Cách đo thân nhiệt và chăm sóc trẻ sơ sinh bị sốt tại nhà

Ở trẻ nhỏ, thân nhiệt bình thường dao động từ 36,5 - 37,5°C. Tuy nhiên, mức đo có thể thay đổi tùy theo vị trí đo. Việc đo thân nhiệt đúng cách giúp xác định chính xác tình trạng sốt, từ đó hỗ trợ cha mẹ trong việc theo dõi và chăm sóc trẻ kịp thời, hiệu quả.

Cách đo thân nhiệt đúng chuẩn

Thân nhiệt ổn định là “tín hiệu” quan trọng phản ánh sức khỏe của trẻ nhỏ. Trong ngày, nhiệt độ cơ thể có thể dao động nhẹ, thường cao hơn vào buổi chiều khoảng 0,5°C so với buổi sáng. Để theo dõi chính xác, cha mẹ có thể sử dụng nhiệt kế điện tử hoặc thủy ngân. Tuy nhiên, với nhiệt kế thủy ngân, bạn cần hết sức cẩn thận vì nguy cơ rò rỉ chất độc nếu thiết bị bị vỡ.

Dưới đây là các phương pháp đo nhiệt độ phù hợp cho trẻ mà cha mẹ có thể tham khảo:

Đo thân nhiệt tại miệng

Trước khi đo nhiệt độ, bạn hãy đảm bảo trẻ không ăn hoặc uống đồ nóng trong vòng 30 phút để tránh làm sai lệch kết quả. Cha mẹ có thể thực hiện theo các bước sau:

• Vệ sinh nhiệt kế sạch sẽ nhằm tránh nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Đặt đầu đo của nhiệt kế dưới lưỡi và cho trẻ khép miệng để giữ nhiệt kế đúng vị trí.
• Giữ nhiệt kế trong 1 phút với nhiệt kế điện tử và khoảng 3 phút với nhiệt kế thủy ngân. Nhiệt độ bình thường khi đo thân nhiệt ở miệng dao đồng từ 35,5 - 37,5°C.

Đo nhiệt độ tại vùng nách

Đây là phương pháp được nhiều phụ huynh ưa chuộng khi đo nhiệt độ cho trẻ tại nhà nhờ tính đơn giản và dễ thực hiện. Các bước thực hiện bao gồm:

• Làm sạch và lau khô vùng da dưới cánh tay trước khi tiến hành đo để tránh sai lệch nhiệt độ do mồ hôi hoặc độ ẩm.
• Đặt nhiệt kế vào nách, nghiêng về phía 2/3 của nách để đảm bảo đầu cảm biến tiếp xúc tốt với da.
• Cho trẻ giữ cánh tay ép sát vào cơ thể, đảm bảo nhiệt kế được giữ cố định giữa cánh tay và ngực.
• Duy trì tư thế trong 4 - 5 phút nếu sử dụng nhiệt kế thủy ngân, thời gian có thể ngắn hơn nếu dùng nhiệt kế điện tử.
• Sau khi đo xong, lấy nhiệt kế ra và đọc kết quả ngay để có chỉ số thân nhiệt chính xác.

Lưu ý: Trong quá trình đo, bạn cần để trẻ giữ chặt nhiệt kế bằng cách ép khuỷu tay sát vào ngực và hông để đảm bảo kết quả chính xác.

Đo nhiệt độ ở trán

Đo nhiệt độ ở trán là phương pháp đơn giản nhưng có thể không chính xác do ảnh hưởng của nhiệt độ môi trường. Vì vị trí trán dễ bị tác động từ yếu tố bên ngoài nên cách đo này không được khuyến khích để xác định nhiệt độ cơ thể một cách chính xác.

• Lau sạch mồ hôi trên trán trẻ để tránh ảnh hưởng đến kết quả đo.
• Đặt đầu dò của nhiệt kế hồng ngoại ở giữa trán, cách trán khoảng 2 - 3 cm.
• Nhấn nút đo và di chuyển nhiệt kế từ vị trí giữa trán đến phần thái dương để thiết bị có thể dò đỉnh nhiệt độ.
• Sau khoảng 3 giây, màn hình của thiết bị sẽ hiển thị kết quả.

Đo thân nhiệt tại hậu môn

Một trong những phương pháp mang lại kết quả chính xác nhất là đo tại hậu môn. Dưới đây là các bước thực hiện:

• Đặt trẻ nằm sấp trong lòng để giữ bé ổn định.
• Thoa một lớp chất bôi trơn nhẹ lên đầu nhiệt kế để dễ dàng đo.
• Nhẹ nhàng đưa đầu nhiệt kế vào hậu môn của trẻ, đảm bảo không đẩy quá sâu (0.6 - 1.3 cm).
• Giữ nhiệt kế trong khoảng 1 phút nếu dùng nhiệt kế điện tử hoặc 2 phút nếu dùng nhiệt kế thủy ngân.

Đo thân nhiệt ở tai

Để đảm bảo độ chính xác, bạn nên đo thân nhiệt sau ít nhất 15 phút nếu trẻ vừa từ ngoài trời trở về. Phương pháp này chỉ nên áp dụng cho trẻ từ 1 tuổi trở lên vì tia hồng ngoại có ảnh hưởng không tốt cho trẻ sơ sinh.

