Chỉ số EF trong siêu âm tim: Ý nghĩa, mức bình thường và khi nào nguy hiểm

Tim là cơ quan đóng vai trò sống còn và hoạt động không ngừng nghỉ để duy trì sự sống. Vì vậy, nắm được các chỉ số liên quan đến chức năng tim giúp người bệnh hiểu rõ hơn về sức khỏe của mình. EF là một trong những thông số được bác sĩ sử dụng thường xuyên khi siêu âm tim. Việc hiểu đúng về EF giúp bạn chủ động hơn trong theo dõi và trao đổi với bác sĩ khi cần thiết.

Chỉ số EF trong siêu âm tim là gì?

EF (Ejection Fraction) là tỷ lệ phần trăm lượng máu được bơm ra khỏi tâm thất trái trong mỗi nhịp tim. Hiểu đơn giản, EF cho biết tim của bạn có co bóp tốt hay không. Tâm thất trái là buồng tim chính bơm máu đi nuôi cơ thể, vì vậy theo dõi EF giúp bác sĩ đánh giá khả năng bơm máu của tim và nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường. 

Theo chuyên gia, EF là thông số quan trọng, được đo bằng siêu âm tim - phương pháp nhanh, an toàn và phổ biến trong thực hành lâm sàng. Vậy chỉ số EF được đo như thế nào và bao nhiêu là bình thường?

EF được đo như thế nào qua siêu âm?

Khi siêu âm tim, bác sĩ sử dụng đầu dò đặt lên thành ngực để quan sát hoạt động co bóp của tim. Hình ảnh thu được sẽ hiển thị kích thước của tâm thất trái khi tim giãn ra và khi tim co lại. Từ hai thông số này, hệ thống sẽ tính toán ra EF là phần trăm máu được tống đi trong mỗi nhịp. Quá trình đo EF diễn ra nhanh, không đau và cho phép bác sĩ đánh giá trực tiếp hoạt động cơ học của tim.

EF bao nhiêu là bình thường?

Theo chuyên gia, EF của người trưởng thành khỏe mạnh thường nằm trong khoảng từ 55% - 70%. Nếu EF dưới 40%, điều này có thể cho thấy tim đang bơm máu kém hiệu quả. Mức từ 40 - 55% được xem là giảm nhẹ chức năng co bóp. Ngược lại, EF cao bất thường cũng có thể liên quan tới một số tình trạng của tim. 

Việc so sánh EF với ngưỡng bình thường giúp bác sĩ xác định tim có hoạt động tốt hay không.

Chỉ số EF phản ánh điều gì về sức khỏe tim?

Chỉ số EF có khả năng gợi ý về sức mạnh co bóp của tim, mức độ tổn thương cơ tim và những thay đổi trong chức năng tim theo thời gian. Bác sĩ thường dựa vào EF để đánh giá mức độ nặng nhẹ của các bệnh lý tim mạch và theo dõi đáp ứng điều trị. Cụ thể:

EF giảm nói lên điều gì?

Khi EF giảm, điều đó có nghĩa tim không đủ khả năng bơm máu đi nuôi cơ thể hiệu quả như bình thường. Theo chuyên gia, EF thấp thường gặp trong các trường hợp suy tim, nhồi máu cơ tim, bệnh cơ tim hoặc do tổn thương lâu dài của cơ tim. 

Người bệnh có EF thấp có thể thấy mệt mỏi, khó thở hoặc giảm khả năng vận động. Theo dõi EF định kỳ giúp đánh giá tiến triển bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp.

EF tăng có nguy hiểm không?

Nhiều người lầm tưởng EF càng cao càng tốt, nhưng thực tế không phải lúc nào cũng vậy. EF cao hơn mức bình thường đôi khi liên quan đến tình trạng giảm thể tích máu hoặc một số rối loạn khác về hoạt động tim. Tùy từng trường hợp, bác sĩ sẽ đánh giá thêm các chỉ số siêu âm khác để kết luận chính xác. Nhìn chung, EF quá cao không phổ biến nhưng vẫn cần được theo dõi nếu kéo dài.

