Cột sống có bao nhiêu đốt? Cấu tạo và vai trò

Không chỉ đơn thuần là bộ phận nâng đỡ cơ thể, cột sống còn là trung tâm truyền dẫn tín hiệu thần kinh và tham gia vào nhiều chức năng vận động thiết yếu. Vậy cột sống có bao nhiêu đốt, cấu tạo từng phần như thế nào và chúng đóng vai trò gì đối với sức khỏe? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn chi tiết, giúp hiểu rõ hơn về bộ phận quan trọng này.

Cột sống là gì?

Cột sống, hay còn gọi là xương sống, là cấu trúc xương trụ dọc nằm ở giữa cơ thể, đóng vai trò là khung nâng đỡ và bảo vệ quan trọng bậc nhất của hệ vận động. Về mặt giải phẫu, cột sống được tạo thành từ các đốt sống xếp chồng lên nhau, liên kết bởi đĩa đệm, hệ thống dây chằng và cơ, vừa đảm bảo sự ổn định, vừa duy trì tính linh hoạt cho mọi vận động.

Về hình thái, cột sống khỏe mạnh có độ cong sinh lý tự nhiên, gồm ưỡn ở cổ và thắt lưng, gù ở ngực và xương cùng. Sự cân bằng này cho phép cơ thể thích ứng với nhiều hoạt động, từ vận động hàng ngày đến lao động nặng nhọc. Nếu cấu trúc này bị tổn thương hoặc sai lệch, nguy cơ đau lưng, thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm và rối loạn chức năng vận động sẽ gia tăng.

Cột sống có bao nhiêu đốt?

Cột sống người trưởng thành thông thường được cấu tạo từ 33 đốt sống, chia thành 5 đoạn giải phẫu riêng biệt, đảm nhiệm những chức năng vận động và nâng đỡ khác nhau.

• Cột sống cổ (7 đốt sống): Nằm ngay dưới hộp sọ, có cấu trúc nhỏ nhưng linh hoạt nhất, cho phép thực hiện các cử động xoay, gập, duỗi đầu. Các lỗ ngang tại đốt sống cổ cho phép động mạch đi qua để cung cấp máu lên não. Đây cũng là vị trí dễ gặp thoái hóa và chấn thương.
• Cột sống ngực (12 đốt sống): Liên kết trực tiếp với xương sườn, tạo thành khung lồng ngực phía sau. Do có đĩa đệm hẹp, khả năng di động hạn chế hơn, nhưng đóng vai trò bảo vệ tim và phổi.
• Cột sống thắt lưng (5 đốt sống, đôi khi 6): Là phân đoạn chịu nhiều tải trọng nhất của cơ thể, kết nối trực tiếp với xương chậu. Các đốt sống ở đây có kích thước lớn, dễ bị tổn thương khi lao động nặng hoặc thoái hóa, gây ra tình trạng đau thắt lưng.
• Xương cùng (5 đốt hợp nhất): Hình tam giác, nằm dưới thắt lưng và gắn với xương chậu qua khớp cùng chậu, tạo nên sự ổn định của khung chậu.
• Xương cụt (3-5 đốt hợp nhất): Dù nhỏ, nhưng đóng vai trò cân bằng và hỗ trợ khi ngồi.

Như vậy, từ cổ đến mông, cột sống có cấu trúc phức tạp gồm 33 đốt sống, vừa đảm nhận chức năng nâng đỡ cơ thể, vừa bảo vệ tủy sống và hệ thần kinh trung ương.

