Chế độ ăn BRAT là gì? Tất tần tật những điều bạn cần biết về chế độ ăn BRAT

Tiêu chảy là một triệu chứng phổ biến mà chúng ta đều có thể gặp phải trong cuộc sống. Để hỗ trợ quá trình hồi phục, chế độ ăn BRAT được nhiều bác sĩ khuyến nghị vì tính đơn giản và hiệu quả của nó trong việc làm dịu hệ tiêu hóa. Vậy chế độ ăn BRAT là gì? Nó có thực sự giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này của Tiêm chủng Long Châu nhé.

Chế độ ăn BRAT là gì?

Chế độ ăn BRAT là gì? Chế độ ăn BRAT là viết tắt của bốn loại thực phẩm chính đó là banana (chuối), rice (gạo trắng), apple (táo hoặc nước ép táo) và toast (bánh mì nướng). Đây là một chế độ ăn uống được thiết kế đặc biệt để hỗ trợ những người đang gặp phải tình trạng tiêu chảy cấp tính hoặc các vấn đề tiêu hóa nhẹ. Các thực phẩm trong chế độ ăn BRAT được lựa chọn vì chúng dễ tiêu hóa, ít gây kích ứng cho dạ dày và ruột đồng thời cung cấp năng lượng và dưỡng chất cơ bản mà không làm quá tải hệ tiêu hóa đang suy yếu.

Các thành phần chính của chế độ ăn BRAT cụ thể như sau:

• Chuối: Chuối chín mềm, dễ tiêu hóa và giàu kali – một khoáng chất quan trọng thường bị mất đi khi cơ thể bị tiêu chảy. Kali giúp duy trì chức năng cơ bắp và cân bằng điện giải, đặc biệt cần thiết khi cơ thể bị mất nước.
• Gạo trắng: Gạo trắng là nguồn cung cấp tinh bột dễ tiêu hóa, ít chất xơ, giúp làm đặc phân và giảm áp lực lên đường ruột. So với gạo lứt, gạo trắng ít gây kích ứng hơn trong giai đoạn tiêu hóa nhạy cảm.
• Táo hoặc nước ép táo: Táo, đặc biệt là táo nghiền hoặc nước ép táo, chứa pectin – một loại chất xơ hòa tan giúp làm chậm quá trình di chuyển của thức ăn qua ruột từ đó giảm tình trạng tiêu chảy. Tuy nhiên, nên tránh táo sống nếu dạ dày còn nhạy cảm.
• Bánh mì nướng: Bánh mì nướng (tốt nhất là loại không thêm bơ hoặc gia vị) cung cấp carbohydrate dễ tiêu hóa, giúp bổ sung năng lượng nhanh chóng mà không gây nặng bụng. Loại bánh mì trắng đơn giản là lựa chọn tối ưu để tránh kích ứng.

Chế độ ăn BRAT không chỉ đơn giản về mặt thực phẩm mà còn dễ thực hiện tại nhà, phù hợp với cả người lớn và trẻ em trong những trường hợp tiêu chảy nhẹ.

Lợi ích của chế độ ăn BRAT trong việc điều trị tiêu chảy

Khi gặp phải tình trạng tiêu chảy, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể phục hồi nhanh chóng. Chế độ ăn BRAT được đánh giá cao nhờ khả năng làm dịu hệ tiêu hóa, giảm nguy cơ mất nước và cung cấp năng lượng cần thiết mà không gây áp lực cho dạ dày hoặc ruột.

Dễ tiêu hóa và không kích ứng dạ dày

Các thực phẩm trong chế độ ăn BRAT được chọn lọc kỹ lưỡng để đảm bảo chúng nhẹ nhàng với hệ tiêu hóa. Chuối và gạo trắng có hàm lượng chất xơ thấp, giúp giảm áp lực lên đường ruột. Táo nghiền và bánh mì nướng cung cấp năng lượng mà không gây kích ứng hoặc làm nặng thêm tình trạng viêm trong dạ dày. Nhờ vậy, hệ tiêu hóa có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi mà không phải xử lý các thực phẩm khó tiêu hoặc nhiều chất béo.

Cung cấp nước và khoáng chất

Tiêu chảy thường dẫn đến mất nước và các khoáng chất quan trọng như kali và natri. Chuối trong chế độ ăn BRAT là nguồn kali tự nhiên dồi dào, giúp bổ sung lượng khoáng chất bị mất và hỗ trợ hoạt động của cơ bắp cũng như hệ thần kinh. Gạo trắng và táo nghiền cũng góp phần giữ nước trong cơ thể, đặc biệt khi kết hợp với việc uống đủ nước hoặc dung dịch bù điện giải.

Giảm nguy cơ mất nước

Mất nước là một trong những nguy cơ lớn nhất của tiêu chảy, đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi. Chế độ ăn BRAT, khi kết hợp với việc bổ sung nước hoặc dung dịch bù điện giải (như oresol), giúp duy trì sự cân bằng chất lỏng và điện giải trong cơ thể. Các thực phẩm như táo và chuối có khả năng giữ nước, giúp cơ thể hấp thụ chất lỏng tốt hơn trong giai đoạn nhạy cảm này.

