Cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng hiệu quả và an toàn nhất hiện nay

Nang lạc nội mạc buồng trứng là một trong những dạng tổn thương do lạc nội mạc tử cung gây ra, có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và chất lượng cuộc sống của phụ nữ. Không chỉ gây đau bụng dữ dội trong kỳ kinh nguyệt, tình trạng này còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu chi tiết cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng hiệu quả trong bài viết dưới đây.

Cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng hiện nay là gì?

Nang lạc nội mạc buồng trứng, còn gọi là endometrioma, là tình trạng mô nội mạc tử cung phát triển lạc chỗ tại buồng trứng, hình thành nang chứa dịch chocolate, gây đau vùng chậu và ảnh hưởng đến sinh sản. Cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng hiện nay phụ thuộc vào kích thước nang, mức độ triệu chứng, tuổi tác và mong muốn mang thai của bệnh nhân. Các phương pháp chính bao gồm nội khoa, phẫu thuật và theo dõi, nhằm giảm đau, kiểm soát sự phát triển của nang và bảo tồn khả năng sinh sản.

Điều trị nội khoa bằng thuốc

Điều trị nội khoa là lựa chọn đầu tiên trong cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng, đặc biệt khi nang nhỏ (dưới 3 - 4cm) và triệu chứng nhẹ, nhằm tránh phẫu thuật. Phương pháp này sử dụng thuốc để kiểm soát hormone estrogen - yếu tố thúc đẩy sự phát triển của mô lạc chỗ.

Cụ thể, thuốc giảm đau không steroid (NSAID) như ibuprofen hoặc naproxen giúp giảm đau bụng kinh và viêm vùng chậu. Ngoài ra, thuốc hormone như thuốc tránh thai kết hợp (chứa estrogen và progestin), progestin đơn thuần hoặc chủ vận GnRH (như leuprolide) được sử dụng để ức chế chu kỳ kinh nguyệt, đưa cơ thể vào trạng thái mãn kinh tạm thời, từ đó làm teo nang và giảm triệu chứng.

Điều trị nội khoa phù hợp với phụ nữ trẻ, chưa sẵn sàng phẫu thuật. Tuy nhiên, bệnh nhân cần được theo dõi kỹ các tác dụng phụ như tăng cân, thay đổi tâm trạng hoặc loãng xương nếu điều trị kéo dài. Hiệu quả kiểm soát triệu chứng có thể đạt 50 - 70%, nhưng bệnh có thể tái phát sau khi ngưng thuốc.

Điều trị phẫu thuật

Khi nang phát triển trên 5cm, gây đau nặng, ảnh hưởng sinh hoạt hoặc có nghi ngờ biến chứng, phẫu thuật là phương án điều trị tối ưu. Đây cũng là một cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng được áp dụng phổ biến trong các trung tâm chuyên khoa.

Phẫu thuật thường được thực hiện qua nội soi ổ bụng bóc tách nang, nhằm loại bỏ mô bệnh lý và bảo tồn mô buồng trứng lành. Ưu điểm của nội soi là ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh (khoảng 2 - 4 tuần), nguy cơ tái phát sau 5 năm giảm còn khoảng 20 - 50%.

Trong các trường hợp đặc biệt như tái phát nhiều lần, tổn thương lan rộng hoặc bệnh nhân không còn nhu cầu sinh sản, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật triệt để hơn như cắt bỏ phần phụ hoặc tử cung. Dù vậy, các chỉ định này cần được thực hiện tại cơ sở chuyên môn cao để giảm thiểu nguy cơ suy giảm dự trữ buồng trứng và ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. Sau phẫu thuật, bệnh nhân thường được tiếp tục điều trị nội tiết để ngăn ngừa tái phát.

Theo dõi định kỳ

Trong trường hợp nang nhỏ, không gây triệu chứng rõ rệt, phương pháp theo dõi chủ động là lựa chọn phù hợp. Việc theo dõi nên được thực hiện định kỳ 3 - 6 tháng/lần qua siêu âm phụ khoa để đánh giá tiến triển nang và phát hiện sớm biến chứng nếu có.

Bên cạnh đó, bệnh nhân được khuyến khích áp dụng các biện pháp hỗ trợ như:

• Chế độ ăn uống chống viêm: Bổ sung omega-3, rau xanh, tránh thực phẩm chế biến sẵn.
• Luyện tập thể dục điều độ: Các bài tập yoga, thể dục nhẹ nhàng giúp cải thiện tuần hoàn và giảm đau vùng chậu.
• Tư vấn tâm lý và vật lý trị liệu: Giúp kiểm soát căng thẳng, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Các biến chứng và khi nào cần gặp bác sĩ ngay lập tức

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, nang lạc nội mạc buồng trứng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Một trong những biến chứng phổ biến nhất là vô sinh, xảy ra ở khoảng 30 - 50% trường hợp. Nguyên nhân chủ yếu là do các nang gây dính ống dẫn trứng, cản trở rụng trứng hoặc làm suy giảm dự trữ buồng trứng. Ngoài ra, tình trạng vỡ nang đột ngột có thể khiến dịch chocolate thoát vào khoang phúc mạc, gây viêm phúc mạc cấp với biểu hiện đau bụng dữ dội, cần cấp cứu ngay.

