Bị đau lưng dưới gần mông ở nam giới: Nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục

Nhiều nam giới gặp phải cảm giác đau nhức hoặc tê lan từ thắt lưng xuống vùng mông, nhưng lại không biết nên xử lý thế nào. Liệu đó chỉ là đau cơ thông thường hay là dấu hiệu của bệnh lý cột sống nghiêm trọng? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng cảnh báo và áp dụng các biện pháp khắc phục hiệu quả.

Nguyên nhân bị đau lưng dưới gần mông ở nam giới?

“Lưng dưới” là khu vực từ đốt sống thắt lưng L3 - L5 đến xương cùng. Đây là vị trí phải chịu nhiều áp lực trong các hoạt động hàng ngày như ngồi, cúi, mang vác. “Gần mông” là vùng giao giữa hông và khung chậu, có thể lan xuống mặt sau đùi hoặc hai bên hông. Khi các cấu trúc như cơ, khớp, dây chằng hay dây thần kinh ở đây bị tổn thương, cảm giác đau sẽ lan tỏa ra khu vực này. Các nguyên nhân phổ biến như:

Thoát vị đĩa đệm thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân thường gặp nhất ở nam giới tuổi 30 - 55. Khi phần nhân nhầy của đĩa đệm chệch ra ngoài và chèn ép dây thần kinh tọa, người bệnh cảm thấy đau lưng dưới, đau lan xuống mông hoặc một bên chân. Tư thế cúi người, ngồi lâu hay nâng vật nặng khiến cơn đau tăng lên rõ rệt.

Hẹp ống sống thắt lưng

Tình trạng hẹp ống sống khiến các rễ thần kinh bị chèn ép, dẫn tới đau, tê và yếu cơ vùng mông - chân. Người bệnh thường đau hơn khi đi bộ hoặc đứng lâu, giảm đau khi ngồi hoặc cúi người về phía trước.

Viêm khớp cùng - chậu (sacroiliac joint dysfunction)

Khớp cùng - chậu nối giữa cột sống và xương chậu. Khi khớp này bị viêm hoặc trật nhẹ, cơn đau xuất hiện ở một bên vùng mông, đôi khi lan xuống đùi. Nguyên nhân có thể đến từ chấn thương, lao động nặng hoặc viêm khớp mạn tính.

Căng cơ, co thắt cơ vùng thắt lưng - mông

Ngồi sai tư thế, vận động quá sức hoặc ít vận động khiến cơ thắt lưng bị căng, gây đau âm ỉ. Đây là nguyên nhân phổ biến ở nhân viên văn phòng, tài xế hoặc người làm việc lâu trong một tư thế.

Thoái hóa cột sống thắt lưng

Thoái hóa cột sống là hệ quả của quá trình lão hóa và chịu tải kéo dài. Các gai xương hình thành quanh đốt sống làm hẹp khe khớp, gây đau lan tới vùng mông hoặc hông.

Nguyên nhân ít gặp hơn

Các bệnh như viêm đĩa đệm, viêm khớp nhiễm khuẩn, u cạnh cột sống hoặc bệnh lý vùng chậu - xương cùng cũng có thể gây đau tương tự, cần loại trừ bằng xét nghiệm hình ảnh.

Các nguyên nhân được liệt kê trong bài viết chỉ là những nguyên nhân phổ biến thường gặp ở nam giới bị đau lưng dưới gần mông. Tuy nhiên, mỗi trường hợp có thể có biểu hiện khác nhau và không phải lúc nào cũng dễ xác định nguyên nhân qua triệu chứng bên ngoài. 

Để chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị phù hợp, người bệnh nên đi khám bác sĩ chuyên khoa xương khớp hoặc thần kinh cột sống khi cơn đau kéo dài, tái phát hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường. Việc thăm khám sớm giúp ngăn ngừa biến chứng và phục hồi nhanh hơn.

Dấu hiệu nhận biết và các triệu chứng kèm theo khi đau lưng dưới gần mông

Cơn đau lưng dưới không chỉ xuất hiện đơn độc mà còn đi kèm với các triệu chứng giúp bác sĩ xác định nguyên nhân cụ thể.

Đặc điểm đau và cường độ

Về đặc điểm cơn đau:

• Đau âm ỉ hoặc nhói đột ngột khi vận động mạnh;
• Cơn đau tăng khi ngồi lâu, cúi người, nâng vật nặng;
• Nghỉ ngơi, nằm ngửa hoặc duỗi chân có thể giúp giảm đau.

Triệu chứng kèm theo phổ biến

Ngoài cảm giác đau, người bệnh có thể gặp các biểu hiện dưới đây:

• Tê, ngứa, châm chích lan xuống vùng mông hoặc mặt sau đùi;
• Cảm giác yếu cơ hoặc “rụng chân” khi bước đi;
• Giảm linh hoạt, khó cúi, xoay người hoặc ngồi xổm;
• Cơn đau tăng mạnh khi ho, hắt hơi hoặc rặn, do tăng áp lực nội cột sống.

