Bệnh cường giáp có chữa khỏi được không? Biến chứng nếu bệnh không được kiểm soát

Khi được chẩn đoán cường giáp, nhiều người ngay lập tức nghĩ đến việc phải điều trị suốt đời. Tuy nhiên thực tế y khoa phức tạp hơn tùy nguyên nhân và cách điều trị mà kết quả có thể rất khác nhau. Việc hiểu rõ cơ chế, các phương pháp và khả năng khỏi sẽ giúp bạn yên tâm hơn và phối hợp với bác sĩ hiệu quả hơn. Vì vậy, bài viết này rất quan trọng cho những ai hoặc người thân đang đối mặt với cường giáp.

Bệnh cường giáp là gì?

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất dư thừa hormon T3 (triiodothyronine) và T4 (thyroxine), dẫn đến tăng chuyển hóa cơ thể. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn ở nữ giới và người trung niên. Triệu chứng thường gặp của bệnh cường giáp:

• Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân.
• Tim đập nhanh, hồi hộp, loạn nhịp tim.
• Run tay, vã mồ hôi, mệt mỏi.
• Mất ngủ, lo lắng, dễ cáu gắt.
• Tiêu hóa nhanh, đi ngoài nhiều lần.
• Phù nề mắt, mắt lồi trong bệnh Graves).

Dưới đây là những nguyên nhân chính gây bệnh cường giáp:

• Bệnh Graves: Bệnh tự miễn phổ biến, chiếm phần lớn trường hợp cường giáp.
• Viêm tuyến giáp tạm thời: Sau sinh hoặc do nhiễm trùng, thường tự giới hạn.
• Nhân giáp độc: Bướu giáp sản xuất hormon quá mức.
• Sử dụng quá liều hormon giáp: Điều trị suy giáp hoặc thừa iod từ thực phẩm, dược phẩm.

Bệnh cường giáp có chữa khỏi được không?

Trường hợp có thể hồi phục hoàn toàn

Một số dạng cường giáp tạm thời có khả năng hồi phục mà không cần điều trị lâu dài:

• Viêm tuyến giáp sau sinh.
• Viêm tuyến giáp bán cấp.
• Cường giáp do thuốc hoặc thừa iod.

Trong các trường hợp này, tuyến giáp thường trở về hoạt động bình thường sau vài tuần hoặc vài tháng, và người bệnh không cần dùng thuốc kéo dài. Đây là những trường hợp mà câu hỏi bệnh cường giáp có chữa khỏi được không có thể trả lời là có thể khỏi hoàn toàn.

Trường hợp mạn tính khó khỏi hoàn toàn

Đối với bệnh nhân cường giáp do bệnh Graves, nhân giáp độc, bướu giáp đa nhân độc:

• Khả năng chữa khỏi hoàn toàn thấp, nhưng kiểm soát tốt hoàn toàn có thể đạt được.
• Điều trị nhằm đưa hormon về mức bình thường, giảm triệu chứng và ngăn tái phát.
• Theo nghiên cứu, khoảng 20 đến 30% bệnh nhân Graves có thể khỏi hoàn toàn sau 12 đến 18 tháng dùng thuốc kháng giáp, nhưng phần lớn vẫn cần theo dõi lâu dài.

Như vậy, câu trả lời cho câu hỏi bệnh cường giáp có chữa khỏi được không trong trường hợp mạn tính là khó, nhưng kiểm soát tốt có thể đạt được.

Phương pháp điều trị bệnh cường giáp

Hiện nay có ba nhóm phương pháp chính là thuốc kháng giáp, xạ i-ốt và phẫu thuật. Mỗi phương pháp có ưu, nhược điểm và ảnh hưởng đến khả năng hồi phục khác nhau.

Thuốc kháng giáp

• Ví dụ: Methimazole, Propylthiouracil (PTU)
• Cách dùng: 12 đến 18 tháng, sau đó bác sĩ đánh giá có thể ngừng thuốc nếu hormon ổn định.
• Ưu điểm: Không xâm lấn, an toàn với đa số bệnh nhân.
• Hạn chế: Nguy cơ tái phát cao, cần theo dõi men gan, bạch cầu.
• Khả năng hồi phục: Một số bệnh nhân duy trì trạng thái bình thường sau khi ngừng thuốc, đặc biệt khi kháng thể tự miễn giảm.