Các biến chứng khác bao gồm:

• Xoắn phần phụ (ít gặp hơn so với u nang buồng trứng thông thường do đặc tính dính của nang).
• Chèn ép cơ quan lân cận, gây rối loạn tiêu hóa, tiểu khó hoặc đau vùng chậu kéo dài.
• Tăng nguy cơ ung thư buồng trứng, đặc biệt ở phụ nữ trên 35 tuổi hoặc khi nang có kích thước lớn (ước tính chiếm khoảng 1%).

Người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Đau bụng dữ dội, khởi phát đột ngột, không đáp ứng với thuốc giảm đau.
• Sốt cao kèm buồn nôn hoặc nôn mửa liên tục.
• Chảy máu âm đạo bất thường, không liên quan đến chu kỳ kinh.
• Cảm giác đầy bụng, khó thở hoặc tiểu tiện khó do chèn ép từ khối nang.

Trong những trường hợp trên, người bệnh tuyệt đối không nên tự điều trị tại nhà. Việc đến cơ sở y tế uy tín để được siêu âm, xét nghiệm chuyên sâu và xử trí kịp thời là cần thiết nhằm phòng ngừa biến chứng nặng hoặc nhiễm trùng lan rộng.

Cách phòng ngừa nang lạc nội mạc buồng trứng từ sớm

Mặc dù hiện nay chưa có biện pháp nào có thể ngăn ngừa tuyệt đối nang lạc nội mạc buồng trứng do liên quan đến yếu tố di truyền và nội tiết, nhưng việc can thiệp sớm thông qua lối sống khoa học có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh và hỗ trợ hiệu quả cho quá trình điều trị sau này.

Một số biện pháp dự phòng được chuyên gia khuyến nghị bao gồm:

• Kiểm soát nội tiết tố estrogen: Sử dụng thuốc tránh thai nội tiết dưới sự chỉ định của bác sĩ có thể giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, hạn chế tình trạng trào ngược kinh nguyệt - yếu tố liên quan đến sự hình thành mô nội mạc lạc chỗ trong buồng trứng.
• Duy trì lối sống vận động: Hoạt động thể chất đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày (như yoga, đi bộ nhanh hoặc bơi lội) giúp giảm mỡ thừa và điều hòa hormone estrogen nội sinh, qua đó góp phần gián tiếp phòng ngừa và hỗ trợ cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng hiệu quả hơn nếu bệnh phát triển.
• Chế độ dinh dưỡng chống viêm: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, hạt lanh, hạt óc chó) và bổ sung phytoestrogen từ đậu nành có thể giúp kiểm soát viêm và cân bằng nội tiết. Đồng thời, nên hạn chế thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, caffeine và rượu - các yếu tố có thể làm tăng phản ứng viêm và kích thích nội mạc tử cung phát triển lạc chỗ.
• Khám phụ khoa định kỳ: Thăm khám mỗi 6 tháng giúp phát hiện sớm các bất thường ở buồng trứng qua siêu âm và xét nghiệm nội tiết, từ đó can thiệp kịp thời bằng các cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng phù hợp nếu cần thiết.
• Giảm căng thẳng và duy trì cân nặng hợp lý: Stress kéo dài và béo phì có thể làm rối loạn trục nội tiết, miễn dịch, làm tăng nguy cơ hình thành bệnh. Các biện pháp như thiền định, ngủ đủ giấc và chăm sóc tinh thần đóng vai trò quan trọng trong dự phòng bệnh.

Việc phát hiện sớm và lựa chọn cách điều trị nang lạc nội mạc buồng trứng phù hợp đóng vai trò then chốt trong việc bảo tồn chức năng sinh sản và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Để đạt hiệu quả điều trị tối ưu và hạn chế nguy cơ tái phát, người bệnh cần tuân thủ phác đồ của bác sĩ chuyên khoa, đồng thời duy trì việc theo dõi định kỳ. Chủ động chăm sóc sức khỏe phụ khoa không chỉ giúp kiểm soát bệnh lý hiệu quả mà còn góp phần bảo vệ thiên chức làm mẹ trong tương lai.