Cách đọc kết quả xét nghiệm HIV dễ dàng và chính xác

Xét nghiệm HIV giúp xác định liệu một người có đang nhiễm HIV hay không, từ đó hỗ trợ chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và giảm nguy cơ lây truyền cho người khác. Cách đọc kết quả xét nghiệm HIV không chỉ phụ thuộc vào kết luận dương hay âm tính, mà còn liên quan đến loại xét nghiệm được thực hiện, thời điểm lấy mẫu và các yếu tố như giai đoạn cửa sổ hay thuốc đang sử dụng. Hãy cùng tìm hiểu cách hiểu cách đọc kết quả xét nghiệm HIV đúng nhất nhé!

Cách đọc kết quả xét nghiệm HIV

Biết cách đọc kết quả xét nghiệm HIV sẽ giúp bạn đánh giá được tình trạng của bản thân, chủ động theo dõi và điều trị nếu cần, từ đó biết cách bảo vệ bản thân cũng như người xung quanh. Dưới đây là 2 dạng kết quả xét nghiệm HIV phổ biến nhất:

Kết quả âm tính

Kết quả âm tính nghĩa là tại thời điểm làm xét nghiệm, không phát hiện sự hiện diện của virus HIV trong máu. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đồng nghĩa với việc người đó chắc chắn không bị nhiễm HIV. Các khả năng cho kết quả âm tính gồm:

• Người được xét nghiệm thực sự không nhiễm HIV.
• Người bệnh đang ở trong “giai đoạn cửa sổ”, là khoảng thời gian từ lúc nhiễm HIV đến khi cơ thể tạo đủ kháng thể để các xét nghiệm có thể phát hiện.
• Âm tính giả nếu làm xét nghiệm quá sớm hoặc do lỗi kỹ thuật.

Nếu có yếu tố nguy cơ trong vòng 6 tuần đến 3 tháng trước đó và đang nghi ngờ bị nhiễm HIV, nên lặp lại xét nghiệm theo hướng dẫn của chuyên gia y tế để loại trừ hoàn toàn nguy cơ và xác nhận rằng kết quả âm tính thực sự.

Kết quả dương tính

Kết quả dương tính cho thấy người được xét nghiệm có mang virus HIV trong cơ thể. Tuy nhiên, để xác nhận chính xác, cần thực hiện thêm xét nghiệm khẳng định. Một số trường hợp dương tính giả vẫn có thể xảy ra do:

• Sai sót kỹ thuật trong phòng xét nghiệm.
• Người bệnh mắc bệnh lý nền như xơ gan, suy gan, bệnh lao,...
• Đang dùng thuốc làm thay đổi phản ứng kháng thể.

Người bệnh nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để làm xét nghiệm bổ sung, được tư vấn tâm lý và bắt đầu điều trị sớm nhằm kiểm soát virus và ngăn ngừa lây lan nếu thật sự nhiễm HIV.

Yếu tố làm ảnh hưởng kết quả xét nghiệm HIV

Dù xét nghiệm HIV hiện đại có độ chính xác cao, vẫn tồn tại những yếu tố có thể gây sai lệch kết quả xét nghiệm, chẳng hạn:

• Giai đoạn cửa sổ: Thời gian từ lúc phơi nhiễm đến khi cơ thể đủ kháng thể để các xét nghiệm phát hiện được. Nếu xét nghiệm trong giai đoạn này có thể âm tính giả, nên xét nghiệm lại sau ít nhất 1 tháng để xác định chắc chắn.
• Sai sót kỹ thuật: Lỗi kỹ thuật trong quá trình lấy mẫu, bảo quản, vận chuyển hoặc xử lý có thể ảnh hưởng đến độ chính xác, gây âm tính giả hoặc dương tính giả.
• Đối tượng đặc biệt: Phụ nữ có thai (đặc biệt trong 3 tháng cuối thai kỳ), người mắc bệnh lý mạn tính như bệnh lao, xơ gan, đang dùng thuốc ảnh hưởng lên hệ miễn dịch.
• Thuốc: Thuốc PrEP, PEP làm chậm quá trình hình thành kháng thể gây âm tính giả nếu xét nghiệm quá sớm.
• Bệnh lý kèm theo: Bệnh tự miễn, nhiễm trùng, tiêm vắc xin gần đây có thể gây phản ứng chéo, hiếm gặp nhưng dẫn đến kết quả dương tính giả.

Để đảm bảo kết quả chính xác, bạn nên lựa chọn cơ sở xét nghiệm uy tín, thông báo cho nhân viên y tế về các thuốc đang sử dụng hoặc bệnh lý liên quan, xét nghiệm đúng thời điểm được khuyến nghị và trang bị cho mình kiến thức về cách đọc kết quả xét nghiệm HIV sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về tình trạng của bản thân.

Cần làm gì khi kết quả HIV dương tính?

Khi kết quả HIV là dương tính, nếu xử lý đúng cách và điều trị kịp thời, người bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh, làm việc, học tập, sinh hoạt và sinh con như người bình thường. Kết quả HIV dương tính không đồng nghĩa với mất hy vọng, thay vào đó bạn nên:

• Xác nhận lại kết quả: Làm các xét nghiệm chuyên biệt như ELISA lặp lại, Western Blot hoặc PCR ARN. Chỉ khi hai xét nghiệm đều dương tính mới được chẩn đoán nhiễm HIV chính thức.
• Điều trị sớm: Điều trị bằng thuốc kháng virus giúp giảm tải lượng HIV, bảo vệ hệ miễn dịch, ngăn ngừa lây truyền, cải thiện tuổi thọ và giảm chi phí y tế lâu dài.
• Chủ động thông báo cho người liên quan: Người bệnh nên tìm cách thông báo cho bạn tình và người thân có nguy cơ để họ được xét nghiệm, tư vấn và hỗ trợ.
• Tuân thủ điều trị và sống lành mạnh: Uống thuốc đều đặn, tái khám định kỳ, tránh dùng chung vật dụng cá nhân, hạn chế quan hệ tình dục không an toàn, giữ tinh thần tích cực và duy trì tập luyện và lối sống lành mạnh.

Hiểu rõ cách đọc kết quả xét nghiệm HIV không chỉ giúp bạn tránh hiểu sai dẫn đến lo lắng không cần thiết, mà còn giúp chủ động hơn trong theo dõi và điều trị. Tùy theo từng loại xét nghiệm và thời điểm thực hiện, kết quả có thể khác nhau. Nếu kết quả chưa rõ ràng, hãy tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và xét nghiệm lại đúng thời điểm để có kết luận chính xác nhất.

Nếu bạn đang tìm nơi để được tư vấn tiêm chủng phòng bệnh, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là lựa chọn tin cậy với đội ngũ y tế giàu kinh nghiệm và tận tâm. Tại đây, bạn có thể được tư vấn về các vắc xin có liên quan đến sức khỏe sinh sản và phòng ngừa các bệnh lây qua đường tình dục như vắc xin viêm gan B, vắc xin HPV,... Chủ động tiêm phòng đầy đủ để bảo vệ bản thân và người xung quanh là việc làm thật sự cần thiết.