Giời leo ở tay và nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách xử lý hiệu quả

Trong đời sống hàng ngày, không ít người gặp phải tình trạng nổi mụn nước đau rát ở tay và được dân gian gọi là “giời leo”. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu đúng về nguyên nhân gây ra tình trạng này cũng như các biện pháp điều trị khoa học. Việc nhầm lẫn giời leo với các bệnh da liễu khác như dị ứng, viêm da tiếp xúc hay côn trùng cắn không chỉ khiến bệnh kéo dài mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Bài viết dưới đây cung cấp thông tin chi tiết, giúp bạn phân biệt đúng bệnh giời leo ở tay và có hướng xử lý phù hợp, tránh những hậu quả không mong muốn.

Giời leo ở tay là gì? Nhận biết sớm để điều trị đúng cách

Giời leo là cách gọi dân gian của bệnh zona thần kinh – một bệnh do virus varicella-zoster gây ra. Đây cũng là loại virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi người bệnh khỏi thủy đậu, virus không bị tiêu diệt hoàn toàn mà vẫn tồn tại âm thầm trong hệ thần kinh. Nhiều năm sau, khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc cơ thể chịu nhiều áp lực, virus có thể tái hoạt động và gây nên tình trạng giời leo.

Ở những người bị giời leo ở tay, virus tấn công vào dây thần kinh ngoại biên ở khu vực cánh tay hoặc bàn tay, gây ra các tổn thương trên da tương ứng theo đường đi của dây thần kinh. Đây là lý do vùng tay, nơi thường xuyên vận động và tiếp xúc rất dễ xuất hiện tình trạng này. Dấu hiệu đặc trưng của giời leo ở tay gồm:

• Cảm giác nóng rát, ngứa ngáy hoặc đau âm ỉ tại một vùng nhỏ trên tay, thường là triệu chứng đầu tiên.
• Sau 1 – 2 ngày, các nốt mẩn đỏ xuất hiện, nhanh chóng chuyển thành mụn nước nhỏ li ti, xếp thành từng cụm.
• Mụn nước chứa dịch trong, có thể vỡ ra sau vài ngày, khô lại và đóng vảy.
• Cảm giác đau rát, nhức như bị bỏng hoặc kim châm là đặc điểm điển hình, khác biệt với các bệnh ngoài da thông thường.

Càng phát hiện sớm tình trạng giời leo ở tay thì khả năng điều trị thành công và tránh biến chứng càng cao.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây giời leo ở tay

Nguyên nhân cốt lõi gây giời leo ở tay chính là do virus varicella-zoster tái hoạt động. Nhưng điều gì khiến virus này “thức tỉnh”? Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát bệnh bao gồm:

• Hệ miễn dịch suy yếu: Người lớn tuổi, người mắc bệnh mạn tính (như tiểu đường, ung thư,...), người đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị zona.
• Stress và thiếu ngủ: Áp lực kéo dài, mệt mỏi thường xuyên khiến hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả, tạo điều kiện cho virus hoạt động trở lại.
• Tiếp xúc với người đang bị zona hoặc thủy đậu: Virus có thể lây truyền nếu chạm vào vùng da tổn thương chứa dịch.
• Tiền sử từng mắc thủy đậu: Gần như tất cả những người từng bị thủy đậu đều có nguy cơ bị zona trong đời.

Theo đó, tay là khu vực phải vận động thường xuyên, dễ bị va chạm, trầy xước hoặc chịu áp lực từ công việc, sinh hoạt hàng ngày. Điều này có thể làm kích thích các dây thần kinh ngoại biên ở tay, nơi virus “ngủ yên”, khiến chúng tái hoạt động.

Giời leo ở tay có nguy hiểm không? Khi nào cần đi khám?

