Giải phẫu móng chân: Cấu tạo, chức năng và bệnh lý thường gặp

Móng chân thường bị bỏ quên trong chăm sóc hằng ngày, nhưng chỉ cần một vấn đề nhỏ như nấm móng hay móng mọc ngược cũng có thể gây đau đớn, hạn chế vận động và ảnh hưởng chất lượng cuộc sống. Việc nắm rõ kiến thức cơ bản về móng chân sẽ giúp người đọc nhận diện bất thường sớm và biết cách chăm sóc đúng cách.

Tìm hiểu về móng chân

Móng chân là phần cấu trúc cứng nằm ở mặt lưng của các đầu ngón chân. Đây là lớp bảo vệ giúp che phủ mô mềm, hỗ trợ khả năng cảm nhận áp lực và góp phần vào các hoạt động đi lại, chạy nhảy. Móng chân gắn chặt vào khu vực gọi là giường móng, đồng thời kết nối với da và mô xung quanh để tạo nên một hệ cấu trúc vững chắc.

Vị trí của móng chân nằm ở đầu mỗi ngón chân, được bao bọc bởi nếp da hai bên và vùng da bảo vệ phía trước. Dù có kích thước nhỏ, móng chân lại đảm nhận chức năng quan trọng giúp bàn chân vận hành trơn tru và giảm nguy cơ tổn thương mô mềm.

Cấu tạo móng chân ở người

Móng chân được tạo nên từ nhiều phần khác nhau, mỗi phần giữ một vai trò riêng để móng phát triển và bảo vệ ngón chân hiệu quả, bao gồm:

Phiến móng (mặt móng)

Đây là phần mà mắt thường có thể nhìn thấy rõ nhất. Phiến móng được tạo thành từ keratin - loại protein giúp móng có độ cứng tự nhiên, khả năng chống ma sát và chịu lực. Màu hồng của phiến móng xuất phát từ hệ thống mạch máu dày đặc nằm bên dưới giường móng. Khi phiến móng bị tổn thương, bạn có thể thấy móng tối màu, nứt hoặc mỏng hơn bình thường.

Giường móng

Giường móng là lớp mô nằm ngay dưới phiến móng, chứa nhiều mạch máu và dây thần kinh, giúp móng nhận được dưỡng chất cần thiết. Khi giường móng bị viêm, tổn thương hoặc thiếu máu nuôi, móng có thể mọc chậm, đổi màu hoặc dễ bong tróc. Giường móng cũng là khu vực chịu tác động trực tiếp khi xảy ra chấn thương, chẳng hạn tụ máu dưới móng.

Rễ móng và vùng bán nguyệt 

Rễ móng là nơi sản sinh tế bào móng mới, nằm ẩn dưới da nên thường khó quan sát, nhưng phần bán nguyệt màu trắng nhạt ở chân móng cho thấy vị trí hoạt động của rễ móng. Vùng này rất nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng khi xảy ra chấn thương mạnh. Nếu rễ móng bị tổn thương, móng mới có thể mọc chậm, biến dạng hoặc bị sọc sâu.

Mép móng và da quanh móng

Mép móng gồm hai cạnh bên và phần phía trước. Nếp da bao quanh móng rất dễ bị tổn thương nếu cắt móng quá sát, giật khóe móng hoặc để móng mọc sai cách. Khi vùng da này bị viêm, sưng hoặc đỏ, móng chân có thể đau và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Chăm sóc da quanh móng đúng cách giúp móng chắc khỏe hơn.

Chức năng của móng chân

Không chỉ đơn giản là lớp sừng cứng, móng chân đóng vai trò thiết yếu đối với cơ thể. Cụ thể: 

• Bảo vệ đầu ngón chân: Đầu ngón là vùng tập trung nhiều dây thần kinh, rất dễ tổn thương. Móng chân hoạt động như một “lá chắn” giúp giảm tác động từ ngoại lực khi va chạm, chạy nhảy hoặc mang giày.
• Hỗ trợ vận động: Móng chân giúp tăng độ bám khi đi bộ, chạy, leo cầu thang hoặc chơi thể thao. Khi móng bị đau hoặc biến dạng, việc vận động sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.
• Hỗ trợ cảm giác và thăng bằng: Móng chân giúp tăng độ nhạy khi tiếp xúc với mặt đất. Nhờ nhận biết áp lực tốt hơn, cơ thể điều chỉnh thăng bằng dễ dàng, giảm nguy cơ té ngã.
• Phản ánh tình trạng sức khỏe toàn thân: Nhiều thay đổi ở móng chân như đổi màu, sọc ngang, gãy móng, móng dày bất thường có thể liên quan đến thiếu chất, stress kéo dài, bệnh mạch máu hoặc nhiễm nấm. Vì vậy, móng chân cũng là “tín hiệu” giúp nhận biết sớm vấn đề sức khỏe.

Các bệnh lý thường gặp ở móng chân

Móng chân có thể gặp nhiều vấn đề khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Việc nhận biết sớm giúp giảm khó chịu và phòng biến chứng. Dưới đây là những bệnh lý thường gặp ở móng chân, bao gồm:

Móng chân bị nấm

Nấm móng là một trong những bệnh lý phổ biến nhất. Móng thường chuyển sang màu vàng, nâu hoặc trắng đục, trở nên giòn, dễ gãy và có mùi khó chịu. Nguyên nhân chính là độ ẩm cao khi mang giày kín quá lâu, ra nhiều mồ hôi hoặc vệ sinh chân chưa sạch sẽ. Nếu nghi ngờ nấm móng, người bệnh nên đến cơ sở y tế da liễu để được kiểm tra và điều trị đúng cách.

