HPV lây qua đường nào? Biện pháp phòng ngừa hiệu quả

HPV là tác nhân hàng đầu gây ra ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư khoang miệng và nhiều loại ung thư khác. Theo thống kê, khoảng 11-12% dân số toàn cầu, tương đương 700 - 800 triệu người, đang nhiễm HPV ở cả nam và nữ. Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm HPV cũng có xu hướng gia tăng, dao động từ 8 - 11% tùy theo khu vực. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, virus này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người bệnh. Vậy HPV lây qua đường nào?

Virus HPV lây qua đường nào?

Để chủ động phòng tránh các bệnh do virus HPV gây ra, việc nắm rõ các con đường lây nhiễm của virus này đóng vai trò rất quan trọng. Nhiều người thắc mắc: “HPV lây qua đường nào?” bởi hiểu được cách thức lây truyền sẽ giúp tăng hiệu quả phòng ngừa và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Lây qua đường tình dục

Virus HPV chủ yếu lây truyền qua quan hệ tình dục, bao gồm tiếp xúc trực tiếp với cơ quan sinh dục hoặc quan hệ bằng miệng. Các chuyên gia nhận định rằng bất kỳ ai đã từng có quan hệ tình dục đều có nguy cơ nhiễm loại virus này.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), ít nhất 50% dân số có thể nhiễm HPV vào một thời điểm nào đó trong đời. Trong vòng 10 năm đầu sau khi bắt đầu quan hệ tình dục, nguy cơ mắc virus là khoảng 25%, và trong suốt cuộc đời, tỷ lệ này có thể tăng lên đến 80%.

Điều đáng lo ngại là HPV thường không gây ra triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, khiến người nhiễm khó phát hiện và kiểm soát sự lây lan.

Thực tế, virus HPV có thể lây từ người nhiễm sang người khỏe mạnh ngay cả khi chưa xuất hiện dấu hiệu bệnh. Nguy cơ lây nhiễm không chỉ phụ thuộc vào số lượng bạn tình, mà ngay cả khi chỉ có một bạn tình duy nhất, bạn vẫn có thể mắc virus nếu đối phương từng có quan hệ với nhiều người trước đó.

Lây qua tiếp xúc gián tiếp

Do có khả năng tồn tại trong môi trường khô ráo và chịu nhiệt tốt, virus HPV không chỉ lây truyền qua đường tình dục mà còn có thể lây nhiễm qua tiếp xúc gián tiếp. Những vật dụng cá nhân như đồ lót, dụng cụ cắt móng hoặc thiết bị y tế chưa được khử trùng kỹ lưỡng có thể là nguồn lây bệnh. Ngoài ra, HPV có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp da kề da, đặc biệt ở các vùng như âm hộ hoặc hậu môn.

Lây truyền từ mẹ sang con

Trong một số trường hợp, HPV có thể lây từ mẹ sang con. Khi người mẹ bị nhiễm HPV tuýp 6 hoặc 11 đang hoạt động, virus có thể truyền sang trẻ sơ sinh khi em bé đi qua đường sinh tự nhiên và hít phải dịch tiết nhiễm bệnh. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy HPV không làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non hay gây ra biến chứng nghiêm trọng trong thai kỳ. Tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con cũng rất thấp, nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp, trẻ sơ sinh có thể phát triển mụn cóc ở cổ họng hoặc mắc bệnh đa bướu gai đường hô hấp.

Nếu từng nhiễm HPV và đang có kế hoạch mang thai, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định xem có cần thực hiện xét nghiệm HPV hay không. Việc xét nghiệm giúp đánh giá cơ thể có còn nhiễm virus hay đã tự đào thải, đặc biệt đối với những chủng có nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung. Dựa trên kết quả kiểm tra, bác sĩ sẽ đưa ra các khuyến nghị phù hợp nhằm bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Trường hợp nhiễm HPV nhóm nguy cơ cao, bác sĩ sẽ theo dõi sát sao trong suốt thai kỳ để đảm bảo an toàn. Nếu xuất hiện mụn cóc sinh dục, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ và vị trí tổn thương để đưa ra phương án điều trị thích hợp, có thể tiến hành ngay hoặc trì hoãn sau sinh. Nếu mụn cóc gây cản trở quá trình sinh nở, việc loại bỏ chúng là cần thiết để tránh ảnh hưởng đến mẹ và bé.

Nhiễm virus HPV có nguy cơ gây ra những bệnh gì?

