Hay bị sôi bụng về đêm: Nguyên nhân, cảnh báo và cách khắc phục hay bị sôi bụng về đêm

Bạn thường xuyên bị sôi bụng vào ban đêm gây cảm giác khó chịu và ảnh hưởng đến giấc ngủ? Tình trạng hay bị sôi bụng về đêm không chỉ làm bạn mất ngủ mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề về tiêu hóa. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng cũng như những biện pháp phòng tránh và điều trị phù hợp để cải thiện tình trạng này.

Nguyên nhân gây bị sôi bụng vào ban đêm

Sôi bụng vào ban đêm là tình trạng bụng phát ra tiếng ùng ục, cảm giác cồn cào, đầy hơi hoặc khó chịu khi nằm nghỉ. Hiện tượng này có thể chỉ là phản ứng sinh lý bình thường của hệ tiêu hóa, nhưng nếu xảy ra thường xuyên, kèm theo đau bụng, tiêu chảy hoặc mất ngủ, thì có thể là dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa hoặc bệnh lý đường ruột.

Hiện tượng sôi bụng về đêm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Thực phẩm khó tiêu

Các món ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, sữa, phô mai, đậu nành, hoặc đồ uống có gas dễ gây lên men trong ruột. Quá trình này tạo khí, khiến bụng sôi và đầy hơi. Người có hệ tiêu hóa yếu hoặc thiếu men lactase (không dung nạp lactose) càng dễ gặp tình trạng này.

Căng thẳng, stress kéo dài

Hệ tiêu hóa và hệ thần kinh trung ương có mối liên hệ chặt chẽ. Khi cơ thể căng thẳng, hormone cortisol và adrenaline tăng cao làm thay đổi nhu động ruột, dẫn đến sôi bụng, tiêu chảy hoặc co thắt dạ dày. Vì vậy, người hay lo lắng, mất ngủ hoặc làm việc căng thẳng thường dễ bị sôi bụng vào ban đêm.

Ăn muộn hoặc ăn quá no trước khi ngủ

Khi ăn sát giờ đi ngủ, dạ dày vẫn phải hoạt động mạnh để tiêu hóa thức ăn trong khi cơ thể đang ở trạng thái nghỉ ngơi. Điều này khiến nhu động ruột tăng, sinh hơi và phát ra tiếng sôi bụng. Ngoài ra, nằm ngay sau khi ăn còn làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày - thực quản, gây nóng rát, ợ hơi hoặc khó ngủ.

Rối loạn tiêu hóa và hội chứng ruột kích thích (IBS)

Người mắc hội chứng ruột kích thích thường có biểu hiện sôi bụng, đau âm ỉ vùng bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón xen kẽ. Triệu chứng thường rõ hơn vào ban đêm hoặc sau khi ăn. Đây là bệnh mạn tính liên quan đến sự nhạy cảm quá mức của ruột, chịu ảnh hưởng bởi stress và chế độ ăn.

Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột

Ruột chứa hàng tỷ lợi khuẩn giúp tiêu hóa thức ăn và ức chế vi khuẩn có hại. Khi lượng lợi khuẩn giảm do dùng kháng sinh lâu ngày, ăn uống kém khoa học hoặc stress, quá trình lên men bị rối loạn, sinh nhiều khí và gây sôi bụng.

Hay bị sôi bụng về đêm có nguy hiểm không?

Sôi bụng nhẹ, thoáng qua thường không nguy hiểm và có thể tự cải thiện sau vài ngày điều chỉnh ăn uống. Tuy nhiên, nếu tình trạng xảy ra liên tục, kèm theo các triệu chứng dưới đây, bạn cần đi khám sớm:

• Đau bụng âm ỉ hoặc quặn thắt.
• Tiêu chảy, táo bón hoặc phân lỏng kéo dài.
• Đầy hơi, buồn nôn, ợ chua.
• Sụt cân, mệt mỏi, mất ngủ.
• Xuất hiện máu trong phân hoặc nôn ra dịch lạ.

Những dấu hiệu này có thể cảnh báo các bệnh như viêm dạ dày, loét dạ dày - tá tràng, rối loạn hấp thu, viêm đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích.

Khi nào sôi bụng về đêm là dấu hiệu bệnh lý?

Bạn nên đi khám chuyên khoa tiêu hóa khi:

• Sôi bụng xuất hiện hầu như mỗi đêm và kéo dài trên 2 tuần.
• Có kèm đau bụng, tiêu chảy, hoặc trào ngược dạ dày.
• Cảm giác chướng bụng, ăn không tiêu, giảm cân không rõ nguyên nhân.

Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm cần thiết như siêu âm bụng, nội soi dạ dày - đại tràng, xét nghiệm phân hoặc test hơi thở để xác định nguyên nhân và điều trị đúng hướng.

Cách khắc phục tình trạng sôi bụng về đêm

Bổ sung men vi sinh

Men vi sinh chứa các lợi khuẩn như Lactobacillus và Bifidobacterium giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm sinh khí và hỗ trợ tiêu hóa. Nên dùng sau bữa ăn hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt sau khi sử dụng kháng sinh.

Điều chỉnh thói quen ăn uống

• Không ăn quá no và tránh ăn muộn: Nên ăn tối trước khi ngủ 2 - 3 tiếng.
• Tránh thực phẩm sinh hơi: Như đậu nành, bắp, bắp cải, đồ chiên rán, nước có gas, rượu bia.
• Ăn chậm, nhai kỹ: Giúp giảm áp lực cho dạ dày, hạn chế lên men.
• Tăng rau xanh và trái cây tươi: Cung cấp chất xơ giúp tiêu hóa tốt và giảm táo bón.

Giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ

• Duy trì thói quen ngủ đúng giờ, tránh thức khuya.
• Tập hít thở sâu, thiền, yoga hoặc đi bộ nhẹ sau bữa tối để kích thích nhu động ruột tự nhiên và giúp thư giãn.
• Hạn chế sử dụng điện thoại, cà phê hoặc chất kích thích trước khi ngủ.

Tóm lại, tình trạng hay bị sôi bụng về đêm có thể được cải thiện đáng kể thông qua việc điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống. Hãy tập thói quen ăn tối sớm hơn, chọn các thực phẩm dễ tiêu hóa, nhai kỹ và tránh xa đồ uống có ga, rượu bia vào buổi tối. Đồng thời, việc quản lý căng thẳng cũng đóng vai trò then chốt trong việc làm dịu hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu sôi bụng kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng khác như đau bụng dữ dội, tiêu chảy kéo dài, nôn mửa hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân, bạn tuyệt đối không nên chủ quan mà cần đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng không đáng có.