Móng chân mọc ngược (móng chọc thịt)

Tình trạng móng mọc ngược xảy ra khi cạnh móng đâm vào da gây đau, sưng và có thể nhiễm trùng. Nguyên nhân thường gặp là cắt móng quá sát, đi giày chật hoặc cấu trúc móng cong bẩm sinh. Người bệnh không nên tự bấm móng khi bị sưng đau, vì có thể làm tình trạng nặng hơn.

Tụ máu dưới móng chân

Khi tụ máu, móng chuyển màu tím đen do máu bị kẹt bên dưới phiến móng. Cảm giác đau nhói có thể xuất hiện ngay sau chấn thương. Trong phần lớn trường hợp, tụ máu nhẹ sẽ tự cải thiện. Tuy nhiên, nếu móng có dấu hiệu bong tróc, đau tăng hoặc lan rộng, bạn nên đi kiểm tra để đánh giá mức độ tổn thương.

Móng chân bị tách lớp hoặc giòn gãy

Nhiều thói quen như ngâm chân trong nước quá lâu, dùng xà phòng mạnh hoặc dinh dưỡng kém có thể khiến móng chân trở nên yếu. Khi giòn gãy, móng dễ bị xước, mỏng hoặc tách thành nhiều lớp. Để cải thiện, người dùng cần bổ sung dưỡng chất, dưỡng ẩm móng và hạn chế tiếp xúc nước quá lâu.

Móng chân đổi màu bất thường

Móng đổi màu có thể do nấm, chấn thương, thiếu dinh dưỡng hoặc tác dụng phụ của thuốc. Nếu móng chuyển sang màu đen mà không có chấn thương trước đó, bạn nên theo dõi kỹ vì có thể liên quan đến vấn đề tuần hoàn hoặc sắc tố. Móng đổi màu kéo dài luôn cần được kiểm tra để tránh bỏ sót bệnh lý.

Dấu hiệu móng chân đổi màu cảnh báo sức khỏe

Móng chân đổi màu không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn có thể phản ánh tình trạng sức khỏe bên trong cơ thể. Những thay đổi bất thường ở màu sắc móng thường liên quan đến nấm, chấn thương, thiếu dinh dưỡng hoặc một số bệnh lý tuần hoàn. Việc nhận biết đúng các dấu hiệu sẽ giúp bạn chủ động theo dõi và đi khám sớm nếu cần thiết. Dưới đây là các dấu hiệu cảnh báo sức khỏe khi móng chân đổi màu, cụ thể như sau:

• Móng chân vàng: Liên quan nấm móng hoặc thói quen đi giày bí.
• Móng xanh tím: Do chấn thương hoặc tuần hoàn máu kém.
• Móng trắng đục: Có thể do thiếu dưỡng chất hoặc nhiễm nấm.
• Móng đen: Thường do tụ máu sau chấn thương, nhưng nếu không rõ nguyên nhân, cần đi kiểm tra.
• Móng có sọc dọc: Liên quan tuổi tác hoặc thiếu khoáng chất.
• Móng có sọc ngang: Thường xuất hiện sau giai đoạn stress hoặc chấn thương móng.

Cách chăm sóc bảo vệ móng chân khỏe mạnh

Để móng chân luôn chắc khỏe, người đọc có thể thực hiện các thói quen đơn giản dưới đây:

Thói quen vệ sinh hằng ngày

Chăm sóc móng chân đúng cách mỗi ngày giúp giảm nguy cơ viêm nhiễm và giữ móng khỏe mạnh lâu dài.

Do đó, bạn nên cắt móng theo đường ngang, tránh cắt quá sát để hạn chế móng mọc ngược. Việc rửa chân bằng nước sạch, lau khô trước khi mang giày giúp giảm độ ẩm - yếu tố khiến nấm phát triển. Ngoài ra, hạn chế đi chân trần ở nơi công cộng cũng giúp giảm nguy cơ nhiễm nấm móng.

Chọn giày dép phù hợp

Giày dép ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe móng và cả bàn chân. Khi mang giày quá chật hoặc không thoáng khí, áp lực lên móng tăng lên, khiến móng dễ bị cong, tụ máu hoặc nấm. Người dùng nên chọn giày vừa vặn, chất liệu thoáng và phù hợp với hoạt động. Nếu đổ nhiều mồ hôi chân, việc thay tất mỗi ngày sẽ giúp giảm ẩm và ngăn vi khuẩn phát triển.

Dinh dưỡng tốt cho móng chân

Móng khỏe hay yếu phần lớn phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng hằng ngày. Một chế độ ăn giàu protein, vitamin B7 (biotin), kẽm, sắt và omega-3 giúp móng tăng độ cứng, phục hồi tốt và giảm tình trạng giòn gãy. Thực phẩm nên bổ sung gồm trứng, cá, các loại hạt và rau xanh. Đồng thời, uống đủ nước giúp móng không bị khô và giảm tách lớp.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Không phải thay đổi nào ở móng cũng nguy hiểm, nhưng có những dấu hiệu cần được bác sĩ thăm khám. Bạn nên đến cơ sở y tế khi:

• Móng đổi màu kéo dài không rõ nguyên nhân;
• Chảy dịch, đau hoặc sưng tấy quanh móng;
• Nghi ngờ nấm móng;
• Móng tách nghiêm trọng hoặc biến dạng bất thường.

Móng chân là phần cấu trúc nhỏ nhưng có vai trò quan trọng trong bảo vệ và hỗ trợ vận động. Hiểu rõ cấu tạo, chức năng và các bệnh lý thường gặp sẽ giúp người đọc biết cách chăm sóc đúng và phát hiện sớm bất thường. Khi móng có dấu hiệu đau, đổi màu hoặc nhiễm trùng kéo dài, việc khám tại cơ sở y tế là cần thiết để bảo đảm sức khỏe và tránh biến chứng.