Bên cạnh mối quan tâm về HPV lây qua đường nào, nhiều người cũng thắc mắc loại virus này có thể gây ra những bệnh lý nguy hiểm nào. Trên thực tế, HPV có thể tồn tại trong cơ thể nhiều năm mà không biểu hiện triệu chứng rõ ràng, khiến việc phát hiện trở nên khó khăn. Loại virus này có khả năng gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, từ các tổn thương da lành tính cho đến các bệnh ung thư nguy hiểm, bao gồm:

Ung thư cổ tử cung

Đây là bệnh lý ác tính hình thành tại lớp tế bào lót cổ tử cung – bộ phận nằm ở phần dưới của tử cung, nối với âm đạo. Khi các tế bào phát triển bất thường và mất kiểm soát, chúng có thể tạo thành khối u trong cổ tử cung.

HPV là tác nhân chính gây ra bệnh, với tỷ lệ lên đến 99,7% trong các trường hợp mắc. Các chủng virus phổ biến nhất gây bệnh là HPV 16, 18, cùng với 31, 33, 45. Theo WHO, mỗi năm có hơn 604.000 ca mắc mới và khoảng 342.000 trường hợp tử vong do ung thư cổ tử cung trên toàn cầu.

Ung thư âm hộ

Đây là một loại ung thư xảy ra trên bề mặt cơ quan sinh dục ngoài của nữ giới, thường ảnh hưởng đến môi lớn, môi bé và vùng đáy chậu. Bệnh có thể biểu hiện dưới dạng khối u hoặc vết loét gây ngứa ngáy khó chịu. Nghiên cứu cho thấy HPV 16, 33 và 18 là những chủng có liên quan nhiều nhất đến ung thư âm hộ. Năm 2020, trên thế giới ghi nhận khoảng 45.240 ca mắc mới, trong đó có 17.427 ca tử vong.

Ung thư âm đạo

Đây là bệnh ung thư xảy ra trong âm đạo – ống cơ nối tử cung với bộ phận sinh dục ngoài. Khi các tế bào tại đây phát triển bất thường và không được kiểm soát, chúng có thể lan rộng và di căn đến những cơ quan khác. HPV 16 và 18 là hai tuýp chủ yếu gây ra từ 50 - 65% các trường hợp ung thư âm đạo. Đây là dạng ung thư hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 1 - 2% trong tổng số các bệnh ung thư phụ khoa. Theo ước tính năm 2022 tại Hoa Kỳ, có khoảng 8.870 ca mắc mới và 1.630 trường hợp tử vong do ung thư âm đạo và các cơ quan sinh dục nữ khác.

Ung thư hậu môn

Bệnh ung thư này bao gồm nhiều loại, như ung thư biểu mô tế bào vảy, ung thư tuyến, ung thư hạch, hay ung thư biểu mô basaloid. Đây là một trong những dạng ung thư có mức độ nguy hiểm cao, đặc biệt ở nam giới nhiễm HPV. Hai tuýp HPV 16 và 18 là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh. Thống kê năm 2020 cho thấy có khoảng 50.685 người trên toàn thế giới được chẩn đoán mắc ung thư hậu môn, trong đó 19.293 ca tử vong.

Ung thư dương vật

Ung thư dương vật xuất phát từ sự phát triển bất thường và không kiểm soát của tế bào tại cơ quan này. Bệnh thường khởi phát từ lớp da ngoài của dương vật và có nguy cơ lan rộng sang các bộ phận khác trong cơ thể. Những trường hợp không cắt bao quy đầu hoặc có tiền sử nhiễm HPV có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. HPV có mặt trong khoảng 30 - 50% số ca ung thư dương vật, với hai tuýp 16 và 18 là tác nhân chính, gây ra từ 30 - 90% số trường hợp.

Ung thư vòm họng

Loại ung thư này bao gồm ung thư mũi hầu (phần trên của họng), ung thư hầu họng (vùng giữa họng) và ung thư hạ họng (vị trí thấp nhất của họng). HPV 16 và 18 có liên quan đến khoảng 70% trường hợp ung thư vòm họng.

Tổn thương tiền ung thư và loạn sản

Nhiễm HPV kéo dài có thể gây ra các tổn thương tiền ung thư, khiến tế bào có những thay đổi bất thường. Dù chưa phải là ung thư, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, những tổn thương này có thể tiến triển thành ung thư trong tương lai.

