Bệnh tim thiếu máu cục bộ mạn là gì ? Nguyên nhân, triệu chứng bệnh

Trong bối cảnh bệnh tim mạch đang gia tăng tại Việt Nam và trên thế giới, việc hiểu rõ về bệnh tim thiếu máu cục bộ không chỉ giúp phát hiện sớm mà còn hỗ trợ phòng ngừa biến chứng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin tổng quan, nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và điều trị, từ đó giúp người đọc có cái nhìn toàn diện và khoa học về căn bệnh nguy hiểm này.

Bệnh tim thiếu máu cục bộ mạn là gì?

Bệnh tim thiếu máu cục bộ mạn còn được gọi là bệnh động mạch vành ổn định, là tình trạng tim bị thiếu máu nuôi dưỡng kéo dài do động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn bởi mảng xơ vữa. Đây là một dạng bệnh lý tim mạch phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng cung cấp oxy và dưỡng chất cho cơ tim.

Mảng xơ vữa tích tụ trong thành động mạch vành, khiến lòng mạch hẹp lại, cản trở dòng máu chảy đến nuôi tim. Sự tích tụ này diễn ra từ từ qua nhiều năm, thường do cholesterol, chất béo và các chất khác lắng đọng trong thành mạch. Khi lưu lượng máu giảm, cơ tim không nhận đủ oxy, dẫn đến các triệu chứng đặc trưng của bệnh.

Khác với thiếu máu cơ tim cấp tính (như nhồi máu cơ tim), bệnh này tiến triển chậm, với các cơn đau thắt ngực thường xuất hiện khi gắng sức, chẳng hạn như khi tập thể dục, leo cầu thang hoặc gặp căng thẳng cảm xúc. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây bệnh tim thiếu máu cục bộ 

Xơ vữa động mạch là nguyên nhân chính gây bệnh tim thiếu máu cục bộ. Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm tăng khả năng mắc bệnh:

• Tăng huyết áp: Áp lực máu cao gây tổn thương thành mạch, tạo điều kiện cho mảng xơ vữa phát triển.
• Rối loạn lipid máu: Mức cholesterol xấu (LDL) cao và cholesterol tốt (HDL) thấp làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa.
• Hút thuốc lá và lạm dụng rượu bia: Các chất độc trong thuốc lá và rượu làm tổn thương mạch máu và thúc đẩy xơ vữa động mạch.
• Béo phì và ít vận động: Thừa cân và lối sống ít vận động làm tăng cholesterol và huyết áp.
• Đái tháo đường: Bệnh tiểu đường làm tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
• Căng thẳng, stress kéo dài: Stress mạn tính có thể làm tăng huyết áp và gây tổn thương mạch máu.
• Tuổi cao và tiền sử gia đình: Người trên 45 tuổi (nam) hoặc 55 tuổi (nữ) và có người thân mắc bệnh tim mạch có nguy cơ cao hơn.

Triệu chứng thường gặp của bệnh tim thiếu máu cục bộ

Người mắc bệnh thường gặp các triệu chứng sau:

• Đau thắt ngực: Cảm giác bóp nghẹt, đè nặng hoặc đau ở vùng ngực, lan ra vai, cánh tay, cổ hoặc hàm. Cơn đau thường xuất hiện khi gắng sức và giảm khi nghỉ ngơi.
• Khó thở: Cảm giác thiếu không khí, đặc biệt khi vận động nhiều hoặc leo cầu thang.
• Mệt mỏi: Giảm khả năng gắng sức, cảm thấy kiệt sức nhanh chóng khi làm việc nặng.
• Hồi hộp, đánh trống ngực: Cảm giác tim đập nhanh hoặc không đều.

Phương pháp điều trị bệnh tim thiếu máu cục bộ 

Điều trị bệnh thường bao gồm ba hướng chính: Điều trị nội khoa, can thiệp ngoại khoa và thay đổi lối sống.

Điều trị nội khoa (thuốc):

Trong nhiều trường hợp, việc sử dụng thuốc là giải pháp đầu tiên nhằm kiểm soát triệu chứng và làm chậm tiến triển của bệnh:

• Thuốc giãn mạch: Như nitroglycerin, giúp làm giãn động mạch vành, cải thiện lưu lượng máu đến tim.
• Thuốc chống kết tập tiểu cầu: Như aspirin, ngăn ngừa hình thành cục máu đông.
• Thuốc hạ mỡ máu: Statin giúp giảm cholesterol, làm chậm quá trình xơ vữa động mạch.
• Thuốc chẹn beta: Giảm nhịp tim và nhu cầu oxy của cơ tim.

Can thiệp ngoại khoa

Khi điều trị bằng thuốc không còn hiệu quả hoặc mạch vành bị tắc nghẽn nặng, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp can thiệp ngoại khoa:

• Nong mạch vành và đặt stent: Sử dụng ống thông để mở rộng lòng mạch và đặt stent giữ mạch thông thoáng.
• Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG): Tạo đường dẫn mới cho máu chảy đến tim, thường áp dụng khi động mạch vành bị tắc nghẽn nghiêm trọng.

Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh. Một chế độ sinh hoạt lành mạnh không chỉ hỗ trợ quá trình điều trị mà còn giúp phòng ngừa tái phát và bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài:

• Ngưng hút thuốc và hạn chế rượu bia: Giảm tổn thương mạch máu và nguy cơ biến chứng.
• Ăn uống lành mạnh: Hạn chế mỡ động vật, muối và thực phẩm chế biến sẵn; tăng cường rau xanh, trái cây và cá giàu omega-3.
• Tập thể dục phù hợp: Duy trì hoạt động thể chất như đi bộ, đạp xe hoặc bơi lội 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần.
• Kiểm soát bệnh nền: Quản lý tốt huyết áp, đường huyết và cân nặng để giảm áp lực lên tim.

Phòng ngừa bệnh tim thiếu máu cục bộ 

Phòng ngừa bệnh tim thiếu máu cục bộ không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn cải thiện sức khỏe tim mạch tổng thể. Một số biện pháp hữu ích bao gồm:

• Khám sức khỏe định kỳ: Đặc biệt với những người có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình, tiểu đường hoặc tăng huyết áp.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Giữ chỉ số khối cơ thể (BMI) trong khoảng 18.5 - 24.9.
• Ăn uống lành mạnh: Giảm chất béo bão hòa, tăng cường thực phẩm giàu chất xơ và vitamin.
• Tập thể dục thường xuyên: Ít nhất 150 phút mỗi tuần với các bài tập cường độ vừa như đi bộ nhanh hoặc yoga.
• Quản lý stress: Thực hành thiền, hít thở sâu hoặc tham gia các hoạt động thư giãn để giảm căng thẳng.

Bệnh tim thiếu máu cục bộ là một bệnh lý tim mạch nguy hiểm, có thể tiến triển âm thầm nhưng để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe tim mạch. Quan trọng nhất, việc duy trì lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa để phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả căn bệnh này. Hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ trái tim của bạn và gia đình!

Đừng để nỗi lo bệnh tật làm ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn và gia đình. Tiêm chủng là cách đơn giản và hiệu quả nhất để phòng ngừa nhiều bệnh nguy hiểm. Hãy đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được các chuyên gia y tế tư vấn tận tình và tiêm ngừa an toàn. Đặt lịch ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe bền vững cho cả nhà.