Cường giáp khi mang thai là gì? Nguyên nhân và cách chăm sóc an toàn

Trong thai kỳ, sự thay đổi hormone khiến cơ thể mẹ bầu nhạy cảm hơn với các bệnh lý nội tiết, trong đó có cường giáp. Nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách, cường giáp khi có thai có thể gây biến chứng như sinh non, tiền sản giật, hay ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của bé. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng này, giúp mẹ bầu chủ động bảo vệ sức khỏe cho mình và em bé.

Cường giáp khi mang thai là gì?

Cường giáp lúc mang thai là tình trạng tuyến giáp tiết ra quá nhiều hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3). Các hormone này đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất, điều hòa nhiệt độ cơ thể, nhịp tim và đặc biệt là sự phát triển não bộ và hệ thần kinh của thai nhi. Khi hormone tuyến giáp tăng quá mức, cơ thể mẹ bầu và thai nhi có thể đối mặt với nhiều nguy cơ sức khỏe.

Cường giáp trong thai kỳ không phải là tình trạng hiếm gặp, chiếm khoảng 0,1 - 0,4% các trường hợp mang thai. Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào trong thai kỳ, nhưng thường rõ ràng hơn trong tam cá nguyệt thứ nhất do sự thay đổi hormone mạnh mẽ. Nếu không được kiểm soát, cường giáp trong khi mang thai có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và bé.

Nguyên nhân của cường giáp trong thai kỳ

Cường giáp trong khi mang thai có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau:

• Bệnh Basedow (Graves): Nguyên nhân phổ biến nhất gây cường giáp trong thai kỳ (85 - 90%), là rối loạn tự miễn khiến cơ thể sản xuất kháng thể kích thích tuyến giáp làm tuyến giáp hoạt động quá mức và tiết hormone nhiều hơn bình thường.
• Tăng hormone hCG: Hormone hCG có cấu trúc tương tự TSH, nồng độ hCG ở một số mẹ bầu có thể kích thích tuyến giáp và gây cường giáp tạm thời, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ.
• Viêm tuyến giáp: Dù hiếm gặp, viêm tuyến giáp có thể gây cường giáp khi có thai, có thể khởi phát từ trước hoặc trong thai kỳ dẫn đến giải phóng hormone tuyến giáp dư thừa vào máu.
• Các yếu tố khác: U tuyến giáp, thuốc chứa i-ốt, các bệnh lý nội tiết khác; Tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp hoặc mẹ bầu có bệnh tự miễn cũng tăng nguy cơ.

Dấu hiệu nhận biết mẹ bầu bị cường giáp

Triệu chứng của cường giáp đôi khi dễ bị nhầm lẫn với các thay đổi sinh lý bình thường trong thai kỳ. Tuy nhiên, mẹ bầu cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu sau:

• Hồi hộp, tim đập nhanh: Nhịp tim tăng bất thường, cảm giác hồi hộp ngay cả khi nghỉ ngơi.
• Sụt cân hoặc không tăng cân: Mặc dù ăn uống bình thường, mẹ bầu có thể sụt cân hoặc không tăng cân theo đúng chuẩn thai kỳ.
• Run tay, lo lắng, dễ cáu gắt: Cảm giác bồn chồn, khó chịu, hoặc dễ kích động hơn bình thường.
• Đổ mồ hôi nhiều, không chịu được nóng: Cơ thể nhạy cảm với nhiệt độ, thường xuyên đổ mồ hôi dù thời tiết không nóng.
• Mắt lồi, cổ to: Đây là dấu hiệu đặc trưng của bệnh Basedow, khi tuyến giáp phì đại hoặc có bướu cổ.

Ảnh hưởng của cường giáp đến mẹ và thai nhi

Cường giáp trong khi mang thai nếu không được kiểm soát có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ bầu và thai nhi.

