Cách tăng tiểu cầu khi bị sốt xuất huyết an toàn và hiệu quả tại nhà

Sốt xuất huyết là một bệnh do virus Dengue gây ra, lây truyền qua muỗi vằn. Bệnh thường có các biểu hiện như sốt cao, đau đầu, nhức mỏi, nổi ban và quan trọng nhất là giảm số lượng tiểu cầu trong máu. Tiểu cầu có vai trò then chốt trong quá trình đông máu, vì vậy khi số lượng tiểu cầu giảm mạnh sẽ làm tăng nguy cơ xuất huyết nội tạng, gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Vậy, cách tăng tiểu cầu khi bị sốt xuất huyết là gì? Có thể áp dụng biện pháp nào tại nhà để hỗ trợ nâng cao sức đề kháng, cải thiện chỉ số máu và phục hồi nhanh hơn? Mời bạn theo dõi những gợi ý trong bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về tiểu cầu

Tiểu cầu là những mảnh nhỏ của tế bào được tạo ra từ tủy xương và di chuyển trong máu. Chúng đóng vai trò then chốt trong việc ngăn chặn chảy máu bằng cách kết dính và hình thành cục máu đông tại những vị trí tổn thương mạch máu. Nhờ đó, cơ thể có thể cầm máu nhanh chóng và vết thương cũng lành lại hiệu quả hơn. Không chỉ vậy, tiểu cầu còn giúp “làm mới” lớp tế bào lót bên trong mạch máu, góp phần duy trì sự đàn hồi và khỏe mạnh cho thành mạch.

Trong nhiều trường hợp, truyền tiểu cầu là phương pháp cứu sống người bệnh khi lượng tiểu cầu trong máu quá thấp hoặc không còn hoạt động hiệu quả. Điều này thường gặp ở bệnh nhân bị mất máu nhiều do tai nạn, phẫu thuật lớn, hoặc đang điều trị bệnh lý nặng. Tiểu cầu giúp ngăn ngừa tình trạng mất máu kéo dài và các biến chứng nguy hiểm liên quan đến chảy máu.

Tiểu cầu bị ảnh hưởng ra sao khi mắc sốt xuất huyết?

Tiểu cầu là những tế bào nhỏ trong máu, cùng với hồng cầu và bạch cầu, đóng vai trò quan trọng trong việc cầm máu và hỗ trợ quá trình lành vết thương. Ở người khỏe mạnh, số lượng tiểu cầu thường dao động từ 150.000 đến 450.000 trên mỗi microlit máu. Ngoài khả năng làm đông máu, tiểu cầu còn giúp cơ thể chống lại viêm nhiễm do virus.

Khi bị sốt xuất huyết, virus Dengue sẽ tấn công vào hệ tuần hoàn, bám vào tiểu cầu, làm thay đổi cấu trúc của chúng và khiến số lượng tiểu cầu bị phá hủy nhanh chóng. Điều này dẫn đến tình trạng giảm tiểu cầu, làm giảm khả năng cầm máu và chống viêm, khiến người bệnh dễ bị chảy máu và gặp biến chứng nặng như tụt huyết áp, viêm não,....

Một số dấu hiệu thường gặp khi tiểu cầu giảm do sốt xuất huyết gồm có:

• Chảy máu cam, chảy máu chân răng.
• Vết thương khó cầm máu, kéo dài nhiều ngày.
• Tiểu ra máu, đi ngoài ra máu hoặc phân đen như hắc ín.
• Da nổi ban, bầm tím dễ dàng dù chỉ va chạm nhẹ.
• Kinh nguyệt kéo dài hoặc ra nhiều bất thường.

Việc theo dõi sát số lượng tiểu cầu trong quá trình điều trị sốt xuất huyết cũng như tìm hiểu về cách tăng tiểu cầu khi bị sốt xuất huyết hiệu quả là rất cần thiết để kịp thời xử lý các biến chứng nguy hiểm.