Triệu chứng cảnh báo cần khám ngay

Nếu xuất hiện các dấu hiệu sau, người bệnh cần được khám chuyên khoa sớm:

• Mất cảm giác vùng mông, háng hoặc bẹn;
• Đại tiểu tiện không tự chủ;
• Yếu liệt nhanh một hoặc hai chân;
• Sốt, sút cân không rõ nguyên nhân (nghi ngờ viêm hoặc u).

Những triệu chứng này có thể liên quan đến hội chứng chùm đuôi ngựa (cauda equina), một tình trạng cấp cứu cần can thiệp ngay để tránh tổn thương thần kinh vĩnh viễn.

Phương pháp chẩn đoán

Chẩn đoán chính xác là bước đầu tiên giúp điều trị hiệu quả. Bác sĩ sẽ dựa vào khai thác bệnh sử, khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng.

Khám lâm sàng và hỏi bệnh

Bác sĩ kiểm tra tư thế đứng, dáng đi, đường cong cột sống và vị trí điểm đau. Các nghiệm pháp như nâng chân thẳng (straight leg raise test) giúp xác định có chèn ép dây thần kinh tọa hay không. Ngoài ra, bác sĩ cũng đánh giá phản xạ gân, cảm giác và sức cơ ở chân.

Chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm như:

• X-quang cột sống thắt lưng - khung chậu: Phát hiện thoái hóa, gai xương, trượt đốt sống.
• MRI (cộng hưởng từ) hoặc CT-scan: Xác định vị trí thoát vị đĩa đệm, chèn ép thần kinh hoặc khối u.
• Điện cơ (EMG): Kiểm tra chức năng dẫn truyền thần kinh, giúp phát hiện tổn thương thần kinh tọa.
• Xét nghiệm máu: Hỗ trợ phát hiện viêm, nhiễm trùng hoặc bệnh lý chuyển hóa.

Kết hợp khám lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm thần kinh là tiêu chuẩn vàng giúp xác định nguyên nhân chính xác.

Phương pháp điều trị và biện pháp khắc phục hiệu quả

Điều trị đau lưng dưới gần mông tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ đau và thời gian khởi phát. Bác sĩ thường ưu tiên điều trị bảo tồn trước khi xem xét phẫu thuật.

Biện pháp hỗ trợ tại nhà

Khi cơn đau còn nhẹ hoặc mới xuất hiện, người bệnh có thể tự chăm sóc tại nhà:

• Nghỉ ngơi hợp lý: Tránh nằm bất động lâu, nên vận động nhẹ nhàng.
• Chườm nóng hoặc chườm lạnh xen kẽ: Giúp giảm viêm và thư giãn cơ.
• Dùng thuốc giảm đau không kê đơn: Như paracetamol hoặc NSAIDs, nhưng cần hỏi ý kiến bác sĩ nếu có bệnh dạ dày hoặc tim mạch.
• Tập các bài kéo giãn nhẹ: Giúp giãn cơ hiệu quả.
• Điều chỉnh tư thế làm việc: Ngồi thẳng lưng, tránh vặn người đột ngột, sử dụng ghế có tựa hỗ trợ.

Điều trị chuyên khoa

Nếu cơn đau kéo dài trên hai tuần hoặc tái phát nhiều lần, cần được bác sĩ thăm khám chuyên sâu:

• Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng: Sử dụng điện trị liệu, siêu âm, kéo giãn cột sống hoặc bài tập chỉnh hình để phục hồi linh hoạt.
• Tiêm ngoài màng cứng hoặc tiêm corticosteroid: Giúp giảm viêm quanh dây thần kinh, thường áp dụng trong thoát vị đĩa đệm.
• Phẫu thuật: Chỉ định khi chèn ép nặng, liệt chi, mất kiểm soát tiểu tiện hoặc không đáp ứng điều trị bảo tồn.
• Theo dõi tái khám: Bác sĩ đánh giá tiến triển sau 4 - 6 tuần để điều chỉnh phác đồ phù hợp.

Phòng ngừa tái phát đau lưng dưới

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Một số thay đổi lối sống giúp giảm nguy cơ tái phát:

• Tập thể dục thường xuyên: Ưu tiên các bộ môn như bơi, yoga, Pilates để tăng độ dẻo dai.
• Giữ cân nặng hợp lý: Giúp giảm áp lực lên cột sống.
• Nâng vật đúng cách: Gập đầu gối, giữ lưng thẳng khi nhấc đồ.
• Tránh ngồi quá lâu: Nên đứng dậy vận động nhẹ mỗi 45 - 60 phút nếu làm việc văn phòng.

Bị đau lưng dưới gần mông ở nam giới là tình trạng phổ biến nhưng không nên chủ quan. Nguyên nhân có thể đơn giản như căng cơ, song cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý thần kinh hoặc cột sống nghiêm trọng. Việc thăm khám sớm, chẩn đoán chính xác và tuân thủ điều trị là cách tốt nhất để phục hồi nhanh và phòng ngừa biến chứng. Duy trì tư thế đúng, tập luyện đều đặn và kiểm soát cân nặng chính là chìa khóa giúp bảo vệ sức khỏe cột sống lâu dài.