Vai trò của cột sống

Cột sống giữ vị trí trung tâm trong hệ vận động của cơ thể người, không chỉ đóng vai trò nâng đỡ mà còn bảo vệ và tạo sự linh hoạt trong chuyển động. Nhờ cấu trúc đặc biệt, cột sống giúp duy trì sự ổn định và cân bằng, đồng thời đảm bảo quá trình truyền tín hiệu thần kinh diễn ra hiệu quả. Có thể phân tích vai trò của cột sống trên ba khía cạnh chính sau:

Bảo vệ tủy sống và hệ thần kinh trung ương

Cột sống bao bọc toàn bộ tủy sống, là một phần quan trọng của hệ thần kinh trung ương, chịu trách nhiệm truyền tín hiệu giữa não và các cơ quan trong cơ thể. Khi cột sống bị tổn thương hoặc sai lệch, các dây thần kinh có thể bị chèn ép, gây ra tình trạng đau cột sống, rối loạn cảm giác hoặc hạn chế vận động.

Duy trì tư thế và cân bằng cơ thể

Một trong những vai trò quan trọng khác của cột sống là hỗ trợ tư thế đúng. Với cấu trúc hình chữ “S” sinh lý, cột sống giúp phân bổ lực đồng đều trên toàn cơ thể, giảm tải cho cơ, khớp và ngăn ngừa chấn thương. Nhờ đó, con người có thể đứng thẳng, ngồi vững và duy trì trạng thái cân bằng trong mọi hoạt động thường ngày. Đồng thời, việc duy trì tư thế đúng và hệ cơ lưng khỏe mạnh giúp hạn chế nguy cơ gù lưng, vẹo cột sống, bản thân cột sống nếu bị ảnh hưởng cấu trúc có thể dẫn đến các biến dạng này.

Tạo điều kiện cho vận động linh hoạt

Cột sống là bộ phận trung gian phối hợp với hệ cơ, khớp và dây chằng để cho phép cơ thể thực hiện các động tác phức tạp như xoay người, cúi gập, ngửa ra sau hoặc uốn cong. Chính nhờ sự linh hoạt này mà con người có thể vận động đa dạng, từ những hoạt động đơn giản trong sinh hoạt hằng ngày đến các bài tập thể thao chuyên sâu. Nếu thiếu đi sự vận động linh hoạt của cột sống, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái cứng nhắc và hạn chế khả năng vận động.

Thói quen giúp cột sống luôn khoẻ mạnh

Cột sống giữ vai trò trung tâm trong hệ vận động, vì vậy việc duy trì thói quen sống khoa học sẽ giúp ngăn ngừa tổn thương và các bệnh lý thoái hóa. Dưới đây là một số thói quen tốt mà bạn nên áp dụng để giúp cột sống luôn khoẻ mạnh:

• Đảm bảo an toàn khi vận động: Luôn thắt dây an toàn khi lái xe, sử dụng dụng cụ bảo hộ khi lao động nặng để hạn chế chấn thương cột sống.
• Giữ tư thế đúng: Tránh ngồi lâu một chỗ; sau mỗi 60 phút nên đứng dậy, vận động nhẹ để giảm áp lực lên các đốt sống.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Kiểm soát cân nặng giúp giảm tải lực đè nén lên cột sống thắt lưng và khớp háng.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Tăng cường thực phẩm giàu Canxi, Vitamin D, Magie, Protein để hỗ trợ cấu trúc xương và phòng ngừa loãng xương.
• Tập luyện thể dục thường xuyên: Các bài tập như bơi lội, yoga, đi bộ giúp tăng cường sức mạnh cơ lưng, cải thiện độ dẻo dai của cột sống.
• Tránh các thói quen gây hại: Hạn chế rượu bia, tuyệt đối không hút thuốc lá vì nicotine làm giảm mật độ xương, tăng nguy cơ loãng xương và thoái hóa cột sống.
• Đánh giá nguy cơ loãng xương định kỳ: Thực hiện thăm khám, đo mật độ xương để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và có biện pháp phòng ngừa kịp thời.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cột sống, cấu tạo cũng như vai trò quan trọng của cột sống đối với sức khỏe. Duy trì thói quen sống khoa học, vận động hợp lý và dinh dưỡng đầy đủ sẽ góp phần bảo vệ cột sống luôn khỏe mạnh, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và phòng ngừa các bệnh lý xương khớp.