Biện pháp phòng nguy cơ lây nhiễm HPV

Virus HPV chủ yếu lây qua đường tình dục. Việc sử dụng bao cao su khi quan hệ có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm, nhưng không thể bảo vệ hoàn toàn, vì những vùng da không được bao phủ vẫn có khả năng tiếp xúc với virus. Do đó, để phòng tránh HPV, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

Tiêm vắc xin HPV

Tiêm vắc xin HPV là phương pháp hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất giúp ngăn ngừa virus HPV. Vắc xin giúp cơ thể phát triển miễn dịch, chống lại sự xâm nhập và gây bệnh của virus Human Papilloma (HPV). Ngoài ra, vắc xin HPV còn có tác dụng phòng ngừa ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, các tổn thương tiền ung thư, loạn sản, mụn cóc sinh dục và các bệnh lý liên quan do virus này gây ra, dành cho cả nam và nữ.

Hiện nay, Việt Nam có hai loại vắc xin HPV được cấp phép sử dụng: Gardasil 4 và Gardasil 9. Trong đó:

• Gardasil 4 bảo vệ chống lại 4 chủng HPV (6, 11, 16, 18) và được khuyến nghị cho trẻ em gái và phụ nữ từ 9-26 tuổi.

• Gardasil 9 là loại vắc xin mở rộng hơn, phù hợp cho cả nam và nữ từ 9 tuổi đến dưới 46 tuổi, giúp phòng ngừa 9 chủng virus HPV phổ biến (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58). Loại vắc xin này mang lại hiệu quả bảo vệ trên 90%, giúp ngăn ngừa ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, mụn cóc sinh dục và các tổn thương tiền ung thư hoặc loạn sản.

Tầm soát ung thư cổ tử cung

Để giảm nguy cơ nhiễm HPV, phụ nữ từ 21 tuổi trở lên nên thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ. Đây là phương pháp giúp phát hiện sớm các tế bào bất thường tại cổ tử cung, từ đó ngăn chặn nguy cơ phát triển thành ung thư. Nhờ tầm soát, những biến đổi tế bào có thể được phát hiện trước khi chuyển thành ung thư, cho phép can thiệp và điều trị kịp thời, giúp tăng cơ hội sống và giảm thiểu mức độ điều trị cần thiết.

Quan hệ tình dục an toàn

Duy trì thói quen quan hệ tình dục an toàn là một cách hiệu quả để hạn chế nguy cơ lây nhiễm HPV. Ngoài việc sử dụng biện pháp bảo vệ như bao cao su, bạn cũng có thể giảm nguy cơ nhiễm virus bằng cách chung thủy với một bạn tình và tránh quan hệ quá sớm, giúp bảo vệ cổ tử cung khi vẫn còn trong quá trình phát triển.

Tiêm HPV an toàn, uy tín ở đâu?

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ đáng tin cậy cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin HPV chất lượng cao, giúp phòng ngừa ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, mụn cóc sinh dục và các bệnh lý do virus HPV gây ra.

Lý do nên chọn tiêm HPV tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu:

• Nguồn vắc xin chính hãng: Cung cấp vắc xin HPV Gardasil 4 và Gardasil 9 được nhập khẩu chính ngạch, bảo quản theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn và hiệu quả.

• Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm: Bác sĩ và nhân viên y tế có chuyên môn cao, tư vấn tận tình, theo dõi sát sao trước và sau tiêm.

• Cơ sở vật chất hiện đại: Hệ thống trung tâm rộng rãi, thoáng mát, trang bị đầy đủ tiện nghi, mang đến trải nghiệm thoải mái cho khách hàng.

• Dịch vụ chuyên nghiệp, đặt lịch linh hoạt: Hỗ trợ tư vấn online, đặt lịch hẹn trước giúp tiết kiệm thời gian, giảm thiểu chờ đợi.

• Theo dõi và nhắc lịch tiêm: Hệ thống quản lý giúp nhắc lịch tiêm đúng hạn, đảm bảo khách hàng hoàn thành đủ liệu trình để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu.

Hãy đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và tiêm vắc xin HPV an toàn, bảo vệ sức khỏe toàn diện!

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về virus HPV cũng như HPV lây qua đường nào. Hiện nay, số ca ung thư liên quan đến HPV ở cả nam và nữ đang có xu hướng gia tăng, gây ra gánh nặng đáng kể cho người bệnh, gia đình và xã hội. Do đó, tiêm vắc xin HPV, thực hiện tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ và duy trì đời sống tình dục an toàn là những giải pháp hiệu quả giúp phòng tránh virus HPV một cách tiết kiệm và bền vững.

Xem thêm:

Dấu hiệu nhiễm HPV và cách phòng ngừa bạn nên biết

HPV ở miệng: Nguy cơ cao gây ung thư vòm họng!