Dấu hiệu mất nước ở trẻ em: Nhận biết sớm để xử lý kịp thời

Mất nước ở trẻ em có thể xảy ra khi trẻ bị sốt, tiêu chảy, nôn mửa hoặc không uống đủ nước. Các dấu hiệu mất nước ở trẻ em đôi khi khó nhận biết nếu cha mẹ không chú ý đến những thay đổi nhỏ trong cơ thể trẻ. Việc hiểu rõ những dấu hiệu này và cách xử lý kịp thời là vô cùng quan trọng, giúp giảm thiểu các rủi ro sức khỏe nghiêm trọng. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu về triệu chứng mất nước mất nước ở trẻ nhỏ, cách nhận biết và biện pháp điều trị để bạn bảo vệ con tốt hơn.

Đâu là dấu hiệu mất nước ở trẻ em?

Mất nước có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em một cách nhanh chóng. Khi cơ thể mất quá nhiều nước và không được bù kịp thời, các cơ quan trong cơ thể sẽ suy yếu, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn. Vậy, làm sao để nhận biết dấu hiệu mất nước ở trẻ em?

Cảm giác khát và nước tiểu ít

Một trong những dấu hiệu mất nước ở trẻ em là cảm giác khát và tần suất đi tiểu giảm. Trẻ có thể cảm thấy khô miệng, lưỡi khô và mệt mỏi. Nếu trẻ ít đi tiểu, và nước tiểu có màu vàng đậm hoặc cam, đó là dấu hiệu cơ thể đang thiếu nước. Theo Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ em bị mất nước thường có lượng nước tiểu giảm đáng kể.

Da khô, mắt trũng

Khi cơ thể bị mất nước, làn da của trẻ sẽ trở nên khô và mất độ đàn hồi. Phụ huynh có thể kiểm tra bằng cách nhẹ nhàng kéo một vùng da trên cánh tay hoặc bụng của trẻ và quan sát. Nếu da chậm trở lại trạng thái ban đầu, đó là dấu hiệu mất nước ở trẻ em. Ngoài ra, mắt trũng là một triệu chứng phổ biến, đặc biệt khi tình trạng mất nước trở nên nghiêm trọng. Theo Mayo Clinic, mắt trũng sâu có thể là dấu hiệu cơ thể trẻ thiếu nước và các chất điện giải quan trọng.

Thóp lõm ở trẻ sơ sinh

Ở trẻ sơ sinh, thóp (phần mềm trên đỉnh đầu) là một chỉ số quan trọng để nhận biết mất nước. Nếu thóp lõm sâu hơn bình thường, đây là dấu hiệu cho thấy trẻ đang bị mất nước nghiêm trọng. Cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến dấu hiệu này, vì trẻ sơ sinh dễ bị mất nước hơn do cơ thể còn non nớt. Tuy nhiên, cần cẩn trọng khi sử dụng thóp lõm để nhận diện mất nước ở trẻ sơ sinh, vì đây có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng khác nhau ngoài mất nước.

Các triệu chứng kèm theo báo hiệu trẻ mất nước

Ngoài các dấu hiệu dễ nhận biết như khát nước, da khô, và mắt trũng, trẻ em có thể gặp những triệu chứng khác khi bị mất nước ở trẻ. Việc nhận diện sớm các triệu chứng này giúp phụ huynh xử lý đúng cách và nhanh chóng.

Trẻ mệt mỏi và cáu kỉnh

Sự thay đổi trong tâm trạng và năng lượng là một trong những dấu hiệu mất nước ở trẻ em. Trẻ có thể có các biểu hiện như mệt mỏi, cáu kỉnh, quấy khóc mà không rõ nguyên nhân, hoặc ít hoạt động hơn bình thường. Điều này xảy ra do cơ thể không đủ nước để duy trì các chức năng cơ bản, ảnh hưởng đến hệ thần kinh và năng lượng tổng thể của trẻ.

Khó thở và nhịp tim nhanh

Trong trường hợp mất nước ở mức độ nghiêm trọng, trẻ có thể gặp khó khăn khi thở và nhịp tim tăng nhanh. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang cố gắng bù đắp cho sự thiếu hụt nước và oxy. Theo Mayo Clinic, nhịp tim nhanh kèm theo khó thở là dấu hiệu nguy hiểm, đòi hỏi sự can thiệp y tế ngay lập tức để tránh các biến chứng như sốc hoặc suy cơ quan.

