Mất răng: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Mất răng là tình trạng một hoặc nhiều răng bị mất hoàn toàn khỏi cung hàm, dẫn đến khoảng trống trong miệng. Đây là một trong những vấn đề răng miệng phổ biến nhất, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng đặc biệt thường gặp ở người cao tuổi hoặc người có bệnh lý toàn thân mãn tính không được điều trị bệnh hiệu quả.

Tình trạng mất răng không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, khả năng nhai và phát âm, mà còn gây ra hàng loạt biến chứng ở xương hàm, khớp thái dương hàm và sức khỏe toàn thân. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mất răng vĩnh viễn là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh sức khỏe răng miệng của cộng đồng.

Những dấu hiệu và triệu chứng của chứng mất răng

Người bệnh có thể nhận biết tình trạng mất răng qua các biểu hiện:

• Xuất hiện khoảng trống trên cung hàm, ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt.
• Khó khăn khi nhai, đặc biệt là với thức ăn cứng hoặc dai.
• Phát âm không rõ, nói ngọng do luồng hơi thay đổi.
• Lệch khớp cắn, gây cảm giác cộm, khó chịu khi ăn uống.
• Tiêu xương ổ răng tại vị trí mất răng, nướu lõm xuống.

Biến chứng có thể gặp khi bị mất răng

Nếu không được phát hiện sớm và có phương pháp điều trị phục hồi, chứng mất răng có thể gây ra nhiều hậu quả lâu dài. Các biến chứng phổ biến bao gồm:

• Răng đối diện trồi dài xuống khoảng trống, gây sai lệch khớp cắn.
• Răng kế cận nghiêng vào khoảng mất răng, dẫn đến chen chúc, khó vệ sinh.
• Tiêu xương hàm tại vị trí mất răng, làm khuôn mặt biến dạng, già nua sớm.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh răng miệng như sâu răng, viêm nướu, viêm nha chu.
• Khó khăn trong ăn uống lâu dài, có thể gây suy dinh dưỡng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Chính vì những biến chứng vĩnh viễn gây ảnh hưởng tới cuộc sống, bạn nên đến khám nha khoa trong các trường hợp sau:

• Mới mất răng do chấn thương hoặc nhổ răng;
• Khó nhai nuốt hoặc có rối loạn phát âm;
• Có dấu hiệu răng lệch, nướu tiêu, mặt biến dạng;
• Cần tư vấn phục hình bằng cầu răng, hàm giả hoặc cấy ghép implant.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến mất răng, trong đó thường gặp bao gồm:

• Sâu răng nặng: Khi sâu răng phá hủy tủy và mô quanh răng, răng không còn khả năng bảo tồn.
• Viêm nha chu: Tổn thương nướu và xương ổ răng khiến răng lung lay, dễ rụng.
• Chấn thương: Tai nạn, va đập hoặc chơi thể thao mạnh có thể gây mất răng.
• Nhổ răng: Trong trường hợp răng khôn mọc lệch hoặc bệnh lý khác cần chỉ định nhổ bỏ.
• Bệnh toàn thân: Đái tháo đường, loãng xương và một số bệnh miễn dịch làm tăng nguy cơ mất răng.

Những ai có nguy cơ dẫn đến mất răng?

Một số nhóm đối tượng có thể có nguy cơ mất răng cao hơn, cụ thể:

• Người cao tuổi, do quá trình lão hóa răng miệng;
• Người vệ sinh răng miệng kém;
• Người hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia;
• Người có bệnh toàn thân như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch…

Yếu tố làm tăng nguy cơ dẫn đến mất răng

Các yếu tố dưới đây khiến khả năng mất răng cao hơn:

• Chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, thiếu canxi và vitamin D;
• Thói quen nghiến răng, siết răng khi căng thẳng;
• Không khám nha khoa định kỳ;
• Sử dụng đồ ngọt thường xuyên, tạo môi trường thuận lợi cho sâu răng.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán mất răng

Bên cạnh quá trình thăm khám lâm sàng kỹ càng với dụng cụ chuyên dụng, bác sĩ sẽ chỉ định một số phương pháp cận lâm sàng như:

• Chụp X-quang để đánh giá tình trạng xương hàm và răng;
• Chụp CT khi cần lập kế hoạch cấy ghép implant;
• Kiểm tra khớp cắn cùng sức khỏe răng miệng toàn diện.

