Chỉ số ure và creatinin là gì? Trường hợp nào cần xét nghiệm ure và creatinin

Chức năng thận có vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự cân bằng nội môi và loại bỏ các sản phẩm chuyển hóa độc hại. Xét nghiệm chỉ số ure và creatinin là phương pháp hiệu quả giúp đánh giá chính xác tình trạng thận, từ đó cảnh báo sớm các bệnh lý nguy hiểm và hướng dẫn việc chăm sóc sức khỏe phù hợp.

Chỉ số ure và creatinin là gì?

Chỉ số ure là gì? Bao nhiêu là bình thường?

Ure là sản phẩm cuối cùng được tạo ra trong quá trình chuyển hóa protein của cơ thể, đồng thời cũng là sản phẩm quan trọng nhất trong quá trình chuyển hóa nitơ. Ure được gan tổng hợp, sau đó được lọc tự do qua cầu thận, tái hấp thu tại ống thận gần và ống thận xa, cuối cùng được đào thải chủ yếu qua thận và một phần nhỏ qua đường tiêu hóa.

Xét nghiệm nồng độ ure trong máu và nước tiểu là phương pháp giúp xác định lượng ure trong cơ thể, từ đó hỗ trợ việc sàng lọc và chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến gan, thận và hệ tiết niệu.

Giá trị ure được xem là bình thường khi:

• Ure máu nằm trong khoảng 2,5 - 7,5 mmol/L.
• Ure nước tiểu dao động khoảng 166 - 581 mmol/24 giờ.

Tuy nhiên, nồng độ ure trong máu không phản ánh chính xác chức năng thận bằng chỉ số creatinin máu.

Chỉ số creatinin là gì? Bao nhiêu là bình thường?

Creatinin bắt nguồn từ creatin có trong cơ vân, được tổng hợp tại gan, trải qua quá trình chuyển hóa và lưu trữ trong các thớ cơ, cuối cùng được thận đào thải ra ngoài cơ thể. Chỉ số creatinin là một chỉ số quan trọng, phản ánh chính xác chức năng thận, khả năng lọc máu và thải các chất cặn bã của cơ thể.

Bên cạnh đó, creatinin còn được sử dụng để tính tốc độ lọc cầu thận (GFR), từ đó giúp đánh giá chức năng cầu thận một cách chính xác nhất.

Nồng độ creatinin thay đổi tùy theo độ tuổi, giới tính và cân nặng. Vậy mức creatinin bình thường ở từng nhóm đối tượng như thế nào?

• Người trưởng thành: Nồng độ creatinin máu có sự khác biệt giữa nam và nữ. Ở nam giới, mức bình thường dao động từ 0,6 - 1,2 mg/dL (53 - 106 µmol/L); ở nữ giới, mức bình thường khoảng 0,5 - 1,1 mg/dL (44 - 97 µmol/L).
• Trẻ em: Chỉ số creatinin bình thường khoảng 0,2 mg/dL, tuy nhiên có thể cao hơn tùy thuộc vào độ tuổi và mức phát triển cơ bắp của trẻ.
• Người cao tuổi: Nồng độ creatinin thường thấp hơn so với người trưởng thành do giảm khối lượng cơ và chức năng thận.

Ý nghĩa của chỉ số ure và creatinin

Thực hiện xét nghiệm chỉ số ure và creatinin trong máu giúp đánh giá chính xác chức năng thận và tình trạng hoạt động của cơ quan này. Đây là căn cứ quan trọng để xác định liệu bạn có đang bị suy thận hay không.

Ý nghĩa của chỉ số ure

Xét nghiệm ure được thực hiện nhằm đo lường nồng độ ure trong máu và nước tiểu, từ đó hỗ trợ quá trình chẩn đoán bệnh một cách chính xác hơn.

