Chảy máu nướu: Nguyên nhân, phương pháp điều trị và phòng ngừa

Chảy máu nướu là hiện tượng máu xuất hiện ở vùng lợi khi có sự tác động nhẹ như chải răng, ăn đồ cứng, hoặc thậm chí xảy ra tự phát. Đây là một trong những dấu hiệu sớm nhất của viêm nướu - giai đoạn đầu của bệnh nha chu. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển nặng hơn, làm suy yếu mô nâng đỡ răng và dẫn đến mất răng.

Theo chuyên gia, chảy máu nướu không chỉ phản ánh tình trạng vệ sinh răng miệng mà còn liên quan mật thiết đến sức khỏe toàn thân. Người mắc bệnh tiểu đường, rối loạn đông máu, thiếu hụt vitamin hoặc phụ nữ mang thai đều có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này. Vì vậy, chảy máu nướu cần được xem là một tín hiệu cảnh báo quan trọng chứ không chỉ là biểu hiện thoáng qua.

Những dấu hiệu và triệu chứng của chảy máu nướu 

Ngoài biểu hiện chảy máu, bệnh nhân thường gặp nhiều thay đổi khác ở nướu và răng. Những dấu hiệu này không chỉ cho thấy mức độ viêm mà còn giúp bác sĩ định hướng chẩn đoán chính xác hơn. Các dấu hiệu thường gặp gồm:

• Nướu trở nên mềm, đổi màu từ hồng nhạt sang đỏ thẫm hoặc tím, thậm chí chảy máu.
• Hơi thở có mùi khó chịu kéo dài, dù vệ sinh răng miệng thường xuyên.
• Nướu có dấu hiệu co rút, làm lộ chân răng, khiến răng trông dài hơn.
• Răng bắt đầu lung lay, giảm khả năng ăn nhai bình thường.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh chảy máu nướu 

Chảy máu nướu nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng mà còn tác động đến toàn cơ thể. Các biến chứng thường gặp gồm:

• Viêm nha chu tiến triển, phá hủy dây chằng nha chu và xương ổ răng, làm răng lung lay và có nguy cơ mất răng.
• Nhiễm trùng lan rộng trong khoang miệng, gây đau nhức, sưng mủ và khó ăn nhai.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, nhiễm trùng huyết hoặc làm trầm trọng hơn tình trạng tiểu đường do vi khuẩn từ ổ viêm xâm nhập vào máu, tạo cục máu đông.

Khi nào cần gặp bác sĩ? 

Nếu tình trạng chảy máu nướu kéo dài có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý răng miệng nghiêm trọng hơn. Người bệnh nên đi khám bác sĩ khi:

• Chảy máu nướu kéo dài trên một tuần dù đã thay đổi cách vệ sinh răng miệng.
• Nướu sưng đỏ, đau nhức và có mủ chảy ra quanh răng.
• Răng lung lay, khó ăn nhai, kèm theo hơi thở hôi dai dẳng.
• Có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch hoặc đang trong thai kỳ, vì những đối tượng này dễ gặp biến chứng hơn.

Chảy máu nướu có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là yếu tố tại chỗ liên quan đến vệ sinh răng miệng. Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể phản ánh những rối loạn toàn thân. Các nguyên nhân thường gặp gồm:

• Mảng bám vi khuẩn, cao răng tích tụ lâu ngày, gây nhiễm trùng, viêm nướu và chảy máu khi có tác động nhẹ.
• Đánh răng sai cách, sử dụng bàn chải có lông quá cứng hoặc chải răng quá mạnh.
• Thiếu hụt vitamin C, vitamin K và một số khoáng chất, làm suy yếu mô liên kết và giảm khả năng đông máu.
• Rối loạn đông máu hoặc các bệnh lý toàn thân như đái tháo đường, bệnh gan, bệnh máu.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc, chẳng hạn thuốc chống đông máu hoặc thuốc điều trị tăng huyết áp.
• Thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ hoặc giai đoạn dậy thì khiến nướu nhạy cảm và dễ chảy máu hơn.

Những ai có nguy cơ mắc phải chảy máu nướu? 

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ bị chảy máu nướu bao gồm:

• Người hút thuốc lá lâu năm, do khói thuốc làm giảm lưu lượng máu đến nướu và suy yếu hệ miễn dịch.
• Người có thói quen vệ sinh răng miệng kém, không chải răng hoặc không dùng chỉ nha khoa đúng cách.
• Người có chế độ ăn thiếu hụt vitamin C, vitamin K, canxi và các chất chống oxy hóa.
  Người mắc bệnh tiểu đường, tim mạch, rối loạn đông máu hoặc bệnh gan.
• Phụ nữ mang thai và thanh thiếu niên đang dậy thì, do thay đổi nội tiết tố làm nướu dễ viêm.
• Người đang sử dụng một số loại thuốc như thuốc chống đông, thuốc chống co giật, hoặc thuốc ức chế miễn dịch.

