Gan nhiễm mỡ có mấy cấp độ? Triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả

Gan nhiễm mỡ là một trong những bệnh lý về gan phổ biến nhất hiện nay, có xu hướng xuất hiện nhiều hơn ở lứa tuổi trẻ. Sức khỏe lá gan có vai trò sống còn trong quá trình chuyển hóa và thải độc của cơ thể. Khi gan gặp vấn đề, toàn bộ hoạt động của cơ thể đều bị ảnh hưởng. Hiểu rõ về sự tiến triển của bệnh và những yếu tố nguy cơ là bước quan trọng để mỗi người chủ động phòng ngừa và chăm sóc gan hiệu quả.

Gan nhiễm mỡ có mấy cấp độ?

Gan nhiễm mỡ thường được phân loại thành 3 mức độ (độ 1-3) dựa trên tỷ lệ tế bào gan chứa hạt mỡ (steatosis), thay vì dựa vào “trọng lượng gan”. Việc phân độ giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương và đưa ra hướng theo dõi, điều trị phù hợp. Cụ thể:

• Gan nhiễm mỡ độ 1 (nhẹ): Khoảng 5-33% tế bào gan chứa hạt mỡ. Ở giai đoạn này, bệnh thường không gây triệu chứng rõ ràng và đa số được phát hiện tình cờ qua siêu âm hoặc xét nghiệm.
• Gan nhiễm mỡ độ 2 (trung bình): Khoảng 34-66% tế bào gan có mỡ. Người bệnh có thể bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu như mệt mỏi, chán ăn, khó chịu vùng hạ sườn phải hoặc giảm tập trung.
• Gan nhiễm mỡ độ 3 (nặng): Trên 66% tế bào gan có mỡ. Đây là giai đoạn nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ, xơ gan, thậm chí ung thư gan nếu không kiểm soát tốt.

Như vậy, gan nhiễm mỡ được chia thành 3 cấp độ, phản ánh tiến trình tích tụ mỡ trong gan từ nhẹ đến nặng, tương ứng với mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ ở các cấp độ

Sự tích tụ mỡ trong gan không xảy ra ngẫu nhiên mà thường liên quan đến lối sống, chế độ dinh dưỡng và tình trạng sức khỏe nền.

Thói quen ăn uống thiếu lành mạnh

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa, đường tinh luyện và thức ăn nhanh. Việc uống bia rượu thường xuyên cũng khiến gan phải hoạt động quá mức, dễ dẫn đến tổn thương tế bào gan và tăng tích tụ mỡ.

Lối sống ít vận động

Người ít vận động, thường xuyên ngồi nhiều dễ bị thừa cân, béo phì. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh gan nhiễm mỡ. Khi cân nặng vượt mức, cơ thể khó kiểm soát lượng mỡ, dẫn đến gan trở thành nơi tích trữ mỡ nhiều nhất.

Các bệnh lý và yếu tố khác

Một số tình trạng sức khỏe nền như đái tháo đường type 2, rối loạn mỡ máu hay tăng huyết áp đều có thể làm tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, một số loại thuốc như corticoid, thuốc kháng virus hoặc thuốc hóa trị cũng có thể gây tích tụ mỡ trong gan. Ở một số ít trường hợp, yếu tố di truyền cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ.

Triệu chứng gan nhiễm mỡ ở từng giai đoạn

Triệu chứng của bệnh thay đổi tùy vào mức độ tiến triển. Việc nắm bắt những dấu hiệu cảnh báo giúp người bệnh chủ động thăm khám và can thiệp sớm.

Gan nhiễm mỡ độ 1

Ở giai đoạn này, hầu hết người bệnh không có triệu chứng đặc biệt. Chỉ thông qua siêu âm hoặc các xét nghiệm hình ảnh mới có thể phát hiện. Chính vì vậy, nhiều người thường chủ quan, khiến bệnh tiến triển âm thầm.

Gan nhiễm mỡ độ 2

Triệu chứng bắt đầu rõ ràng hơn. Người bệnh thường có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, khó tập trung trong công việc. Một số trường hợp xuất hiện cảm giác tức nặng vùng bụng trên bên phải, do gan bắt đầu to ra.

Gan nhiễm mỡ độ 3

Đây là giai đoạn nguy hiểm với các dấu hiệu nghiêm trọng hơn. Người bệnh có thể bị vàng da, vàng mắt, bụng to ra do gan phì đại hoặc có dịch trong ổ bụng. Ngoài ra, xuất hiện tình trạng dễ bầm tím hoặc chảy máu do chức năng đông máu của gan suy giảm. Nếu không được điều trị, nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan là rất cao.

Gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không?

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không gây ảnh hưởng lớn và hoàn toàn có thể cải thiện nhờ thay đổi lối sống. Tuy nhiên, nếu để kéo dài đến độ 2 hoặc độ 3, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng.

Một số biến chứng nguy hiểm thường gặp gồm:

• Viêm gan nhiễm mỡ, khi mỡ kết hợp cùng tình trạng viêm khiến tế bào gan bị tổn thương.
• Xơ gan, khi mô gan bị thay thế bởi mô sẹo, chức năng gan suy giảm không hồi phục.
• Ung thư gan, biến chứng nặng nề nhất, có thể đe dọa tính mạng người bệnh.

Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát gan nhiễm mỡ

Mặc dù bệnh có thể gây nhiều biến chứng, việc phòng ngừa hoàn toàn nằm trong tầm tay nếu mỗi người duy trì lối sống khoa học.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý

Người có nguy cơ hoặc đã mắc bệnh nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế thực phẩm chiên rán, chứa nhiều dầu mỡ, nước ngọt có gas và đồ ăn nhanh. Việc giảm bia rượu hoặc kiêng hoàn toàn sẽ giúp giảm đáng kể gánh nặng cho gan.

Duy trì thói quen vận động

Hoạt động thể chất giúp kiểm soát cân nặng và tăng cường chuyển hóa năng lượng. Chỉ cần 30 phút mỗi ngày với các hoạt động đơn giản như đi bộ nhanh, bơi lội hoặc tập yoga cũng mang lại hiệu quả rõ rệt. Việc duy trì cân nặng trong mức cho phép là yếu tố then chốt giúp hạn chế tích tụ mỡ trong gan.

Khám sức khỏe định kỳ

Khám định kỳ giúp phát hiện bệnh sớm và theo dõi diễn tiến. Người có nguy cơ cao như thừa cân, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu nên thực hiện siêu âm gan và xét nghiệm men gan từ 6 đến 12 tháng một lần. Điều này giúp kịp thời phát hiện sự thay đổi bất thường và có biện pháp điều chỉnh phù hợp.

Gan nhiễm mỡ có mấy cấp độ? Câu trả lời là 3 mức độ từ nhẹ đến nặng. Việc chia ra các cấp độ giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ và đưa ra hướng xử trí. Ở giai đoạn đầu, bệnh có thể cải thiện bằng cách thay đổi lối sống, nhưng nếu để tiến triển nặng, hậu quả có thể là viêm gan, xơ gan hay ung thư gan. Chủ động phòng ngừa bằng chế độ dinh dưỡng khoa học, vận động đều đặn và kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa để bảo vệ lá gan và nâng cao chất lượng cuộc sống.