cách hỗ trợ phục hồi nhanh, an toàn và dễ áp dụng tại nhà. Các loại thức uống phù hợp cần đáp ứng tiêu chí: Làm dịu niêm mạc họng, giảm viêm, bổ sung độ ẩm và hỗ trợ giảm tiết dịch nhầy. 

Dưới đây là những thức uống được khuyến nghị khi bị khàn tiếng hoặc mất giọng:

• Nước ấm: Nước ấm là lựa chọn đơn giản nhưng rất hiệu quả trong việc làm dịu dây thanh quản. Việc duy trì đủ nước giúp niêm mạc họng giữ được độ ẩm tự nhiên, giảm cảm giác khô rát và hỗ trợ làm loãng đờm. Đây là thức uống mà hầu hết bác sĩ khuyến nghị cho người bị khàn tiếng hoặc mất giọng.
• Trà gừng ấm: Trà gừng chứa gingerol và các hoạt chất chống viêm tự nhiên giúp giảm phù nề và kích ứng tại thanh quản. Uống trà gừng ấm có thể cải thiện tình trạng khàn tiếng do viêm đường hô hấp trên hoặc do lạnh đột ngột, đồng thời mang lại cảm giác ấm và dễ chịu cho cổ họng.
• Chanh kết hợp mật ong: Chanh giàu vitamin C giúp tăng khả năng chống viêm, trong khi mật ong có đặc tính kháng khuẩn và làm dịu niêm mạc họng. Sự kết hợp này hỗ trợ giảm ho, giảm đau rát và cải thiện giọng nói. Đây là một trong những biện pháp tự nhiên được sử dụng phổ biến trong chăm sóc thanh quản.
• Giấm táo pha loãng: Giấm táo chứa acid acetic - thành phần có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây viêm họng. Khi pha loãng đúng cách, giấm táo có thể được dùng để uống hoặc súc miệng nhằm giảm kích ứng họng. Tuy nhiên, người có bệnh lý dạ dày cần thận trọng khi sử dụng.
• Nước ép lê: Lê có tính mát, chứa nhiều vitamin A, B và C giúp giảm nóng rát họng và hỗ trợ làm loãng đờm. Nước ép lê thường được khuyến nghị cho người bị viêm thanh quản hoặc ho kéo dài nhờ khả năng làm dịu nhanh vùng niêm mạc bị kích ứng.
• Trà du trơn (Slippery elm): Trà du trơn được sử dụng nhiều trong y học bổ sung nhờ khả năng tạo lớp gel bảo vệ niêm mạc họng. Loại trà này đặc biệt hữu ích cho những trường hợp cổ họng khô rát hoặc kích ứng kéo dài, giúp giảm ma sát khi phát âm và hỗ trợ phục hồi giọng nói.
• Lá hẹ chưng mật ong: Hẹ chứa các hoạt chất sulfur và saponin - những chất có tính kháng khuẩn tự nhiên, kết hợp với mật ong giúp giảm viêm và giảm kích ứng thanh quản. Hỗn hợp này phù hợp với người bị ho khan, ho có đờm hoặc khàn giọng do viêm đường hô hấp.
• Nước giá đỗ nấu: Giá đỗ giàu vitamin nhóm B và khoáng chất, góp phần phục hồi niêm mạc họng bị tổn thương. Nấu giá đỗ lấy nước uống giúp giảm cảm giác nóng rát và khô họng, đồng thời cải thiện tình trạng khàn tiếng ở mức độ nhẹ đến trung bình.

Các nguyên nhân thường gặp gây khàn giọng và mất tiếng

Khàn giọng là dấu hiệu cho thấy dây thanh quản đang bị viêm, phù nề hoặc hoạt động bất thường. Triệu chứng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau và việc xác định đúng nguyên nhân giúp điều trị hiệu quả hơn. Những yếu tố thường gặp gây khàn giọng bao gồm:

• Nhiễm virus đường hô hấp trên: Viêm do virus làm dây thanh sưng nề, gây khàn tiếng kèm ho, nghẹt mũi, đau họng.
• Lạm dụng giọng nói: Nói nhiều, la hét hoặc hát liên tục khiến dây thanh quá tải, dễ tổn thương và có thể hình thành hạt xơ dây thanh.
• Trào ngược dạ dày - thực quản (GERD): Axit trào lên họng gây kích ứng mạn tính, dẫn đến khàn tiếng buổi sáng và ho kéo dài.
• Hút thuốc lá hoặc hít khói thuốc: Khói thuốc chứa chất kích ứng mạnh, làm tổn thương niêm mạc thanh quản và tăng nguy cơ khàn tiếng mạn tính.
• Dị ứng hoặc khô niêm mạc họng: Dị ứng bụi, phấn hoa, nấm mốc hoặc môi trường khô khiến niêm mạc họng dễ viêm, dẫn đến giọng nói yếu và khàn.
• Tổn thương thực thể ở dây thanh: Polyp, hạt xơ, u nang hoặc u nhú làm thay đổi cơ học rung của dây thanh, gây khàn giọng kéo dài.
• Tác động từ môi trường ô nhiễm: Khí thải, hóa chất và bụi mịn có thể gây viêm đường thở và kích ứng thanh quản lặp lại.
• Nguyên nhân hiếm gặp: Suy giáp, liệt dây thần kinh thanh quản hoặc ung thư thanh quản đều có thể gây mất tiếng dai dẳng và thường kèm triệu chứng nặng hơn như khó thở hoặc sụt cân.

