Bị zona thần kinh có ngứa không? Nguyên nhân và cách kiểm soát hiệu quả

Zona thần kinh, hay còn gọi là giời leo, là bệnh do virus Varicella - Zoster gây ra, với các triệu chứng đặc trưng như mụn nước, đau rát và nhức nhối dọc dây thần kinh. Tuy nhiên, không ít người bệnh còn gặp phải cảm giác ngứa, đôi khi dữ dội, khiến họ băn khoăn liệu bị zona thần kinh có ngứa và làm sao để kiểm soát triệu chứng này. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết nguyên nhân gây ngứa và cách giảm triệu chứng an toàn, giúp bạn hồi phục nhanh chóng.

Bị zona thần kinh có ngứa không? Khi nào nên lo lắng?

Câu hỏi bị zona thần kinh có ngứa thường xuất hiện khi người bệnh nhận thấy vùng da tổn thương không chỉ đau mà còn ngứa ngáy khó chịu. Dưới đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về triệu chứng này.

Zona thần kinh có gây ngứa không?

Thực tế, khoảng 60 - 70% người mắc zona thần kinh sẽ gặp tình trạng ngứa, mức độ từ nhẹ đến nặng. Cảm giác ngứa thường đi kèm với hiện tượng châm chích, nóng rát hoặc như có kiến bò dưới da, đặc biệt rõ rệt tại vùng có mụn nước. Ở một số người, ngứa có thể xuất hiện thay thế cho cảm giác đau, hoặc xảy ra đồng thời, tùy theo mức độ tổn thương dây thần kinh. Dù đây là phản ứng tự nhiên trong quá trình viêm, nhưng khi bị zona thần kinh có ngứa, người bệnh vẫn cần theo dõi và kiểm soát triệu chứng đúng cách để tránh rủi ro.

Thời điểm zona gây ngứa phổ biến

Tình trạng ngứa có thể xuất hiện ở hai thời điểm chính. Thứ nhất, trong giai đoạn mụn nước hình thành hoặc bắt đầu vỡ ra, vùng da bị kích thích dễ gây ngứa đi kèm cảm giác rát. Thứ hai, sau khi vùng da tổn thương bắt đầu lành, người bệnh vẫn có thể tiếp tục cảm thấy ngứa do tổn thương dây thần kinh chưa phục hồi hoàn toàn. Đây là biểu hiện thường gặp trong giai đoạn đau thần kinh sau zona. Việc hiểu rõ thời điểm và cơ chế này giúp trả lời chính xác cho câu hỏi bị zona thần kinh có ngứa không.

Dấu hiệu ngứa nguy hiểm cần lưu ý

Không phải mọi cơn ngứa đều đơn giản. Nếu cảm giác ngứa kéo dài, dữ dội, đi kèm dấu hiệu sưng đỏ, mưng mủ hoặc mùi hôi khó chịu, rất có thể vùng da đã bị nhiễm trùng thứ phát do gãi hoặc vệ sinh không đúng cách. Ngoài ra, gãi mạnh gây trầy xước, rách da cũng có thể làm lan rộng tổn thương và để lại sẹo. Trong những trường hợp này, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được đánh giá và hướng dẫn cách trị ngứa sau zona thần kinh một cách an toàn, tránh biến chứng nguy hiểm về sau.

Nguyên nhân gây ngứa sau zona thần kinh

Để có hướng điều trị hiệu quả, cần hiểu rõ vì sao bị zona thần kinh có ngứa, đặc biệt khi cảm giác này kéo dài ngay cả sau khi da đã phục hồi.

Tổn thương dây thần kinh cảm giác

Virus Varicella - Zoster khi tái hoạt động sẽ tấn công trực tiếp vào các dây thần kinh cảm giác, gây tổn thương lớp bao myelin - phần vỏ bảo vệ sợi thần kinh. Hậu quả là các tín hiệu truyền đến não bị rối loạn, dẫn đến cảm giác ngứa, châm chích hoặc đau rát, dù không có tác nhân kích thích bên ngoài. Đây là lý do phổ biến khiến bị zona thần kinh có ngứa, ngay cả khi mụn nước đã khô và bong vảy. Tình trạng này thường kéo dài ở người lớn tuổi hoặc người có hệ miễn dịch suy giảm.

Viêm da tại chỗ và hình thành mô sẹo

Khi vùng da bị zona bắt đầu lành, quá trình tái tạo mô có thể gây kích ứng nhẹ, làm xuất hiện cảm giác ngứa. Ở một số người, sự hình thành sẹo xơ hoặc sẹo lồi khiến vùng da căng tức, trở nên nhạy cảm hơn với các tác động bên ngoài. Nếu trước đó mụn nước zona bị vỡ hoặc nhiễm trùng, tình trạng viêm da tại chỗ có thể làm tăng mức độ khó chịu. Những yếu tố này góp phần lý giải tại sao bị zona thần kinh có ngứa kéo dài, ngay cả sau khi các dấu hiệu chính của bệnh đã thuyên giảm.