Điều trị mất răng

Các phương pháp điều trị bệnh mất răng phổ biến hiện nay bao gồm:

• Hàm giả tháo lắp: Phục hồi chức năng nhai, chi phí thấp nhưng tính thẩm mỹ và sự thoải mái hạn chế.
• Cầu răng sứ: Sử dụng răng thật kế cận làm trụ, phục hình cố định, thẩm mỹ tốt.
• Cấy ghép implant: Giải pháp hiện đại, thay thế chân răng bằng trụ titanium, gắn mão sứ cố định, duy trì lâu dài và hạn chế tiêu xương hàm.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của chứng mất răng

Chế độ sinh hoạt: 

Để phòng tránh mất răng cũng như bảo vệ sức khỏe răng miệng, bạn cần duy trì những thói quen sau:

• Chải răng đúng cách ít nhất hai lần mỗi ngày;
• Sử dụng chỉ nha khoa và nước súc miệng để làm sạch kẽ răng;
• Khám nha khoa định kỳ sáu tháng một lần;
• Không sử dụng răng để cắn vật cứng như đá viên, kẹo cứng…

Chế độ dinh dưỡng: 

Bên cạnh thói quen sinh hoạt khoa học, một chế độ ăn hợp lý góp phần quan trọng trong phòng ngừa mất răng, bao gồm:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi;
• Uống đủ nước để duy trì độ ẩm trong khoang miệng;
• Hạn chế đồ ngọt, nước có gas và rượu bia;
• Bổ sung thực phẩm giàu canxi như trứng, sữa, cá…

Phương pháp phòng ngừa mất răng

Mất răng là tình trạng có thể phòng tránh được nếu mỗi người chú ý chăm sóc răng miệng đúng cách và duy trì lối sống khoa học. Trong đó, các biện pháp chính tập trung vào việc kiểm soát yếu tố nguy cơ, bảo vệ răng và phát hiện sớm tổn thương.

• Trước hết, vệ sinh răng miệng hằng ngày là bước quan trọng nhất. Chuyên gia khuyên rằng cần chải răng ít nhất hai lần mỗi ngày với kem đánh răng có chứa fluor để tăng cường men răng và phòng sâu răng.
• Bên cạnh đó, bàn chải nên thay sau mỗi 3 - 4 tháng, sử dụng thêm chỉ nha khoa và nước súc miệng để loại bỏ mảng bám. Đây là cách hiệu quả để ngăn ngừa viêm nướu và viêm nha chu - hai nguyên nhân hàng đầu dẫn đến mất răng.
• Khám nha khoa định kỳ ít nhất sáu tháng một lần giúp phát hiện sớm các vấn đề như sâu răng, răng lung lay hay sai khớp cắn. Trong các lần thăm khám, bác sĩ sẽ tiến hành lấy cao răng, kiểm tra tình trạng xương và hướng dẫn phương pháp chăm sóc phù hợp. Với người có bệnh lý nền như đái tháo đường hoặc loãng xương, việc khám răng miệng càng cần được chú trọng.
• Ngoài ra, việc tránh các thói quen xấu cũng rất cần thiết. Không dùng răng để cắn vật cứng vì dễ gây nứt gãy răng. Người có thói quen nghiến răng nên sử dụng máng nhai ban đêm để bảo vệ men răng.
• Cuối cùng, trong các hoạt động thể thao hoặc lao động dễ xảy ra va chạm mạnh, việc sử dụng máng bảo hộ răng giúp giảm đáng kể nguy cơ chấn thương gây mất răng. Kết hợp đồng bộ các biện pháp trên, mỗi người hoàn toàn có thể duy trì hàm răng chắc khỏe, phòng ngừa hiệu quả tình trạng mất răng và bảo vệ sức khỏe răng miệng lâu dài.

Mất răng không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn tác động đến khả năng nhai, phát âm và sức khỏe toàn thân. Tuy nhiên, việc phòng ngừa bằng vệ sinh răng miệng đúng cách, khám nha khoa định kỳ và điều trị kịp thời có thể giúp hạn chế biến chứng. Với sự hỗ trợ của nha khoa hiện đại, người bệnh hoàn toàn có thể phục hồi răng đã mất và duy trì nụ cười khỏe đẹp.