Cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản hiệu quả

Mỗi năm, nước ta vẫn ghi nhận các ca mắc viêm não Nhật Bản, một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây tổn thương hệ thần kinh và đe dọa tính mạng, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Điều đáng nói là bệnh hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vì thế việc phòng ngừa giữ vai trò cực kỳ quan trọng. Chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Bài viết sau sẽ chia sẻ những cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản hiệu quả và dễ thực hiện trong cuộc sống hàng ngày.

Viêm não Nhật Bản có lây không?

Viêm não Nhật Bản là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng và có thể gây ra những đợt bùng phát dịch trong cộng đồng nếu không được kiểm soát kịp thời. Nhiều người thắc mắc rằng viêm não Nhật Bản có khả năng lây nhiễm không và đường lây truyền chính của bệnh là gì? Thực tế, viêm não Nhật Bản không phải là bệnh lây truyền trực tiếp từ người sang người mà chủ yếu lây qua trung gian muỗi.

Muỗi Culex còn được gọi là muỗi ruộng, đóng vai trò là vật chủ truyền bệnh chính trong quá trình lây lan virus viêm não Nhật Bản (JEV). Virus này tồn tại trong máu của các loài chim hoang dã và động vật gia súc, đặc biệt là lợn và chim, những loài này được xem là ổ chứa virus tự nhiên trong môi trường. Khi muỗi đốt các động vật này, chúng hút phải máu chứa virus và trở thành vật trung gian truyền bệnh khi sau đó đốt người. Chính vì thế, người bị viêm não Nhật Bản là do bị muỗi mang virus cắn chứ không phải do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc vật dụng cá nhân.

Điều này có nghĩa là viêm não Nhật Bản không thể lây qua các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như ăn uống chung, dùng chung đồ dùng cá nhân hay tiếp xúc gần với người mắc bệnh. Đây cũng là lý do vì sao việc phòng ngừa bệnh tập trung chủ yếu vào việc kiểm soát muỗi và tiêm phòng vắc xin để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Việc hiểu rõ cơ chế lây truyền của viêm não Nhật Bản giúp người dân tránh được những lo lắng không cần thiết về việc bệnh có thể truyền qua tiếp xúc thông thường. Đồng thời, nó cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp bảo vệ cá nhân, như sử dụng màn chống muỗi, phun thuốc diệt muỗi và tiêm phòng đầy đủ để ngăn chặn sự lây lan của bệnh trong cộng đồng. Nhờ đó, viêm não Nhật Bản sẽ không gây nên những ảnh hưởng nghiêm trọng và góp phần bảo vệ sức khỏe cho toàn xã hội.

Viêm não Nhật Bản có nguy hiểm không?

Viêm não Nhật Bản là một căn bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ em, bởi hiện nay chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu để điều trị. Khi bị viêm não Nhật Bản, virus chủ yếu tấn công não bộ và làm tổn thương các tế bào thần kinh, gây ra nhiều khó khăn trong quá trình điều trị. Điều này khiến cho tỷ lệ tử vong và để lại di chứng sau bệnh rất cao, trở thành nỗi lo lớn cho gia đình và xã hội.

Tỷ lệ tử vong do viêm não Nhật Bản dao động từ 25 đến 35%, trong khi hơn 50% người bệnh sống sót phải chịu những di chứng thần kinh nghiêm trọng. Các di chứng này có thể là động kinh, giảm khả năng học tập, chậm phát triển trí tuệ, liệt hoặc mất ngôn ngữ. Những di chứng này thường gây tàn phế lâu dài, khiến người bệnh mất khả năng lao động, đồng thời tạo gánh nặng lớn về mặt kinh tế và tinh thần cho gia đình.

Ngoài ra, nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh viêm não Nhật Bản còn dễ gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm khác như viêm phổi, viêm phế quản, viêm bể thận - bàng quang, loét nhiễm trùng, rối loạn chuyển hóa và các rối loạn tâm thần. Những di chứng muộn có thể xuất hiện sau nhiều năm, thậm chí vài chục năm sau khi khỏi bệnh, điển hình là động kinh hoặc bệnh Parkinson.