Việc theo dõi và kiểm soát các yếu tố nguy cơ này không chỉ giúp giảm thiểu tình trạng chảy máu nướu mà còn hỗ trợ ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải chảy máu nướu 

Ngoài nguyên nhân trực tiếp, một số yếu tố có thể làm tăng khả năng mắc bệnh chảy máu nướu. Đây là những tác nhân góp phần thúc đẩy quá trình viêm nướu, khiến tình trạng bệnh dễ khởi phát hoặc tiến triển nặng hơn. Các yếu tố làm tăng nguy cơ bao gồm:

• Tình trạng căng thẳng, stress kéo dài, làm suy yếu hệ miễn dịch và giảm khả năng chống vi khuẩn gây viêm.
• Thói quen ăn nhiều đồ ngọt, nước ngọt có gas, khiến mảng bám và vi khuẩn tích tụ nhanh chóng.
• Lạm dụng rượu bia, gây ảnh hưởng đến chuyển hóa dinh dưỡng và sức khỏe nướu.
• Vệ sinh răng miệng sai cách, không thay bàn chải định kỳ hoặc sử dụng bàn chải quá cứng.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán chảy máu nướu 

Để xác định chính xác nguyên nhân gây chảy máu nướu, bác sĩ nha khoa thường tiến hành thăm khám lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng. Việc chẩn đoán sớm có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn ngừa biến chứng và lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp.

Các bước chẩn đoán thường bao gồm:

• Khai thác tiền sử bệnh, thói quen vệ sinh răng miệng và thuốc đang sử dụng.
• Khám trong miệng để đánh giá tình trạng nướu, mảng bám, cao răng và độ lung lay của răng.
• Thực hiện xét nghiệm máu khi nghi ngờ có bệnh toàn thân ảnh hưởng đến quá trình đông máu.
• Chụp X-quang nha khoa để kiểm tra mức độ tiêu xương quanh răng nếu nghi ngờ viêm nha chu.

Điều trị chảy máu nướu

Phương pháp điều trị chảy máu nướu phụ thuộc vào nguyên nhân, cụ thể:

• Nếu do viêm nướu hoặc viêm nha chu: Bác sĩ sẽ lấy cao răng, làm sạch mảng bám và hướng dẫn cách vệ sinh răng miệng đúng.
• Nếu do thiếu hụt vitamin: Người bệnh sẽ được tư vấn bổ sung vitamin C, vitamin K hoặc khoáng chất cần thiết qua chế độ ăn hoặc thuốc bổ sung.
• Nếu do bệnh toàn thân hoặc tác dụng phụ thuốc: Bác sĩ phối hợp với chuyên khoa liên quan để điều chỉnh phác đồ điều trị.
• Trong trường hợp nặng, có thể cần đến các thủ thuật nha khoa chuyên sâu như nạo túi nha chu hoặc phẫu thuật tái tạo mô.

Điều trị sớm và tuân thủ chỉ định của bác sĩ sẽ giúp phục hồi sức khỏe nướu, ngăn ngừa tái phát và duy trì chức năng ăn nhai tốt.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của chảy máu nướu 

Chế độ sinh hoạt: 

Duy trì thói quen sinh hoạt khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng. Người bệnh cần giữ vệ sinh răng miệng hằng ngày đúng cách, đồng thời xây dựng lối sống lành mạnh để giảm thiểu các yếu tố nguy cơ với các lưu ý sau đây:

• Người bệnh nên chải răng ít nhất hai lần mỗi ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluor.
• Người bệnh cần sử dụng chỉ nha khoa hoặc tăm nước để làm sạch mảng bám ở kẽ răng.
• Người bệnh cần súc miệng bằng dung dịch sát khuẩn dịu nhẹ để giảm vi khuẩn trong khoang miệng.
• Người bệnh nên khám răng định kỳ mỗi 6 tháng để lấy cao răng và phát hiện sớm bất thường.
• Người bệnh cần hạn chế hút thuốc lá, rượu bia và duy trì giấc ngủ đầy đủ để nâng cao sức đề kháng.

Chế độ dinh dưỡng:

Dinh dưỡng hợp lý giúp tăng cường sức khỏe nướu và hỗ trợ quá trình hồi phục sau điều trị, cụ thể:

• Người bệnh nên bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi giàu vitamin C như cam, chanh, kiwi và dâu tây để tăng sức bền thành mạch.
• Người bệnh cần bổ sung vitamin K từ bông cải xanh, cải xoăn, rau bina để hỗ trợ quá trình đông máu.
• Người bệnh nên ăn nhiều thực phẩm giàu canxi như sữa, phô mai, sữa chua và các loại hạt để duy trì sức khỏe răng.
• Người bệnh nên uống đủ nước mỗi ngày để giữ khoang miệng ẩm, hạn chế vi khuẩn phát triển.
• Người bệnh cần hạn chế thực phẩm nhiều đường và đồ uống có gas để giảm nguy cơ hình thành mảng bám.

Phương pháp phòng ngừa chảy máu nướu hiệu quả 

Hiện nay chưa có biện pháp đặc hiệu phòng ngừa chảy máu nướu. Do đó, các biện pháp phòng ngừa tập trung vào kiểm soát thói quen hằng ngày và duy trì sức khỏe răng miệng, bao gồm:

• Người bệnh cần duy trì thói quen chải răng và làm sạch kẽ răng đều đặn để loại bỏ mảng bám.
• Người bệnh nên kiểm soát tốt các bệnh lý toàn thân như tiểu đường, tim mạch để tránh làm bệnh tiến triển nặng hơn.
• Người bệnh nên tránh căng thẳng kéo dài, kết hợp với vận động thể dục thường xuyên để cải thiện sức khỏe miễn dịch.
• Người bệnh cần tuân thủ lịch tái khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ nha khoa.

Chảy máu nướu là một dấu hiệu quan trọng phản ánh tình trạng sức khỏe răng miệng và có thể liên quan đến nhiều bệnh lý toàn thân. Việc phát hiện sớm, kết hợp điều trị đúng cách và duy trì chế độ sinh hoạt - dinh dưỡng khoa học sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Chủ động phòng ngừa và thăm khám định kỳ chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe răng miệng bền vững cho mỗi người.