Cách chăm sóc bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn sớm hiệu quả

Nhồi máu não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật và tử vong ở người trưởng thành. Sau giai đoạn cấp cứu, việc chăm sóc bệnh nhân nhồi máu não có ý nghĩa sống còn trong việc phục hồi chức năng và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Đây là giai đoạn bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ, hỗ trợ vận động, dinh dưỡng hợp lý và phục hồi thể chất tinh thần toàn diện.

Nhồi máu não là gì?

Nhồi máu não là tình trạng xảy ra khi dòng máu lên não bị gián đoạn do mạch máu bị tắc nghẽn, thu hẹp hoặc huyết áp tụt đột ngột. Khi não không nhận đủ máu và oxy, các tế bào thần kinh tại khu vực đó bắt đầu suy yếu, dẫn đến rối loạn hoặc mất chức năng của vùng não bị ảnh hưởng.

Nếu không được xử lý kịp thời, nhồi máu não có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Thời gian cấp cứu càng chậm, nguy cơ biến chứng càng lớn. Người bệnh có thể phải đối mặt với tình trạng hoại tử não, liệt nửa người, thậm chí là tử vong.

Kế hoạch chăm sóc bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn sớm​

Sau cơn nhồi máu não, việc chăm sóc đúng cách ngay từ giai đoạn đầu giúp người bệnh phục hồi nhanh hơn và hạn chế biến chứng nguy hiểm. Quá trình chăm sóc cần toàn diện, bao gồm tinh thần, dinh dưỡng, vệ sinh và chế độ sinh hoạt.

Hỗ trợ tinh thần cho người bệnh

Sau đột quỵ, người bệnh thường gặp tình trạng liệt tay chân, rối loạn ngôn ngữ… khiến họ dễ buồn chán và mất tự tin. Việc phải phụ thuộc vào người thân trong sinh hoạt hàng ngày cũng khiến họ cảm thấy mặc cảm về bản thân. Người nhà nên:

• Thường xuyên động viên, khích lệ tinh thần để người bệnh lạc quan hơn.
• Hỗ trợ và khuyến khích họ tự thực hiện các hoạt động cơ bản như ăn uống, vệ sinh cá nhân bằng các dụng cụ hỗ trợ.

Việc được tự làm một phần sinh hoạt sẽ giúp người bệnh cảm thấy mình có ích và giảm bớt tâm lý phụ thuộc.

Chế độ dinh dưỡng

Chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và ngăn ngừa tái phát bệnh.

• Ưu tiên món ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp, sữa…
• Chia nhỏ bữa ăn thành 3 - 4 lần/ngày, không nên ăn quá no.
• Hạn chế các thực phẩm cay, nóng, lên men và các chất kích thích như rượu, bia, cà phê.
• Người bệnh nên giảm muối trong khẩu phần vì có nguy cơ phù nề hoặc chức năng thận kém. Việc hạn chế lượng nước chỉ nên thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ (trường hợp suy tim, suy thận hoặc phù nhiều).
• Tránh thực phẩm nhiều muối như dưa muối, cà muối, thịt hun khói, pate, xúc xích...

Giữ gìn vệ sinh và chăm sóc cơ thể

Do phải nằm lâu và vận động hạn chế, người bệnh dễ bị loét da, nhiễm trùng hoặc cứng khớp, vì vậy việc chăm sóc vệ sinh hằng ngày là rất quan trọng.

• Giữ da người bệnh luôn sạch và khô thoáng.
• Thường xuyên thay đổi tư thế nằm (mỗi 1 - 2 giờ) để phòng loét.
• Vệ sinh răng miệng 2 - 3 lần/ngày.
• Xoa bóp tay, chân nhẹ nhàng giúp lưu thông máu, giảm nguy cơ teo cơ và cứng khớp.

Điều chỉnh lối sống và sinh hoạt

Người bệnh cần duy trì chế độ sinh hoạt khoa học để phòng tái phát và nâng cao sức khỏe.

• Từ bỏ các thói quen xấu: Hút thuốc, uống rượu, ăn mặn, tự ý ngừng thuốc.
• Uống thuốc đúng theo hướng dẫn và tái khám định kỳ.
• Kiểm soát tốt các bệnh lý kèm theo như tăng huyết áp, tiểu đường…
• Sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng kéo dài.
• Người cao tuổi cần giữ ấm cơ thể khi trời lạnh để hạn chế nguy cơ tái phát.

Những biến chứng nguy hiểm của nhồi máu não

Nếu không có kế hoạch chăm sóc bệnh nhân nhồi máu não phù hợp và kịp thời, người bệnh rất dễ gặp phải nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng vận động, giao tiếp và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là những biến chứng thường gặp nhất:

• Liệt vận động: Người bệnh thường bị liệt mặt, liệt nửa người hoặc liệt tay chân, khiến việc di chuyển và sinh hoạt hàng ngày trở nên khó khăn. Tình trạng liệt nửa người là di chứng nặng nề nhất. Khi nằm lâu không vận động, người bệnh dễ bị viêm loét da, viêm phổi hay nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Liệt mặt: Biểu hiện là méo miệng, nhân trung lệch, khó ăn uống vì không khép được miệng. Một số người không thể nhắm kín mắt ở bên bị liệt.
• Liệt tay, chân: Tay và chân yếu, khó cử động hoặc mất hoàn toàn khả năng vận động. Người bệnh không thể tự đi lại, cần sự hỗ trợ trong sinh hoạt.
• Rối loạn ngôn ngữ: Bệnh nhân có thể nói ngọng, nói lắp, hoặc chỉ nói được vài từ rời rạc. Một số trường hợp mất hẳn khả năng nói. Nguyên nhân là do vùng não kiểm soát ngôn ngữ bị tổn thương sau đột quỵ.
• Suy giảm nhận thức: Người bệnh gặp khó khăn trong ghi nhớ, tập trung và xử lý thông tin. Một số trường hợp có thể bị mất trí nhớ hoặc sa sút trí tuệ, khó quay lại công việc cần sự minh mẫn như trước đây.
• Suy giảm thị lực: Sau nhồi máu não, người bệnh có thể bị mờ mắt một bên hoặc cả hai bên do vùng não điều khiển thị giác bị tổn thương.
• Rối loạn tiểu tiện: Bệnh nhân thường mất khả năng kiểm soát việc tiểu hoặc đại tiện. Nếu không được chăm sóc và vệ sinh đúng cách, có thể dẫn đến viêm đường tiết niệu.
• Các biến chứng khác: Ngoài những triệu chứng trên, người bệnh có thể bị mất cảm giác, khó nuốt, đau đầu, buồn nôn, co giật hoặc đi lại khó khăn.

Việc chăm sóc bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn sớm không chỉ là công việc y khoa mà còn là hành trình đầy kiên nhẫn và yêu thương. Một chế độ chăm sóc toàn diện gồm kết hợp dinh dưỡng, tập luyện, tâm lý và theo dõi y tế sẽ giúp người bệnh sớm phục hồi thể chất lẫn tinh thần, lấy lại niềm tin và chất lượng cuộc sống.