Bị lao phổi nhưng không ho: Những thông tin quan trọng cần biết

Thực tế, không phải ai mắc lao phổi cũng xuất hiện triệu chứng ho. Chính sự “im lặng” này khiến bệnh dễ bị bỏ sót, tiềm ẩn nguy cơ lây lan âm thầm. Vậy bị lao phổi nhưng không ho có nguy hiểm không, làm sao để nhận biết? 

Vì sao có người bị lao phổi nhưng không ho?

Thông thường, ho kéo dài là một triệu chứng điển hình khi mắc bệnh lao phổi. Tuy nhiên, vẫn có không ít trường hợp bị lao phổi nhưng không ho, gây khó khăn cho việc phát hiện và chẩn đoán bệnh kịp thời. Vấn đề này được lý giải dựa trên cơ chế miễn dịch cũng như tiến trình hoạt động của vi khuẩn lao trong cơ thể người.

Theo nhận định của các chuyên gia y tế, sau khi vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) xâm nhập, không phải ai cũng sẽ ngay lập tức xuất hiện triệu chứng lâm sàng. Ở những người có hệ miễn dịch mạnh mẽ, vi khuẩn có thể bị ức chế và "ngủ yên" trong cơ thể dưới dạng không hoạt động, gọi là lao tiềm ẩn. Trong giai đoạn này, người bệnh bị lao phổi nhưng không ho, không sốt và cũng không có dấu hiệu hô hấp đặc trưng, do vi khuẩn chưa gây tổn thương phổi ở mức độ đủ lớn để kích thích phản xạ ho.

Để xác định tình trạng bệnh lý ở những trường hợp bị lao phổi nhưng không ho, không thể chỉ dựa vào triệu chứng bên ngoài mà cần thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt. Các xét nghiệm thường được chỉ định bao gồm Mantoux (test tuberculin), xét nghiệm máu IGRA (Interferon Gamma Release Assays), Quantiferon-TB Gold, và xét nghiệm tìm vi khuẩn lao trong đờm hoặc dịch tiết đường hô hấp. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định chụp X-quang phổi để phát hiện các tổn thương cũ hoặc dấu hiệu bất thường khác. Tuy nhiên, trong nhiều ca lao tiềm ẩn, hình ảnh phổi vẫn hoàn toàn bình thường, càng khiến việc phát hiện trở nên khó khăn hơn.

Những người bị lao phổi nhưng không ho đa phần là người từng tiếp xúc với nguồn lây nhưng có cơ địa khỏe mạnh, khả năng miễn dịch tốt. Cơ thể họ đã khống chế vi khuẩn không cho phát triển, dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn tiềm ẩn. Tuy nhiên, trạng thái này không hoàn toàn an toàn, vì nếu sau này hệ miễn dịch suy giảm do bệnh lý mạn tính, dinh dưỡng kém hoặc stress kéo dài, vi khuẩn có thể tái hoạt động và tiến triển thành lao phổi thực sự.

Trong giai đoạn tiềm ẩn, người bệnh không có khả năng lây nhiễm cho người khác vì vi khuẩn chưa hoạt động mạnh và không được phát tán qua đường hô hấp. Tuy nhiên, việc phát hiện và điều trị sớm lao tiềm ẩn có vai trò quan trọng trong phòng ngừa bệnh lao phổi bùng phát sau này. Do đó, nếu nghi ngờ bị lao phổi nhưng không ho, nhất là khi từng tiếp xúc với người mắc lao, cần chủ động đến cơ sở y tế để được tầm soát và theo dõi sát sao.

Tóm lại, tình trạng bị lao phổi nhưng không ho là một dạng biểu hiện âm thầm, tiềm ẩn và ít được chú ý. Việc hiểu rõ cơ chế và cách phát hiện sớm sẽ góp phần kiểm soát tốt bệnh lao trong cộng đồng, ngăn ngừa nguy cơ tiến triển thành lao phổi có triệu chứng, vừa ảnh hưởng sức khỏe, vừa có khả năng lây lan mạnh.

Những ai cần điều trị lao phổi tiềm ẩn?

Mặc dù lao phổi tiềm ẩn không gây ra triệu chứng rõ rệt và cũng không có khả năng lây nhiễm cho cộng đồng, nhưng việc điều trị dự phòng cho nhóm đối tượng nguy cơ cao vẫn vô cùng cần thiết. Các nghiên cứu cho thấy, điều trị sớm ở giai đoạn tiềm ẩn có thể giúp giảm đến 90% khả năng tiến triển thành lao phổi hoạt động - dạng bệnh có thể gây tổn thương phổi nghiêm trọng và làm lây lan ra cộng đồng. Vì vậy, xác định đúng những người cần điều trị dự phòng là một bước quan trọng trong chiến lược kiểm soát và loại trừ bệnh lao.