Yếu tố môi trường và ảnh hưởng tâm lý

Các tác nhân bên ngoài như thời tiết oi bức, hanh khô, hoặc môi trường ô nhiễm có thể khiến vùng da sau zona trở nên dễ kích ứng. Quần áo bó sát, vải thô cứng hoặc tiếp xúc với hóa mỹ phẩm cũng là nguyên nhân làm tăng cảm giác ngứa. Ngoài ra, yếu tố tâm lý như căng thẳng, mất ngủ hoặc lo lắng kéo dài ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, làm người bệnh cảm nhận cơn ngứa rõ rệt hơn. Do đó, khi bạn băn khoăn bị zona thần kinh có ngứa không, hãy cân nhắc đến cả yếu tố bên ngoài lẫn bên trong cơ thể để có hướng xử lý phù hợp.

Cách giảm ngứa sau zona thần kinh an toàn và hiệu quả

Để giảm ngứa do zona, người bệnh cần kết hợp các biện pháp tại nhà, điều trị y tế và chăm sóc toàn diện. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể cho những ai đang băn khoăn về cách trị ngứa sau zona thần kinh.

Biện pháp tại nhà giúp giảm ngứa

Khi cảm giác ngứa xuất hiện, có thể áp dụng các cách đơn giản như đắp khăn mát hoặc gạc lạnh lên vùng da tổn thương. Phương pháp này giúp làm dịu nhanh cảm giác khó chịu, đồng thời hạn chế tổn thương do gãi và tránh sử dụng nước nóng vì có thể làm da khô và kích thích ngứa nhiều hơn. Bên cạnh đó, người bệnh nên mặc quần áo rộng rãi, chất liệu mềm mại như cotton để tránh ma sát. Không nên gãi hoặc bóc lớp vảy trên da, vì điều này dễ dẫn đến trầy xước, nhiễm trùng và để lại sẹo. Việc giữ móng tay ngắn, sạch cũng là một cách phòng ngừa tổn thương hiệu quả trong quá trình trị ngứa sau zona thần kinh

Hỗ trợ điều trị bằng thuốc

Đối với trường hợp ngứa nhẹ, các loại kem bôi ngoài da chứa menthol, calamine hoặc dưỡng ẩm không mùi có thể giúp làm dịu cảm giác khó chịu. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh kích ứng. Nếu cơn ngứa kéo dài hoặc ở mức độ nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng histamine để giảm ngứa, hoặc thuốc chống viêm không steroid để kiểm soát tình trạng viêm. Trong các trường hợp ngứa liên quan đến tổn thương thần kinh sau zona, những thuốc khác cũng có thể được sử dụng theo chỉ định chuyên khoa. Những loại thuốc trên thường được cân nhắc khi áp dụng cách trị ngứa sau zona thần kinh có yếu tố thần kinh kéo dài.

Tăng cường miễn dịch, phục hồi dây thần kinh

Bên cạnh điều trị triệu chứng, tăng cường sức đề kháng là yếu tố quan trọng giúp phục hồi nhanh và giảm ngứa hiệu quả. Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ với các nhóm thực phẩm giàu vitamin nhóm B (thịt nạc, trứng, ngũ cốc nguyên cám), omega - 3 (cá hồi, hạt lanh, hạt chia), cùng kẽm (đậu đỗ, hạt óc chó) sẽ hỗ trợ quá trình tái tạo mô và phục hồi chức năng thần kinh. Ngoài ra, người bệnh nên uống đủ nước (khoảng 2 - 2,5 lít mỗi ngày), nghỉ ngơi đầy đủ và duy trì các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ hoặc yoga để giảm căng thẳng. Tránh sử dụng rượu bia, thực phẩm cay nóng hoặc chứa chất kích thích - những yếu tố có thể làm tăng phản ứng viêm và khiến ngứa kéo dài hơn.

Bị zona thần kinh có ngứa và đây là triệu chứng phổ biến, có thể xảy ra trong giai đoạn mụn nước hoặc kéo dài sau khi da lành, gây phiền toái cho người bệnh. Nguyên nhân chủ yếu đến từ tổn thương dây thần kinh, viêm da hoặc yếu tố môi trường. Kiểm soát ngứa bằng cách vệ sinh đúng, sử dụng thuốc theo chỉ định và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm triệu chứng và ngăn biến chứng như nhiễm trùng, sẹo. Nếu ngứa kéo dài hoặc kèm dấu hiệu bất thường, hãy đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp, đảm bảo sức khỏe lâu dài.