Giời leo ở mắt là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị an toàn

Nhiễm trùng do virus varicella-zoster, hay còn gọi là giời leo, thường xuất hiện ở da, đặc biệt tại các vùng da nhạy cảm như quanh mắt. Khi tình trạng này xảy ra, nó không chỉ ảnh hưởng tới thể chất mà còn có thể gây nguy hiểm cho thị lực. Do đó, việc nhận diện sớm dấu hiệu giời leo ở mắt, điều trị đúng và kịp thời là vô cùng quan trọng.

Giời leo ở mắt là gì? Triệu chứng nhận biết sớm

Giời leo ở mắt chính là bệnh zona thần kinh do virus varicella-zoster gây ra. Loại virus này cũng chính là tác nhân gây bệnh thủy đậu. Sau khi mắc thủy đậu, virus không bị tiêu diệt hoàn toàn mà tồn tại dưới dạng tiềm ẩn trong cơ thể, đặc biệt ở các hạch thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể tái hoạt động và gây ra bệnh giời leo tại nhiều vị trí trên cơ thể. Khi xuất hiện ở vùng mắt, virus gây ra phản ứng viêm mạnh tại da và niêm mạc quanh hốc mắt. Những vùng bị tổn thương có thể bao gồm mí mắt, lông mày, trán và thậm chí lan tới giác mạc.

Triệu chứng phổ biến

• Cảm giác nóng rát, ngứa ran quanh vùng mắt, thường là dấu hiệu cảnh báo đầu tiên.
• Xuất hiện các mụn nước nhỏ li ti, tập trung thành chùm ở vùng da quanh mắt. Sau vài ngày, các mụn nước này vỡ ra, chảy dịch rồi đóng vảy.
• Sưng đỏ, đau nhức vùng mí mắt, đôi khi lan sang thái dương hoặc gò má.
• Một số trường hợp có thể kèm theo đau đầu nhẹ, mệt mỏi hoặc sốt nhẹ.

Phân biệt với bệnh khác

• Lẹo mắt: Là tình trạng viêm tuyến bã ở mí mắt, thường chỉ sưng đỏ một bên mí, không có mụn nước.
• Viêm kết mạc: Gây đỏ mắt, ra ghèn nhưng không có mụn nước, không đau rát lan rộng.

Tình trạng giời leo ở mắt thì mụn nước có dạng chùm, gây đau rát mạnh đồng thời xuất hiện cùng lúc nhiều triệu chứng toàn thân hơn.

Nguyên nhân gây giời leo ở mắt và đối tượng dễ mắc phải

Virus varicella-zoster

Đây là loại virus cùng họ với virus herpes, thường tiềm ẩn trong cơ thể người từng mắc thủy đậu. Sau nhiều năm không hoạt động, virus có thể tái bùng phát khi gặp điều kiện thuận lợi, đặc biệt là khi hệ miễn dịch của cơ thể bị suy yếu.

Những người dễ bị giời leo ở mắt

• Người từng mắc thủy đậu khi còn nhỏ.

• Người lớn tuổi (trên 50 tuổi) do hệ miễn dịch bắt đầu suy yếu theo tuổi tác.
• Người đang bị stress kéo dài, thiếu ngủ, làm việc quá sức.
• Người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, bệnh gan, thận.
• Bệnh nhân đang điều trị ung thư, HIV/AIDS hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Theo số liệu thống kê, có khoảng 1/3 người sẽ mắc zona thần kinh (trong đó có thể là tình trạng giời leo ở mắt) ít nhất một lần trong đời.

Giời leo ở mắt có nguy hiểm không? Biến chứng cần lưu ý

Nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực

Nếu virus lan đến các cấu trúc sâu hơn trong mắt như giác mạc hoặc dây thần kinh thị giác, nó có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng như:

• Viêm giác mạc, gây đau nhức, sợ ánh sáng, mờ mắt.
• Tổn thương dây thần kinh thị giác, dẫn đến suy giảm hoặc mất thị lực.
• Để lại sẹo trên giác mạc làm giảm khả năng nhìn lâu dài.