• Ure cao hơn bình thường: Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo chức năng thận đang suy giảm. Nồng độ ure tăng thường gặp ở các bệnh lý về thận như viêm thận cấp hoặc mạn, sỏi thận, hội chứng gan-thận do leptospira… Bên cạnh đó, ure cũng có thể tăng trong một số tình huống khác như chế độ ăn giàu protein, xuất huyết tiêu hóa hoặc nhiễm trùng nặng.
• Ure thấp hơn bình thường: Trường hợp này có thể liên quan đến các vấn đề về gan như suy gan, xơ gan, viêm gan mạn tính, hoặc tình trạng suy dinh dưỡng. Tuy nhiên, chỉ số ure thấp chỉ là một trong nhiều dấu hiệu của bệnh lý gan, vì vậy để chẩn đoán chính xác, cần kết hợp với các xét nghiệm khác để đánh giá toàn diện chức năng gan.

Ý nghĩa của chỉ số creatinin

Chỉ số creatinin trong máu và nước tiểu phản ánh mức độ hoạt động và chức năng của thận, từ đó hỗ trợ chẩn đoán, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý liên quan đến thận.

Khi thận bị suy giảm chức năng, khả năng lọc creatinin giảm, dẫn đến nồng độ creatinin trong máu tăng cao hơn mức bình thường. Nói cách khác, creatinin tăng là dấu hiệu cho thấy thận đang gặp rối loạn chức năng. Đây có thể là cảnh báo nguy cơ mắc các bệnh lý về thận như viêm cầu thận, viêm bể thận, hoại tử ống thận cấp tính…

Ngược lại, nồng độ creatinin thấp hơn mức bình thường có thể xuất hiện trong một số trường hợp như viêm gan mạn tính, suy nhược cơ thể, sử dụng thuốc chống động kinh, hoặc ở phụ nữ mang thai.

Ngoài ra, dựa vào kết quả xét nghiệm creatinin, có thể đánh giá và phân loại mức độ suy giảm chức năng thận theo các cấp độ từ nhẹ đến nặng như sau:

• Suy thận độ 1: Creatinin dưới 1,5 mg/dL (< 130 µmol/L).
• Suy thận độ 2: Creatinin từ 1,5 - 3,4 mg/dL (130 - 299 µmol/L).
• Suy thận độ 3a: Creatinin từ 3,5 - 5,9 mg/dL (300 - 499 µmol/L).
• Suy thận độ 3b: Creatinin từ 6 - 10 mg/dL (500 - 900 µmol/L).
• Suy thận độ 4: Creatinin trên 10 mg/dL (> 900 µmol/L).

Trường hợp nào cần xét nghiệm chỉ số ure và creatinin?

Phần lớn những người thực hiện xét nghiệm ure và creatinin là những đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh lý về thận. Thông thường, các bệnh lý thận tiến triển âm thầm và khó nhận biết nếu không quan sát kỹ các triệu chứng. Một số dấu hiệu mà bạn nên chú ý và chủ động thăm khám bao gồm:

• Cảm giác mệt mỏi kéo dài,hoa mắt, chóng mặt hoặc thậm chí khó thở.
• Tần suất đi tiểu tăng bất thường so với bình thường.
• Phù nề ở tay, chân hoặc xuất hiện các nốt mẩn trên da.

Bên cạnh đó, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm ure và creatinin như một phần của khám sức khỏe định kỳ, đánh giá tình trạng bệnh lý đối với các bệnh nhân mắc bệnh cấp hoặc mạn tính, hoặc những trường hợp nghi ngờ mắc tiểu đường…

Bài viết đã khép lại, hy vọng bạn đọc đã có những thông tin hữu ích. Việc theo dõi chỉ số ure và creatinin đóng vai trò quan trọng trong đánh giá chức năng thận và phát hiện sớm các rối loạn về thận. Xét nghiệm này đặc biệt cần thiết đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh thận, người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, tăng huyết áp, hoặc khi xuất hiện các triệu chứng như phù, tiểu nhiều, tiểu ít, mệt mỏi hay thay đổi bất thường trong nước tiểu. Thực hiện xét nghiệm định kỳ và theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp phát hiện sớm, điều trị kịp thời và bảo vệ sức khỏe thận một cách hiệu quả.