Cách tăng tiểu cầu khi bị sốt xuất huyết bằng dinh dưỡng tại nhà

Khi mắc sốt xuất huyết, tiểu cầu thường giảm mạnh khiến người bệnh mệt mỏi, dễ gặp biến chứng. Tuy việc tăng tiểu cầu qua ăn uống không thể thay thế điều trị y tế, nhưng một số thực phẩm vẫn có thể hỗ trợ phần nào quá trình hồi phục. Dưới đây là các cách tăng tiểu cầu khi bị sốt xuất huyết bằng những nhóm thực phẩm dinh dưỡng nên bổ sung:

Nhóm thực phẩm nên ăn

• Sữa: Sữa giàu canxi, protein và đặc biệt là vitamin K, dưỡng chất quan trọng trong quá trình đông máu và tái tạo tế bào máu. Uống 1 ly sữa mỗi ngày giúp hỗ trợ duy trì lượng tiểu cầu ổn định trong giai đoạn điều trị bệnh.
• Rau lá xanh: Các loại rau như cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh, rau mùi tây, húng quế… rất giàu vitamin K và folate (vitamin B9) đều là dưỡng chất tham gia vào quá trình tạo máu và đông máu. Thêm rau xanh vào bữa ăn giúp tăng sức đề kháng và hỗ trợ tăng tiểu cầu.
• Chiết xuất lá đu đủ: Lá đu đủ từ lâu đã được dân gian sử dụng để hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết. Một số nghiên cứu nhỏ cho thấy nước ép lá đu đủ hoặc viên chiết xuất có thể giúp kích thích tủy xương sản sinh tiểu cầu. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Lựu: Lựu chứa nhiều sắt, giúp cải thiện lượng máu và nâng cao miễn dịch. Rất phù hợp trong giai đoạn phục hồi.
• Bí ngô: Đây là nguồn cung cấp vitamin A cần thiết cho sự phát triển tế bào máu và nâng cao hệ miễn dịch. Bí ngô còn hỗ trợ tủy xương sản sinh thêm tiểu cầu.
• Cỏ lúa mì: Loại thực phẩm giàu diệp lục này không chỉ giúp tăng tiểu cầu mà còn hỗ trợ nâng cao hồng cầu và bạch cầu.
• Nước dừa: Giàu chất điện giải như kali, natri, magiê… giúp cơ thể bù nước, hồi phục nhanh hơn sau sốt. Đồng thời, nước dừa có thể giúp duy trì lượng tiểu cầu ổn định.
• Thịt nạc: Thịt gà, thịt bò, gan… chứa nhiều vitamin B12, sắt và kẽm – những chất rất cần thiết cho quá trình tạo tiểu cầu. Đây là nguồn dinh dưỡng giàu năng lượng, phù hợp cho người đang cần phục hồi.