Trong đa số trường hợp bệnh, giời leo ở tay thường không quá nguy hiểm và có thể khỏi trong vòng 2 – 4 tuần nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu chủ quan hoặc điều trị sai cách, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Một số biến chứng đáng lo ngại bao gồm:

• Đau sau zona (postherpetic neuralgia): Là tình trạng đau rát kéo dài dù vùng da đã lành, có thể dai dẳng hàng tháng hoặc thậm chí cả năm, ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống.
• Nhiễm trùng da thứ phát: Gãi, chọc mụn nước hoặc bôi thuốc không rõ nguồn gốc có thể làm nhiễm trùng lan rộng, mưng mủ, sưng tấy.
• Lây lan sang vùng da khác hoặc cho người khác: Đặc biệt là với trẻ em hoặc người chưa từng tiêm vắc xin thủy đậu.

Cần đi khám ngay nếu bạn gặp các dấu hiệu sau:

• Mụn nước lan rộng, có mủ hoặc đau dữ dội không dứt.
• Sốt cao, mệt mỏi toàn thân, đau nhức cơ thể.
• Tổn thương gần mắt, mặt, tai, đây là các vùng có nguy cơ cao gây biến chứng nghiêm trọng.
• Người bệnh có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch yếu.

Cách xử lý và điều trị giời leo ở tay

Tự chăm sóc tại nhà:

• Giữ vùng da tổn thương khô, sạch: Tránh để vùng mụn nước tiếp xúc với nước hoặc bụi bẩn.
• Không chọc vỡ mụn nước: Tránh nguy cơ nhiễm trùng nặng và để lại sẹo vĩnh viễn.
• Mặc quần áo rộng rãi, thông thoáng: Giúp giảm ma sát lên da.
• Chườm lạnh nhẹ nhàng để giảm đau và làm dịu cảm giác nóng rát.

Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và hướng dẫn y tế:

• Thuốc kháng virus: Như acyclovir, famciclovir hoặc valacyclovir, hiệu quả cao nhất nếu dùng trong 72 giờ đầu khi xuất hiện triệu chứng.
• Thuốc giảm đau, kháng viêm: Dành cho người bị đau nhiều hoặc khó ngủ.
• Kem bôi ngoài da: Giúp làm dịu da, kháng viêm và hỗ trợ lành vết thương.

Tuyệt đối không dùng thuốc Nam, thuốc bôi dân gian chưa qua kiểm chứng. Nhiều trường hợp đã dẫn đến nhiễm trùng nặng hoặc để lại sẹo sâu vì sử dụng sai cách.

Cách phòng ngừa giời leo tái phát và chăm sóc làn da khỏe mạnh

Tăng cường sức đề kháng tự nhiên

• Ngủ đủ giấc, ăn uống cân bằng, khoa học, hạn chế sử dụng rượu bia, chất kích thích.
• Tập thể dục nhẹ nhàng để cải thiện hệ miễn dịch.
• Tránh căng thẳng, làm việc quá sức.

Giữ vệ sinh da

• Tắm rửa sạch sẽ mỗi ngày.
• Tránh để da bị xây xát, nhiễm khuẩn, đặc biệt ở vùng tay.

Tiêm vắc xin phòng zona thần kinh

Đây là biện pháp chủ động hiệu quả nhất hiện nay giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh cũng như các biến chứng nghiêm trọng.

• Vắc xin phòng zona thần kinh được khuyến nghị cho người từ 50 tuổi trở lên hoặc người có hệ miễn dịch yếu.
• Vắc xin giúp giảm tới 90% nguy cơ mắc bệnh zona và giảm đáng kể tình trạng đau sau zona.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn về lịch tiêm chủng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

Giời leo ở tay là tình trạng phổ biến nhưng không thể xem nhẹ. Việc nhận diện đúng bệnh, hiểu rõ nguyên nhân, chăm sóc đúng cách và chủ động phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ làn da và sức khỏe tổng thể một cách hiệu quả. Đừng chủ quan với những dấu hiệu nhỏ như mẩn đỏ hay đau rát vùng tay, đó có thể là lời cảnh báo bệnh giời leo. Chủ động tiêm vắc xin zona chính là biện pháp bảo vệ lâu dài cho bạn và những người thân yêu trong gia đình.

Bạn đang trong độ tuổi có nguy cơ cao? Hãy đặt lịch tiêm vắc xin phòng zona ngay hôm nay tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để chủ động bảo vệ sức khỏe!