Biến chứng phổ biến

• Viêm kết mạc, viêm màng bồ đào (một phần của mắt có vai trò quan trọng trong việc cung cấp máu cho mắt).
• Đau thần kinh sau zona (postherpetic neuralgia): Cảm giác đau có thể kéo dài nhiều tuần, thậm chí vài tháng sau khi tổn thương da đã lành.
• Nhiễm trùng thứ phát: Khi người bệnh gãi hoặc tự ý nặn mụn nước khiến vi khuẩn xâm nhập và làm vết thương nặng hơn.

Khi nào cần đến cơ sở y tế

• Mắt bị sưng lớn, đỏ, nhức, nhìn mờ hoặc đau dữ dội.
• Mụn nước lan nhanh, sốt cao hoặc xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.
• Điều trị tại nhà nhưng sau 3 – 5 ngày không có dấu hiệu cải thiện.

Cách điều trị giời leo an toàn và hiệu quả

Điều trị y tế:

Tùy vào từng trường hợp bệnh mà các bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng đơn thuốc cụ thể:

• Thuốc kháng virus: Nhóm thuốc như acyclovir, valacyclovir nên được dùng trong vòng 72 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng để rút ngắn thời gian mắc bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.
• Thuốc giảm đau, kháng viêm: Giúp giảm cảm giác khó chịu và hỗ trợ hồi phục tổn thương.
• Thuốc tra mắt, nhỏ mắt: Được kê đơn trong trường hợp có viêm kết mạc hoặc đau nhức sâu trong hốc mắt.

Chăm sóc tại nhà:

• Giữ vùng tổn thương quanh mắt luôn sạch sẽ bằng cách rửa nhẹ nhàng bằng nước muối sinh lý.
• Không gãi, chà xát hay tự ý xử lý mụn nước để tránh khiến cho mụn lan rộng hơn, gây nhiễm trùng.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước, ăn thực phẩm giàu vitamin A, C để tăng cường đề kháng.

Tuyệt đối tránh:

• Sử dụng các bài thuốc dân gian chưa được kiểm chứng như đắp lá, dùng thuốc bôi không rõ nguồn gốc.
• Tự ý dùng thuốc corticoid hoặc kháng sinh khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

Cách phòng ngừa giời leo ở mắt

Tăng cường hệ miễn dịch

• Ngủ đủ 7 – 8 tiếng mỗi ngày, tránh căng thẳng kéo dài.
• Tăng cường rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu kẽm và vitamin C.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá.

Giữ vệ sinh cá nhân

• Thường xuyên rửa tay sạch bằng xà phòng.
• Tránh tiếp xúc gần với người đang bị zona hoặc thủy đậu, đặc biệt nếu bạn chưa từng mắc bệnh.

Tiêm vắc xin zona

Bộ Y tế khuyến cáo mọi người từ 50 tuổi trở lên nên tiêm vắc xin phòng zona thần kinh để ngăn ngừa tái phát và giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu mắc phải. Tại Việt Nam, vắc xin zona đã được cung cấp tại các trung tâm tiêm chủng lớn và uy tín như Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, người dân hoàn toàn có thể an tâm khi thực hiện tiêm phòng. Việc chủ động tiêm ngừa vắc xin chính là một bước quan trọng để giữ gìn sức khỏe lâu dài cho chính bạn và những người thân yêu.

Giời leo ở mắt là tình trạng không thể chủ quan. Việc nhận biết sớm triệu chứng giời leo ở mắt, điều trị kịp thời và phòng ngừa đúng cách sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ xảy ra biến chứng, bảo vệ thị lực của bạn cũng như những người thân yêu trong gia đình hiệu quả. Đừng chủ quan nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường quanh mắt như nóng rát, nổi mụn nước. Hãy đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị đúng phác đồ. Sức khỏe đôi mắt chính là chìa khóa cho chất lượng cuộc sống lâu dài.