Tỷ lệ tử vong do viêm não Nhật Bản khá cao, đặc biệt trong những ngày đầu bệnh khi bệnh nhân có biểu hiện hôn mê sâu, co giật và tổn thương vùng hành não. Vì vậy, việc phát hiện sớm và đưa người bệnh đến cơ sở y tế để theo dõi, điều trị là vô cùng quan trọng nhằm giảm thiểu những hậu quả nghiêm trọng của bệnh.

Gánh nặng mà viêm não Nhật Bản mang lại không chỉ là thiệt hại về kinh tế mà còn là áp lực tâm lý nặng nề cho gia đình, đặc biệt là những bà mẹ có con mắc bệnh. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phòng ngừa và chăm sóc y tế đúng cách để bảo vệ sức khỏe cho trẻ em và cộng đồng.

Cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản hiệu quả

Phòng ngừa viêm não Nhật Bản là biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe cho trẻ em và người lớn, đặc biệt ở Việt Nam, quốc gia có khí hậu nhiệt đới thuận lợi cho sự phát triển của muỗi, loài vật truyền bệnh viêm não Nhật Bản. Do đó, việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh là điều vô cùng cần thiết để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

Vệ sinh môi trường

Người dân cần thường xuyên dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, loại bỏ những nơi đọng nước như bãi rác, bể nước không kín hay các vật dụng có khả năng chứa nước, bởi đây là môi trường lý tưởng để muỗi đẻ trứng. Ngoài ra, chuồng gia súc nên được đặt xa khu vực sinh hoạt và vui chơi của trẻ em để hạn chế muỗi tiếp xúc với con người. Việc thường xuyên vệ sinh chuồng trại cũng giúp giảm đáng kể nơi trú ẩn của muỗi. Song song với đó, các gia đình nên cho trẻ ngủ màn chống muỗi và sử dụng các biện pháp diệt muỗi như xịt thuốc hoặc dùng lưới chắn muỗi để phòng tránh muỗi đốt.

Tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản

Tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản là phương pháp phòng bệnh hiệu quả và cần được ưu tiên thực hiện. Chương trình tiêm chủng mở rộng của Việt Nam đã triển khai tiêm vắc xin cho trẻ em từ 9 tháng tuổi trở lên, giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh. Nếu chỉ tiêm một mũi, vắc xin chưa đủ để bảo vệ tối ưu, vì vậy trẻ cần được tiêm đủ hai hoặc ba mũi theo đúng lịch để đạt hiệu quả bảo vệ từ 80% đến 95%, kéo dài trong khoảng ba năm. Từ khi thực hiện rộng rãi chương trình tiêm phòng, số ca mắc viêm não Nhật Bản đã giảm rõ rệt, từ 61,3% tổng số ca viêm não virus năm 1995 xuống còn khoảng 10 - 15% hiện nay.

Ngoài ra, khi đã mắc bệnh, việc điều trị chỉ tập trung vào giảm triệu chứng chứ chưa có thuốc đặc hiệu để tiêu diệt virus. Vì vậy, tiêm vắc xin đúng lịch và vệ sinh môi trường sạch sẽ là những biện pháp phòng ngừa hàng đầu, giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh viêm não Nhật Bản, bảo vệ sức khỏe cộng đồng một cách hiệu quả và bền vững.

Viêm não Nhật Bản tuy nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả nếu mỗi người dân chủ động bảo vệ bản thân và gia đình bằng các biện pháp thiết thực như vệ sinh môi trường, phòng tránh muỗi đốt và đặc biệt là tiêm phòng vắc xin đầy đủ. Hiện nay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã triển khai tiêm phòng vắc xin viêm não Nhật Bản thế hệ mới cho người lớn và trẻ em từ 9 tháng tuổi trở lên. Vắc xin giúp cơ thể tạo miễn dịch chủ động, phòng ngừa bệnh viêm não Nhật Bản, bảo vệ trẻ em và người lớn khỏi biến chứng nguy hiểm như liệt, di chứng thần kinh hoặc tử vong. Vắc xin có hiệu quả bảo vệ cao và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.