Những loại đồ uống cần tránh khi bị khàn giọng mất tiếng

Khi dây thanh quản đang viêm hoặc phù nề, một số loại đồ uống có thể làm tình trạng khàn giọng nặng hơn hoặc kéo dài thời gian hồi phục, vì vậy cần hạn chế tối đa trong giai đoạn này.

• Đồ uống chứa caffeine (cà phê, trà đặc, nước tăng lực): Caffeine có thể làm tăng bài niệu và góp phần gây mất nước nhẹ, khiến niêm mạc họng và dây thanh dễ bị khô hơn. Niêm mạc khô sẽ làm tăng ma sát khi phát âm, khiến cảm giác đau rát, khàn tiếng rõ rệt hơn.
• Rượu bia và các loại đồ uống có cồn: Cồn làm giảm độ ẩm bề mặt niêm mạc, đồng thời kích thích gây viêm và tăng nguy cơ trào ngược dạ dày - thực quản. Trào ngược kéo dài là một trong những nguyên nhân thường gặp gây khàn tiếng mạn tính và mất tiếng tái phát.
• Nước đá và đồ uống quá lạnh: Nhiệt độ quá thấp có thể gây co mạch đột ngột vùng họng và thanh quản, làm nặng thêm tình trạng viêm hoặc kích ứng ở những người vốn đã bị đau họng, viêm thanh quản. Vì vậy nên ưu tiên nước ấm hoặc nước ở nhiệt độ phòng.
• Nước ngọt có gas: Đồ uống có gas dễ gây đầy bụng, làm tăng áp lực ổ bụng và nguy cơ trào ngược axit lên thực quản và thanh quản. Điều này có thể khiến triệu chứng khàn giọng kéo dài, đặc biệt ở người đã có sẵn trào ngược dạ dày - thực quản.
• Đồ uống quá ngọt hoặc chứa nhiều đường: Lượng đường cao tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển trong khoang miệng - họng, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn và viêm họng. Khi cổ họng đang viêm, nên hạn chế tối đa các loại nước giải khát nhiều đường.

Lưu ý quan trọng giúp phục hồi giọng nhanh và an toàn

Bên cạnh việc lựa chọn thức uống phù hợp, một số nguyên tắc chăm sóc thanh quản đúng cách sẽ giúp quá trình hồi phục diễn ra nhanh hơn và giảm nguy cơ khàn tiếng tái phát.

• Hạn chế nói nhiều, nói to hoặc la hét: Dây thanh cần thời gian nghỉ ngơi để phục hồi. Việc cố gắng nói liên tục, đặc biệt là nói lớn trong khi đang khàn giọng, có thể làm tổn thương sâu hơn lớp niêm mạc và kéo dài tình trạng mất tiếng.
• Duy trì đủ nước với nước ấm trong ngày: Uống nước đều đặn, ưu tiên nước ấm, giúp giữ ẩm niêm mạc họng và làm loãng dịch nhầy. Điều này hỗ trợ quá trình lành viêm và giúp phát âm dễ dàng hơn.
• Súc miệng với nước muối ấm: Nước muối ấm có tác dụng làm sạch vùng họng, hỗ trợ giảm vi khuẩn và giảm phù nề nhẹ ở niêm mạc. Có thể áp dụng 2 - 3 lần mỗi ngày nếu không có chống chỉ định đặc biệt.
• Giữ ấm vùng cổ và hạn chế gió lạnh, điều hòa mạnh: Vùng cổ cần được giữ ấm, đặc biệt khi thời tiết lạnh hoặc khi ngồi lâu trong phòng điều hòa. Không khí quá lạnh và khô có thể làm niêm mạc họng dễ bị kích ứng hơn.
• Tránh khói thuốc lá và môi trường ô nhiễm: Khói thuốc và bụi mịn là các yếu tố kích thích mạnh với thanh quản. Người bị khàn tiếng nên tránh hoàn toàn việc hút thuốc và hạn chế tối đa tiếp xúc với khói bụi, hóa chất.
• Không tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng viêm kéo dài: Thuốc chỉ nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là kháng sinh, corticoid hoặc các thuốc kháng viêm dạng uống hoặc xịt. Việc tự dùng thuốc có thể che lấp triệu chứng, gây tác dụng phụ hoặc làm chậm quá trình chẩn đoán bệnh lý nền.
• Đi khám khi khàn giọng kéo dài hoặc kèm dấu hiệu bất thường: Nếu khàn tiếng, mất tiếng kéo dài trên 2 - 3 tuần, hoặc kèm theo khó thở, nuốt nghẹn, đau nhiều, ho ra máu, sụt cân không rõ lý do, người bệnh cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa Tai - Mũi - Họng để được thăm khám và xử trí kịp thời.

Tình trạng khàn tiếng hay mất tiếng phần lớn là do viêm thanh quản hoặc lạm dụng giọng nói và có thể cải thiện bằng các loại thức uống lành tính, dễ áp dụng tại nhà. Việc hiểu rõ khàn giọng mất tiếng uống gì giúp bạn chủ động hỗ trợ quá trình phục hồi và giảm khó chịu nhanh hơn. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, bạn nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị đúng nguyên nhân, tránh biến chứng ảnh hưởng lâu dài đến dây thanh.