Nguyên nhân khiến chỉ số EF bất thường

EF không phải lúc nào cũng ổn định mà có thể thay đổi theo tình trạng sức khỏe của tim và các bệnh lý đi kèm. Hiểu nguyên nhân giúp người bệnh chủ động hơn khi phát hiện EF bất thường và phối hợp với bác sĩ trong quá trình chăm sóc tim mạch. Dưới đây là nguyên nhân khiến chỉ số EF thấp hoặc tăng cao bất thường:

Nguyên nhân khiến EF thấp

EF thấp thường gắn liền với các bệnh lý như suy tim, nhồi máu cơ tim, bệnh cơ tim giãn hoặc tình trạng tổn thương cơ tim sau nhiều năm mắc bệnh tim mạch. Điều này xảy ra khi tâm thất trái mất đi khả năng co bóp, khiến lượng máu bơm ra giảm đáng kể. Một số trường hợp nhẹ có thể không có triệu chứng rõ rệt, nhưng việc theo dõi thường xuyên là rất quan trọng.

Nguyên nhân khiến EF cao

Không giống EF thấp, EF cao ít gặp hơn. Tuy nhiên, theo bác sĩ chuyên khoa tim mạch, EF tăng đôi khi xuất hiện trong những tình trạng tim mạch đặc thù, khi tim có sự thay đổi trong quá trình co bóp hoặc cơ thể gặp vấn đề về điều hòa dịch. 

Việc EF tăng cần được đánh giá kỹ lưỡng cùng các chỉ số khác để tìm ra nguyên nhân thật sự, tránh hiểu sai hoặc tự đưa ra kết luận.

Khi nào cần kiểm tra chỉ số EF để phòng biến chứng tim mạch?

Không phải lúc nào người bệnh cũng nhận thấy các dấu hiệu bất thường của tim. Vì thế, việc kiểm tra EF giúp phát hiện sớm nguy cơ và giảm thiểu biến chứng. Những người có triệu chứng bất thường hoặc có bệnh lý nền càng cần theo dõi EF định kỳ để đảm bảo tim hoạt động tốt. Cụ thể:

Dấu hiệu cảnh báo cần đo EF sớm

Một số triệu chứng như khó thở, đau ngực, mệt mỏi kéo dài, phù chân hoặc nhịp tim nhanh bất thường có thể cho thấy tim hoạt động kém hiệu quả. Khi gặp những biểu hiện này, siêu âm tim để đo EF giúp bác sĩ đánh giá liệu tim có đang suy yếu hay không. 

Việc nhận biết sớm dấu hiệu giúp ngăn bệnh tiến triển và giảm thiểu các nguy cơ nguy hiểm.

Đối tượng nên được theo dõi EF định kỳ

Theo chuyên gia y tế, những người có tiền sử bệnh tim, người từng bị nhồi máu cơ tim, suy tim hoặc đang điều trị các bệnh lý tim mạch nên theo dõi EF thường xuyên. 

Ngoài ra, người có yếu tố nguy cơ như huyết áp cao, tiểu đường cũng nên trao đổi với bác sĩ về việc kiểm tra định kỳ. Việc theo dõi EF giúp điều chỉnh điều trị đúng thời điểm và ngăn bệnh trở nặng.

Cách cải thiện và theo dõi chỉ số EF hiệu quả

Khi EF bất thường, người bệnh thường lo lắng không biết nên làm gì để cải thiện. Mặc dù EF không thể tự thay đổi ngay lập tức, nhưng duy trì thói quen sống lành mạnh và tuân thủ chỉ định điều trị có thể giúp chức năng tim cải thiện theo thời gian. Điều quan trọng là phải phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để theo dõi tiến triển. Dưới đây là cách cải thiện và theo dõi chỉ số EF:

Điều chỉnh lối sống

Một số thói quen đơn giản nhưng hữu ích có thể hỗ trợ sức khỏe tim như:

• Duy trì chế độ ăn hợp lý, hạn chế chất béo bão hòa.
• Kiểm soát cân nặng và tăng cường vận động phù hợp.
• Giảm căng thẳng, tránh rượu bia và bỏ thuốc lá. 

Những thay đổi tích cực này không chỉ tốt cho EF mà còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch khác.

Điều trị y khoa

Tùy nguyên nhân gây thay đổi EF, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm thuốc hoặc can thiệp chuyên sâu. 

Theo chuyên gia, điều trị đúng hướng có thể cải thiện chức năng co bóp của tim theo thời gian. Việc tái khám định kỳ để kiểm tra EF giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị, từ đó điều chỉnh phác đồ cho phù hợp nhất với từng bệnh nhân.

Chỉ số EF trong siêu âm tim là yếu tố quan trọng giúp đánh giá khả năng bơm máu của tim và phát hiện sớm những bất thường liên quan đến chức năng co bóp. Việc hiểu đúng và theo dõi EF thường xuyên giúp người bệnh chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe tim mạch. Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ tư vấn và kiểm tra kịp thời.