Lao tiềm ẩn là gì? Điều trị lao tiềm ẩn trong bao lâu?

Mặc dù lao tiềm ẩn không gây tử vong và không lây nhiễm nhưng nếu không được kiểm soát, nó có thể trở thành nguồn gốc dẫn đến sự bùng phát của bệnh lao trong cộng đồng. Vì vậy, phát hiện và điều trị lao tiềm ẩn là một phần quan trọng trong chiến lược kiểm soát và loại trừ bệnh lao toàn cầu.

Lao tiềm ẩn là gì?

Lao tiềm ẩn (Latent Tuberculosis Infection - LTBI) là tình trạng một người bị nhiễm vi khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis nhưng không có biểu hiện lâm sàng của bệnh và không có khả năng lây nhiễm cho người khác. Khi vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể, hệ miễn dịch có thể kiểm soát chúng nhưng không tiêu diệt hoàn toàn, khiến vi khuẩn tồn tại trong trạng thái “ngủ” và không gây ra triệu chứng bệnh. Tuy nhiên, nếu hệ miễn dịch suy yếu hoặc gặp các yếu tố nguy cơ khác, vi khuẩn có thể tái hoạt động, dẫn đến bệnh lao tiến triển.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 1/3 dân số thế giới nhiễm lao tiềm ẩn, và 5-10% trong số này có nguy cơ phát triển thành bệnh lao hoạt động trong suốt cuộc đời, đặc biệt là trong 5 năm đầu sau khi nhiễm vi khuẩn lao.

Lao tiềm ẩn không gây tử vong và không lây nhiễm, nhưng nếu không được kiểm soát nó có thể bùng phát thành bệnh lao và tăng nguy cơ lan truyền bệnh trong cộng đồng. Vì vậy, phát hiện và điều trị lao tiềm ẩn thực sự là một vấn đề cần quan tâm và kiểm soát tốt. Nguy cơ tái kích hoạt lao tiềm ẩn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là tình trạng miễn dịch của người nhiễm.

Tiêm phòng lao là phương pháp hiệu quả trong việc ngăn ngừa các thể lao nặng như lao màng não và lao kê ở trẻ nhỏ. Đây là vắc xin sống giảm độc lực, thường được tiêm cho trẻ sơ sinh ngay sau khi chào đời để kích thích hệ miễn dịch phát triển khả năng chống lại bệnh lao. Mặc dù không ngăn ngừa hoàn toàn nhiễm lao, vắc xin BCG đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh và các biến chứng nguy hiểm do lao gây ra.

Những ai có nguy cơ bị lao tiềm ẩn?

Những người có nguy cơ cao bị lao tiềm ẩn bao gồm:

• Trẻ dưới 5 tuổi sống chung nhà với người mắc lao phổi;

• Người từ 5 tuổi trở lên có tiếp xúc hộ gia đình với bệnh nhân lao phổi;

• Nhân viên y tế làm việc tại các cơ sở điều trị lao hoặc có tiếp xúc với người mắc lao;

• Cán bộ quản giáo, nhân viên làm việc tại các trại giam, trại giáo dưỡng.

Những ai nguy cơ cao tiến triển từ lao tiềm ẩn thành lao hoạt động?

Những người có nguy cơ cao tiến triển từ lao tiềm ẩn thành lao hoạt động là người mắc các bệnh lý làm suy giảm hệ miễn dịch như:

• Người nhiễm HIV ở mọi lứa tuổi;

• Bệnh bụi phổi, đái tháo đường, bệnh thận mạn tính, chạy thận nhân tạo;

• Người cấy ghép tạng hoặc chuẩn bị ghép tạng;

• Người điều trị ức chế miễn dịch kéo dài (bệnh lupus, viêm khớp dạng thấp, vảy nến...);

• Người sử dụng thuốc sinh học (anti-TNF).

Những đối tượng này cần được theo dõi, xét nghiệm và có thể điều trị dự phòng để ngăn ngừa bệnh lao tiến triển.

Dấu hiệu của lao tiềm ẩn như thế nào?

Lao tiềm ẩn khác với bệnh lao vì thường không có các triệu chứng của bệnh. Bởi vì chỉ cần vi khuẩn không hoạt động thì những người mắc lao tiềm ẩn vẫn hoàn toàn khỏe mạnh.