• Kéo nhẹ vành tai của trẻ để tạo hướng thẳng cho ống tai, giúp việc đo dễ dàng hơn.
• Đưa đầu dò của nhiệt kế hồng ngoại vào lỗ tai trẻ và giữ trong khoảng 2 giây để đo kết quả chính xác.

Những lưu ý khi đo thân nhiệt cho trẻ

Việc theo dõi thân nhiệt thường xuyên giúp phát hiện sớm tình trạng sốt và hỗ trợ xử trí kịp thời. Tuy nhiên, không phải phương pháp đo nhiệt độ nào cũng phù hợp với trẻ ở mọi độ tuổi. Dưới đây là các lưu ý khi lựa chọn phương pháp đo thân nhiệt theo độ tuổi dành cho cha mẹ:

• Đo ở hậu môn là phương pháp chính xác nhất và được khuyến nghị cho trẻ sơ sinh và trẻ dưới 3 tuổi, đặc biệt trong trường hợp cần xác định có sốt hay không.
• Đo nhiệt độ tại nách là phổ biến và dễ thực hiện, nhưng độ chính xác thấp hơn so với đo tại hậu môn. Nhiệt độ đo tại nách thường thấp hơn khoảng 0,25°C so với đo tại hậu môn.
• Đo ở tai phù hợp với trẻ từ từ 1 tuổi trở lên, khi ống tai phát triển đủ để đầu dò nhiệt kế hồng ngoại tiếp xúc chính xác với màng nhĩ.
• Đo ở miệng chỉ nên áp dụng với trẻ từ 4 tuổi trở lên, khi trẻ có khả năng hợp tác và giữ nhiệt kế đúng vị trí.

Việc đo thân nhiệt và chăm sóc trẻ bị sốt tại nhà đúng cách, theo hướng dẫn chuyên môn sẽ rút ngắn thời gian hồi phục và đảm bảo an toàn cho trẻ.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị sốt tại nhà

Khi phát hiện trẻ sốt qua những cách đo thân nhiệt trên, cha mẹ cần lưu ý các biện pháp sau để hỗ trợ hạ sốt an toàn và hiệu quả:

Sử dụng thuốc hạ sốt đúng chỉ định

• Paracetamol là lựa chọn an toàn hàng đầu để hạ sốt cho trẻ sơ sinh, nhưng chỉ nên dùng khi có chỉ định cụ thể từ bác sĩ, đặc biệt với trẻ dưới 6 tháng tuổi.
• Ibuprofen không được khuyến cáo cho trẻ dưới 6 tháng và cần thận trọng khi sử dụng cho trẻ có tiền sử hen suyễn hoặc bệnh lý tiêu hóa. Để an toàn trong quá trình sử dụng, bác nên hỏi ý kiến từ bác sĩ.

Chườm ấm đúng cách

• Ưu tiên chườm khăn ấm tại các vị trí như trán, nách, bẹn giúp làm mát cơ thể tự nhiên.
• Không sử dụng nước lạnh, cồn, chanh hoặc giấm để lau người cho trẻ vì có thể gây co mạch đột ngột, lạnh run hoặc kích ứng da, thậm chí ảnh hưởng đến hô hấp.
• Đảm bảo nhiệt độ phòng ổn định (khoảng 26 - 28°C), thoáng khí, tránh gió lùa trực tiếp.

Trang phục và nhiệt độ phòng

• Cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát; tránh mặc đồ bó sát hoặc quá dày, gây cản trở thoát nhiệt.
• Giữ nhiệt độ phòng ổn định, trong khoảng 26 - 28°C, đảm bảo không gian thoáng khí và yên tĩnh.
• Tránh để trẻ ở nơi quá nóng hoặc quá lạnh.

Bổ sung nước và dinh dưỡng

• Khuyến khích trẻ uống đủ nước, bú mẹ nhiều hơn hoặc dùng sữa công thức phù hợp với lứa tuổi.
• Với trẻ lớn, nên ăn thực phẩm mềm, dễ tiêu như cháo, súp loãng, chia nhỏ bữa ăn để giảm áp lực tiêu hóa.
• Bổ sung vitamin từ trái cây tươi hoặc nước ép nếu trẻ khó ăn nguyên quả.

Theo dõi dấu hiệu bất thường

Khi trẻ xuất hiện một hoặc nhiều biểu hiện sau, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời:

• Sốt cao không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
• Co giật, thở nhanh hoặc khó thở.
• Lừ đừ, li bì, không đáp ứng khi gọi.
• Phát ban, khô môi, mắt trũng, tiểu ít hoặc không đi tiểu.
• Tái sốt nhiều lần trong ngày.

Trên đây là các phương pháp đo thân nhiệt giúp theo dõi chính xác tình trạng sức khỏe của trẻ sơ sinh. Khi nhận thấy thân nhiệt bất thường, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế trong thời gian sớm nhất để được thăm khám và can thiệp kịp thời.