Không phải tất cả những người mang vi khuẩn lao trong cơ thể đều cần điều trị lao tiềm ẩn. Việc can thiệp chỉ được áp dụng cho nhóm có nguy cơ chuyển sang bệnh lao hoạt động cao, cụ thể bao gồm:

• Người mắc các bệnh lý mạn tính làm suy giảm hệ miễn dịch như: Bụi phổi (silicosis), đái tháo đường, HIV/AIDS, suy thận mạn. Những tình trạng này khiến cơ thể khó kiểm soát vi khuẩn lao và tạo điều kiện cho vi khuẩn tái hoạt động.
• Người sống chung nhà với bệnh nhân lao phổi: Đây là nhóm có nguy cơ phơi nhiễm trực tiếp, kéo dài với vi khuẩn lao và dễ bị nhiễm khuẩn tiềm ẩn. Nếu hệ miễn dịch suy yếu, nguy cơ bệnh khởi phát là rất cao.
• Bệnh nhân chuẩn bị ghép tạng hoặc sử dụng thuốc chống thải ghép: Vì các loại thuốc này có tác dụng ức chế miễn dịch mạnh, việc mang vi khuẩn lao trong cơ thể tiềm ẩn sẽ trở thành yếu tố nguy cơ lớn khi miễn dịch bị suy yếu.
• Người đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch dài ngày: Ví dụ như corticosteroids, thuốc sinh học điều trị viêm khớp tự miễn, lupus ban đỏ hệ thống,...

Các đối tượng trên cần được đánh giá kỹ lưỡng bằng các xét nghiệm chẩn đoán lao tiềm ẩn như Mantoux, IGRA hoặc Quantiferon trước khi quyết định điều trị.

Những điều cần lưu ý khi điều trị lao phổi tiềm ẩn

Để việc điều trị lao phổi tiềm ẩn đạt hiệu quả và phòng ngừa bệnh tiến triển thành lao hoạt động, người bệnh cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Tuân thủ đúng phác đồ điều trị: Uống thuốc đủ liều, đúng giờ theo chỉ định của bác sĩ. Một số tác dụng phụ như tiêu chảy, ngứa da, phát ban, rối loạn kinh nguyệt có thể xảy ra, nhưng thường không nghiêm trọng. Nếu thấy mệt mỏi kéo dài, cần báo ngay cho bác sĩ để được xử lý kịp thời.
• Không chủ quan với kết quả điều trị: Điều trị lao tiềm ẩn giúp giảm nguy cơ bệnh bùng phát nhưng không loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn. Việc tái phát vẫn có thể xảy ra nếu miễn dịch suy yếu, vì vậy cần theo dõi sức khỏe định kỳ kể cả sau khi kết thúc liệu trình.
• Theo dõi sức khỏe lâu dài: Người mang vi khuẩn lao tiềm ẩn tuy không lây bệnh nhưng vẫn có nguy cơ phát bệnh. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người từng tiếp xúc nguồn lây hoặc có miễn dịch yếu, là rất cần thiết.
• Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đầy đủ, ngủ đủ giấc, tập luyện thể dục đều đặn giúp duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh, từ đó hạn chế nguy cơ kích hoạt vi khuẩn lao tiềm ẩn.

Trường hợp bị lao phổi nhưng không ho không phải là điều hiếm gặp, và có thể là biểu hiện sớm của lao tiềm ẩn. Nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao (sống cùng người mắc lao phổi, từng điều trị lao, có sức đề kháng yếu...), đừng chờ đến khi triệu chứng rõ ràng mới đi khám. Tầm soát và điều trị sớm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Tiêm vắc xin BCG từ sớm giúp giảm nguy cơ mắc lao tiềm ẩn - tình trạng vi khuẩn lao tồn tại trong cơ thể nhưng chưa gây triệu chứng rõ ràng, có thể bùng phát thành lao hoạt động khi sức đề kháng suy giảm. Phòng bệnh từ đầu là cách bảo vệ sức khỏe chủ động và hiệu quả nhất. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp vắc xin BCG chính hãng, đảm bảo quy trình tiêm an toàn, nhanh chóng với đội ngũ y tế chuyên nghiệp. Liên hệ tổng đài miễn phí 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm sớm.