Dưỡng chất quan trọng giúp tăng tiểu cầu

• Vitamin B12: Vitamin B12 đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì các tế bào máu khỏe mạnh, đặc biệt là hồng cầu và tiểu cầu. Thiếu hụt vitamin B12 có thể khiến cơ thể suy giảm khả năng tạo máu, từ đó dẫn đến tình trạng tiểu cầu thấp. Có nhiều trong gan động vật (gan bò, gan gà), trứng, cá hồi, nghêu, sò, tôm và các loại hải sản khác.
• Sắt: Sắt là khoáng chất thiết yếu cho quá trình tạo máu. Nó hỗ trợ sản sinh cả hồng cầu và tiểu cầu trong tủy xương. Thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu và giảm số lượng tiểu cầu. Có trong rau bina (rau chân vịt), đậu lăng, bí đỏ, ổi, chuối xanh, hạt bí, thịt đỏ, gan.
• Folate (Vitamin B9): Folate là một loại vitamin nhóm B cần thiết để tạo mới các tế bào trong cơ thể, đặc biệt là tế bào máu. Việc bổ sung đầy đủ folate giúp cơ thể sản sinh tiểu cầu hiệu quả hơn. Nguồn tốt từ cam, bưởi, đậu phộng, đậu lăng, đậu tây, măng tây, cải bó xôi.
• Vitamin A: Vitamin A tham gia vào quá trình hình thành protein, hỗ trợ cơ thể sản sinh và phát triển các tế bào máu, bao gồm tiểu cầu. Đồng thời, nó còn giúp duy trì hoạt động bình thường của hệ miễn dịch, có trong bí đỏ, cà rốt, khoai lang, xoài chín, đu đủ.
• Vitamin C: Vitamin C có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể hấp thụ sắt – yếu tố cần thiết cho quá trình tạo máu. Ngoài ra, vitamin C còn có tác dụng làm bền thành mạch, hạn chế tình trạng xuất huyết trong sốt xuất huyết, có nhiều trong cam, chanh, dứa, ổi, dâu tây, bưởi, kiwi.
• Vitamin D: Vitamin D không chỉ tốt cho xương mà còn hỗ trợ chức năng miễn dịch, thúc đẩy quá trình phục hồi sau bệnh. Một số nghiên cứu cho thấy vitamin D có vai trò trong việc hỗ trợ sản sinh tiểu cầu trong máu. Có trong cá hồi, cá thu, cá ngừ, lòng đỏ trứng, sữa, sữa chua, dầu gan cá. Ngoài ra, tắm nắng vào sáng sớm cũng giúp cơ thể tổng hợp thêm vitamin D tự nhiên.
• Vitamin K: Vitamin K là thành phần thiết yếu trong quá trình đông máu, giúp giảm nguy cơ chảy máu và hỗ trợ tạo ra các tế bào máu mới. Bổ sung đầy đủ vitamin K giúp duy trì ổn định số lượng tiểu cầu và tăng khả năng hồi phục. Có trong các loại rau có màu xanh đậm như cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh, cải thìa, rau diếp, cần tây.

Nhóm thực phẩm nên tránh khi muốn tăng tiểu cầu

Một số thực phẩm và đồ uống có thể làm giảm tiểu cầu, gây bất lợi cho người bị sốt xuất huyết. Cần hạn chế:

• Nước tăng lực: Có chứa quinine, dễ làm giảm tiểu cầu.
• Rượu, bia: Ảnh hưởng đến tủy xương, làm chậm quá trình tạo tiểu cầu.
• Chất ngọt nhân tạo (Aspartame): Thường có trong nước ngọt, đồ ăn nhanh, có thể gây giảm tiểu cầu.
• Nước ép nam việt quất: Làm loãng máu, ảnh hưởng đến khả năng đông máu.

Giảm tiểu cầu là một biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện và xử lý kịp thời. Những cách tăng tiểu cầu khi bị sốt xuất huyết như điều chỉnh chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý, uống đủ nước, dùng thêm thảo dược hỗ trợ và tái khám đúng lịch là những biện pháp hiệu quả, dễ thực hiện tại nhà.

Bên cạnh việc tăng tiểu cầu bằng cách ăn các thực phẩm giàu dinh dưỡng thì tiêm vắc xin cũng là một biện pháp quan trọng giúp phòng ngừa sốt xuất huyết hiệu quả. Vắc xin hoạt động bằng cách kích thích cơ thể tạo ra kháng thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch, từ đó làm giảm nguy cơ mắc bệnh và ngăn chặn sự lây lan của virus Dengue. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện cung cấp vắc xin Qdenga - là vắc xin sống giảm độc lực, có khả năng bảo vệ cơ thể trước cả 4 tuýp virus Dengue. Qdenga được chỉ định tiêm cho người từ 4 tuổi trở lên, với hiệu quả phòng bệnh đạt trên 80%. Lịch tiêm gồm 2 mũi, tiêm cách nhau 3 tháng. Nhờ hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP, vắc xin luôn được bảo quản tốt nhất. Bên cạnh đó, quy trình tiêm chủng được thực hiện nghiêm ngặt bởi đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế chuyên nghiệp, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người tiêm.