Co giật hoặc hôn mê

Trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng, mất nước ở trẻ em có thể dẫn đến co giật hoặc hôn mê do thiếu hụt nghiêm trọng các chất điện giải như natri và kali. Đây là tình trạng khẩn cấp, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức. Cha mẹ cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có dấu hiệu lơ mơ, không phản ứng hoặc co giật.

Cách xử lý khi trẻ có dấu hiệu mất nước

Khi nhận thấy dấu hiệu mất nước ở trẻ em, cha mẹ cần hành động ngay lập tức để bù nước và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các bước xử lý hiệu quả:

Bù nước bằng dung dịch điện giải

Dung dịch bù nước và điện giải (ORS) là lựa chọn hàng đầu để điều trị mất nước ở trẻ. ORS chứa natri, kali và glucose, giúp bù nhanh lượng nước và khoáng chất đã mất. Theo hướng dẫn của Bệnh viện Nhi Trung ương, cha mẹ nên cho trẻ uống ORS theo liều lượng phù hợp với độ tuổi và tình trạng. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần được cho uống từng ngụm nhỏ để tránh nôn mửa.

Đưa trẻ đến cơ sở y tế

Nếu trẻ có các dấu hiệu mất nước nghiêm trọng như mắt trũng, không đi tiểu trong 8 giờ, nhịp tim nhanh, hoặc co giật, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức. Tại đây, trẻ có thể được truyền dịch qua đường tĩnh mạch để bù nước và điện giải nhanh chóng.

Theo dõi và chăm sóc tại nhà

Sau khi bù nước, cha mẹ cần tiếp tục theo dõi tình trạng của trẻ. Đảm bảo trẻ uống đủ nước, nghỉ ngơi và ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo loãng hoặc súp. Tránh cho trẻ uống các loại nước ngọt có gas hoặc đồ uống chứa caffeine, vì chúng có thể làm tình trạng mất nước trầm trọng hơn.

Cách phòng ngừa mất nước cho trẻ em

Để tránh triệu chứng mất nước ở trẻ nhỏ , cha mẹ cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Dưới đây là những cách hiệu quả để giữ cho trẻ luôn đủ nước:

Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày

Việc đảm bảo trẻ uống đủ nước hàng ngày là yếu tố quan trọng để phòng ngừa mất nước ở trẻ. Lượng nước cần thiết phụ thuộc vào độ tuổi, cân nặng và mức độ hoạt động. Trong mùa hè hoặc khi trẻ bị bệnh, lượng nước cần tăng lên để bù cho sự mất nước qua mồ hôi và bài tiết.

Chế độ ăn uống hợp lý

Ngoài uống nước, chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm cho cơ thể. Các thực phẩm giàu nước như dưa hấu, cam, dưa chuột, súp, và nước ép trái cây tự nhiên có thể bổ sung nước hiệu quả. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ ăn các bữa ăn cân bằng, kết hợp thực phẩm giàu chất xơ và vitamin để hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

Chăm sóc đặc biệt khi trẻ bị tiêu chảy, sốt

Khi trẻ bị tiêu chảy, nôn mửa hoặc sốt, nguy cơ mất nước ở trẻ em tăng cao. Trong những trường hợp này, cha mẹ cần cung cấp ORS ngay từ sớm và theo dõi lượng nước tiểu của trẻ. Nếu trẻ bị tiêu chảy kéo dài hoặc nôn mửa liên tục, cần đưa trẻ đến bác sĩ để được điều trị nguyên nhân gốc rễ.

Mất nước là một tình trạng nguy hiểm, đặc biệt đối với trẻ em, và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc nhận diện dấu hiệu mất nước ở trẻ em như khát nước, da khô, mắt trũng, hoặc mệt mỏi sẽ giúp phụ huynh can thiệp sớm. 

Hãy đảm bảo trẻ uống đủ nước, có chế độ ăn uống hợp lý, và được chăm sóc đặc biệt khi bị tiêu chảy hoặc sốt. Nếu trẻ có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được điều trị kịp thời. Với sự chú ý và chăm sóc đúng cách, bạn có thể bảo vệ sức khỏe con yêu một cách hiệu quả.