Đối với mẹ bầu

Cường giáp trong thai kỳ có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ, bao gồm:

• Tiền sản giật: Cường giáp làm tăng nguy cơ huyết áp cao và tiền sản giật, đặc biệt ở giai đoạn cuối thai kỳ.
• Suy tim, loạn nhịp tim: Hormone tuyến giáp dư thừa gây áp lực lên hệ tim mạch, dẫn đến rối loạn nhịp tim hoặc suy tim.
• Sinh non hoặc sảy thai: Cường giáp không được điều trị làm tăng nguy cơ sinh non hoặc sảy thai, đặc biệt trong tam cá nguyệt đầu tiên.
• Cơn bão giáp: Đây là tình trạng nguy hiểm hiếm gặp, khi hormone tuyến giáp tăng đột ngột, gây sốt cao, tim đập nhanh, và có thể đe dọa tính mạng.

Đối với thai nhi

Không chỉ ảnh hưởng đến mẹ, cường giáp còn tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sự phát triển và sức khỏe của thai nhi, chẳng hạn như:

• Chậm phát triển trong tử cung: Hormone tuyến giáp dư thừa có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của thai nhi.
• Tăng nguy cơ tử vong chu sinh: Cường giáp không kiểm soát làm tăng nguy cơ thai chết lưu hoặc tử vong sơ sinh.
• Bệnh lý tuyến giáp bẩm sinh: Thai nhi có thể thừa hưởng các rối loạn tuyến giáp từ mẹ, ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài.

Theo dõi và chăm sóc mẹ bầu bị cường giáp

Việc theo dõi và chăm sóc mẹ bầu bị cường giáp cần kết hợp chẩn đoán chính xác, điều trị kịp thời và lối sống lành mạnh để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán cường giáp trong thai kỳ, bác sĩ sẽ sử dụng các phương pháp sau:

• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ hormone TSH (thấp), FT4 và FT3 (cao) để xác định tình trạng cường giáp.
• Siêu âm tuyến giáp: Kiểm tra kích thước, cấu trúc tuyến giáp và phát hiện bất thường như bướu giáp.
• Xét nghiệm kháng thể: Trong trường hợp nghi ngờ bệnh Basedow, xét nghiệm kháng thể TSI có thể được thực hiện.

Nguyên tắc theo dõi

Trong quá trình mang thai, việc theo dõi cường giáp cần được tiến hành cẩn thận theo những nguyên tắc sau:

• Khám thai định kỳ: Kết hợp kiểm tra chức năng tuyến giáp ở mỗi lần khám thai.
• Theo dõi sát sao: Đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ nhất và thứ ba, khi nguy cơ biến chứng cao hơn.
• Điều chỉnh thuốc: Bác sĩ sẽ điều chỉnh phác đồ điều trị dựa trên kết quả xét nghiệm để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

Chăm sóc mẹ bầu bị cường giáp

Để hỗ trợ điều trị và giảm nguy cơ biến chứng, mẹ bầu cần lưu ý:

• Chế độ ăn uống: Ăn uống cân bằng, tránh thực phẩm chứa quá nhiều i-ốt như tảo biển, rong biển, hoặc muối i-ốt liều cao. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin D và canxi để hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Giảm căng thẳng bằng cách nghỉ ngơi, tập hít thở sâu hoặc thiền định.
• Theo dõi cân nặng: Ghi lại cân nặng hàng tuần và báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu sụt cân bất thường.
• Tránh kích thích: Hạn chế caffeine và các chất kích thích có thể làm tăng nhịp tim hoặc cảm giác hồi hộp.

Cường giáp khi mang thai là một tình trạng phức tạp nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, duy trì lối sống lành mạnh và theo dõi sát sao sẽ giúp mẹ bầu giảm thiểu nguy cơ biến chứng, đồng thời đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh cho thai nhi. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như tim đập nhanh, sụt cân hay lo lắng kéo dài, hãy đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào cung cấp các gói tiêm chủng an toàn, giúp bảo vệ mẹ và bé trước nhiều nguy cơ bệnh lý. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và quy trình tiêm chủng đạt chuẩn, chúng tôi cam kết mang lại sự an tâm tuyệt đối. Hãy liên hệ ngay để được tư vấn và đăng ký gói tiêm chủng phù hợp, đảm bảo hành trình mang thai khỏe mạnh và an toàn cho cả mẹ và bé.