Xạ i-ốt (Radioactive iodine)

• Cơ chế: Phá hủy các tế bào tuyến giáp hoạt động quá mức.
• Ưu điểm: Kiểm soát cường giáp hiệu quả, giảm nguy cơ tái phát.
• Hạn chế: Đa số bệnh nhân sẽ bị suy giáp và phải dùng hormon thay thế suốt đời.
• Khả năng hồi phục: Cường giáp chấm dứt nhưng không thể gọi là khỏi hoàn toàn do cần điều chỉnh hormon lâu dài.

Phẫu thuật tuyến giáp

• Đối tượng áp dụng: Bướu lớn, mắt lồi nặng, không đáp ứng thuốc, xạ i-ốt.
• Ưu điểm: Kiểm soát nhanh, triệt để cường giáp.
• Nhược điểm: Cần hormon thay thế suốt đời, nguy cơ tổn thương thanh quản, tuyến cận giáp.

Yếu tố ảnh hưởng khả năng chữa khỏi bệnh cường giáp

Khả năng hồi phục của bệnh cường giáp phụ thuộc vào:

• Nguyên nhân: Graves khó khỏi hoàn toàn, viêm tuyến giáp tạm thời dễ hồi phục.
• Mức độ bệnh khi chẩn đoán: Tuyến giáp lớn, hormon cao kéo dài làm kiểm soát khó hơn.
• Kháng thể tự miễn (TRAb): Mức cao dễ tái phát.
• Tuân thủ điều trị: Bỏ thuốc hoặc sử dụng iod không đúng cách tăng nguy cơ tái phát.
• Lối sống và dinh dưỡng: Hút thuốc lá, stress, thiếu ngủ hoặc ăn uống không hợp lý làm bệnh nặng hơn.

Theo dõi lâu dài và chăm sóc bản thân

Khi nào cần theo dõi lâu dài

Người bệnh cường giáp cần theo dõi định kỳ trong những trường hợp sau:

• Sau khi điều trị bằng xạ i-ốt hoặc phẫu thuật, do hầu hết sẽ cần dùng hormon thay thế suốt đời.
• Sau khi ngừng thuốc kháng giáp, vì vẫn còn nguy cơ tái phát trong khoảng 4 năm đầu.
• Phụ nữ đang mang thai hoặc có kế hoạch mang thai cần kiểm soát hormon tuyến giáp trước và trong suốt thai kỳ để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi.

Xét nghiệm cần thực hiện định kỳ

Để kiểm soát bệnh và phát hiện sớm tái phát, người bệnh nên thực hiện các xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm hormon tuyến giáp: TSH, FT3, FT4.
• Kháng thể tuyến giáp TRAb, đặc biệt với bệnh nhân Graves.
• Siêu âm tuyến giáp để theo dõi kích thước bướu hoặc các nhân giáp bất thường.

Biến chứng nếu bệnh không được kiểm soát

Nếu cường giáp không được điều trị hoặc kiểm soát kém, người bệnh có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng như:

• Nhịp tim nhanh, rung nhĩ, suy tim.
• Loãng xương, yếu cơ, dễ gãy xương.
• Biến chứng mắt nặng, đặc biệt trong bệnh Graves gây lồi mắt, sưng mắt, khó nhắm mắt.
• Rối loạn tâm thần, mất ngủ, sút cân nhanh, mệt mỏi kéo dài.

Chế độ sinh hoạt hỗ trợ điều trị

Ngoài việc tuân thủ điều trị, người bệnh cần chú ý lối sống để tăng hiệu quả kiểm soát bệnh:

• Ngủ đủ giấc, hạn chế stress và căng thẳng tinh thần.
• Không hút thuốc, hạn chế rượu bia và các chất kích thích.
• Ăn đủ iod nhưng tránh thừa, bổ sung canxi và vitamin D để hỗ trợ xương chắc khỏe.
• Tập thể dục đều đặn, vừa sức để duy trì sức khỏe tổng thể.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc bệnh cường giáp có chữa khỏi được không. Mặc dù bệnh cường giáp có thể được kiểm soát rất tốt và trong nhiều trường hợp đạt trạng thái ổn định lâu dài, nhưng việc chữa khỏi hoàn toàn theo nghĩa không cần theo dõi, không cần thuốc và không có nguy cơ tái phát lại là điều không chắc chắn với mọi người.