Việc chẩn đoán thường dựa vào các xét nghiệm lao tiềm ẩn như xét nghiệm tuberculin (TST) hoặc xét nghiệm phóng thích interferon gamma (IGRA). Tuy nhiên, vì lao tiềm ẩn không gây triệu chứng, việc xét nghiệm diện rộng trên toàn dân là không khả thi do chi phí cao và độ chính xác của các xét nghiệm chưa hoàn hảo. Thay vào đó, WHO khuyến cáo chỉ nên xét nghiệm và điều trị lao tiềm ẩn cho những người thuộc nhóm nguy cơ cao như đã đề cập bên trên.

Lao tiềm ẩn có cần uống thuốc không?

Người mắc lao tiềm ẩn không có triệu chứng và không lây bệnh, nhưng vẫn có nguy cơ phát triển thành lao hoạt động, đặc biệt trong những năm đầu sau khi nhiễm vi khuẩn lao. Vì vậy, điều trị lao tiềm ẩn bằng thuốc là cần thiết để giảm nguy cơ tiến triển thành bệnh lao.

Mặc dù người bệnh cảm thấy khỏe mạnh, bác sĩ có thể khuyến nghị sử dụng thuốc để tiêu diệt vi khuẩn lao đang tồn tại trong cơ thể đối với những người có nguy cơ cao nhiễm lao tiềm ẩn hoặc tiến triển lao tiềm ẩn thành lao hoạt động. Tuy nhiên, không phải ai mắc lao tiềm ẩn cũng bắt buộc phải uống thuốc. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ theo dõi và hướng dẫn người bệnh nhận biết các dấu hiệu sớm của lao hoạt động để can thiệp kịp thời. Quyết định điều trị hay không sẽ dựa trên đánh giá rủi ro và lợi ích của bác sĩ chuyên khoa.

Điều trị lao tiềm ẩn trong bao lâu?

Điều trị lao tiềm ẩn nhằm mục đích tiêu diệt vi khuẩn lao trước khi chúng có cơ hội gây bệnh. Các phác đồ điều trị hiện nay có hiệu quả từ 60% đến 90%, thường kéo dài từ 3 đến 9 tháng tùy thuộc vào loại thuốc được sử dụng, giúp giảm đáng kể nguy cơ tiến triển thành lao hoạt động. Tuy nhiên, cần cân nhắc giữa lợi ích của điều trị và nguy cơ tác dụng phụ của thuốc. Do đó, chỉ những người có nguy cơ cao mới được khuyến khích xét nghiệm và điều trị dự phòng lao tiềm ẩn theo chỉ định của bác sĩ.

Các phác đồ điều trị lao tiềm ẩn

Hiện nay, có nhiều phác đồ điều trị lao tiềm ẩn, sử dụng các thuốc chính như isoniazid, rifapentine và rifampin. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cùng Hiệp hội Lao Quốc gia Hoa Kỳ khuyến nghị ưu tiên các phác đồ điều trị ngắn hạn (3 đến 4 tháng) với rifamycin thay vì các phác đồ kéo dài 6 đến 9 tháng với isoniazid đơn thuần. Các phác đồ ngắn có hiệu quả cao, an toàn và giúp bệnh nhân dễ hoàn thành liệu trình hơn.

Một số phác đồ điều trị phổ biến gồm:

• Isoniazid đơn độc: Điều trị trong 6 đến 9 tháng.

• Isoniazid + Rifapentine: Dùng hàng tuần trong 3 tháng.

• Rifampin đơn độc: Dùng hàng ngày trong 4 tháng.

Lựa chọn phác đồ điều trị sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và khả năng tương tác với các thuốc khác của bệnh nhân.

Tóm lại, lao tiềm ẩn là một vấn đề y tế quan trọng trong cuộc chiến chống bệnh lao. Dù không gây ra triệu chứng và không lây lan nhưng nếu không được kiểm soát, nó có thể trở thành nguồn bệnh trong tương lai. Do đó, việc phát hiện, theo dõi và điều trị lao tiềm ẩn ở những nhóm nguy cơ cao đóng vai trò quan trọng trong chiến lược kiểm soát bệnh lao trên toàn cầu.

Tiêm vắc xin phòng bệnh lao là biện pháp quan trọng giúp bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn lao, giảm nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín cung cấp vắc xin chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn và hiệu quả. Khi tiêm chủng tại đây, khách hàng được trải nghiệm dịch vụ chuyên nghiệp với đội ngũ y tế giàu kinh nghiệm, quy trình tiêm nhẹ nhàng, ít đau và hệ thống bảo quản vắc xin đạt chuẩn. Trung tâm còn hỗ trợ đặt lịch trước và giữ vắc xin theo yêu cầu, giúp khách hàng chủ động hơn trong việc tiêm phòng. Để đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ Hotline miễn phí 1800 6928.