Hỗ trợ làm đặc phân

Một lợi ích quan trọng khác của chế độ ăn BRAT là khả năng làm đặc phân từ đó giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của tiêu chảy. Pectin trong táo và tinh bột trong gạo trắng giúp làm chậm quá trình tiêu hóa, tạo điều kiện cho phân trở nên đặc hơn, giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn và giảm nguy cơ kích ứng thêm ở vùng hậu môn.

Chế độ ăn BRAT nên áp dụng khi nào?

Chế độ ăn BRAT thường được khuyến nghị trong những trường hợp tiêu chảy nhẹ đến vừa, khi hệ tiêu hóa cần thời gian để phục hồi mà không bị quá tải bởi các thực phẩm phức tạp. Dưới đây là một số tình huống phù hợp để áp dụng chế độ ăn BRAT, bạn đọc có thể tham khảo:

• Tiêu chảy cấp tính: Tiêu chảy cấp tính, thường kéo dài dưới 48 giờ, là thời điểm lý tưởng để áp dụng chế độ ăn BRAT. Trong giai đoạn này, cơ thể cần các thực phẩm nhẹ nhàng để làm dịu dạ dày và giảm kích ứng. Chế độ ăn BRAT giúp cung cấp năng lượng cơ bản và hỗ trợ quá trình phục hồi mà không làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
• Tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm: Trong trường hợp tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm nhẹ, chế độ ăn BRAT có thể giúp giảm các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn và đi ngoài phân lỏng. Các thực phẩm trong chế độ ăn này giúp làm dịu hệ tiêu hóa và cung cấp dưỡng chất cần thiết để cơ thể dần phục hồi.
• Tiêu chảy ở trẻ em: Chế độ ăn BRAT cũng thường được sử dụng cho trẻ em bị tiêu chảy nhẹ vì các thực phẩm này an toàn, dễ tiêu hóa và ít gây dị ứng. Tuy nhiên, cha mẹ cần đảm bảo trẻ uống đủ nước và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu tình trạng kéo dài hoặc có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng.

Mặc dù chế độ ăn BRAT phù hợp trong các trường hợp trên song chế độ ăn này không nên được sử dụng như một giải pháp lâu dài bởi nó thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng như protein, chất béo và vitamin cần thiết cho sức khỏe tổng thể.

Lưu ý khi áp dụng chế độ ăn BRAT

Mặc dù chế độ ăn BRAT mang lại nhiều lợi ích trong việc hỗ trợ điều trị tiêu chảy, người bệnh cần lưu ý một số điều quan trọng dưới đây để đảm bảo hiệu quả và tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Không áp dụng lâu dài

Chế độ ăn BRAT chỉ nên được áp dụng trong thời gian ngắn, thường từ 1 - 2 ngày bởi nó không cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Việc kéo dài chế độ ăn này có thể dẫn đến thiếu hụt protein, chất béo, vitamin và khoáng chất khác, gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, đặc biệt ở trẻ em và người lớn tuổi.

Bổ sung các chất dinh dưỡng khác

Sau khi các triệu chứng tiêu chảy giảm bớt, người bệnh nên dần dần bổ sung các thực phẩm giàu protein (như thịt gà, cá, trứng), chất xơ (rau xanh, trái cây) và chất béo lành mạnh (dầu ô liu, quả bơ) để đảm bảo cơ thể nhận đủ dưỡng chất. Việc chuyển đổi này nên được thực hiện từ từ để tránh kích ứng hệ tiêu hóa.

Cần tham khảo ý kiến bác sĩ

Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao, phân có máu hoặc dấu hiệu mất nước (miệng khô, chóng mặt, ít tiểu), người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức. Chế độ ăn BRAT không thay thế cho điều trị y tế trong các trường hợp tiêu chảy nặng hoặc kéo dài.

Đảm bảo vệ sinh thực phẩm

Khi chuẩn bị các thực phẩm trong chế độ ăn BRAT, cần đảm bảo vệ sinh để tránh nhiễm khuẩn đường ruột thêm. Chuối và táo nên được rửa sạch, gạo cần nấu chín kỹ và bánh mì nên được nướng vừa đủ để dễ tiêu hóa mà không bị cháy.

Chế độ ăn BRAT là một giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị tiêu chảy, đặc biệt trong giai đoạn đầu khi cơ thể cần phục hồi nhanh chóng. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất, người bệnh cần áp dụng chế độ ăn này một cách hợp lý, chỉ trong thời gian ngắn và kết hợp với việc bổ sung nước đầy đủ. Hãy nhớ rằng chế độ ăn BRAT không phải là giải pháp thay thế cho điều trị y tế. Nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời bạn nhé.